Bayram Ali KAVALCI


10 OCAK ÇALIŞAN GAZETECİLER GÜNÜ

bayramalikavalci@gmail.com


 10 Ocak 2024 Ça­lı­şan Ga­ze­te­ci­ler Günü. Mes­le­ği, ger­çek bir mes­lek ola­rak yap­mak­ta olan tüm basın emek­çi­le­ri­nin ga­ze­te­ci­ler gü­nü­nü gö­nül­den teb­rik edi­yo­rum. Siz­le­re, Tür­ki­ye Ga­ze­te­sin­den emek­li, uzun za­man­dır ser­best ga­ze­te­ci yazar ola­rak 40 yıl­dır mes­le­ği­ni se­ve­rek, ül­ke­si­ne, mil­le­ti­ne, de­ğer­le­ri­ne ve de in­san­lı­ğa fay­da­lı ol­du­ğu­ma inan­dı­ğım taş­ra­da görev yapan bir medya men­su­bu ola­rak, kay­na­ğın­dan fay­da­lan­dı­ğım Vi­ki­pe­di’den almış ol­du­ğum bil­gi­ler­le, 10 Ocak Ça­lı­şan Ga­ze­te­ci­ler gü­nüy­le il­gi­li özet bil­gi­ler ak­tar­mış ola­ca­ğım.
Ça­lı­şan ga­ze­te­ci­ler günü, ga­ze­te­ci­lik mes­le­ği­ni icra eden­le­ri onur­lan­dır­mak için 1962’den beri 10 Ocak günü dü­zen­le­nen Tür­ki­ye’ye özgü bir kut­la­ma gün­dür. 1961'de 212 sa­yı­lı Fikir İşçi­le­ri Ka­nu­nu'nun yü­rür­lü­ğe gir­di­ği 10 Ocak günü, 1962-1971 ara­sın­da "Ça­lı­şan ga­ze­te­ci­ler bay­ra­mı" adıy­la kut­lan­mış; 1971 yı­lın­da­ki as­ke­ri mü­da­ha­le­den sonra ül­ke­de ga­ze­te­ci­le­rin bazı hak­la­rı­nın geri alın­ma­sı üze­ri­ne kut­la­ma gü­nü­nün adı "Ça­lı­şan ga­ze­te­ci­ler günü" ola­rak de­ğiş­ti­ril­miş­tir.
4 Ocak 1961’de kabul edi­len ve basın ça­lı­şan­la­rı­na bazı hak­lar ve yasal gü­ven­ce sağ­la­yan 212 sa­yı­lı Fikir İşçi­le­ri Ka­nu­nu'nun Resmî ga­ze­te­de ya­yım­la­na­rak yü­rür­lü­ğe gir­di­ği 10 Ocak günü, 1962'den iti­ba­ren bir kut­la­ma günü ol­muş­tur. Söz ko­nu­su dü­zen­le­me, ga­ze­te­ci­le­ri "fikir iş­çi­si" ola­rak ta­nım­lı­yor; iş söz­leş­me­le­ri­nin ya­zı­lı ola­rak ya­pıl­ma­sı, söz­leş­me­le­re işin türü ve ücret mik­ta­rı­nın ya­zıl­ma­sı gibi ga­ze­te­ci­le­rin sos­yal ve yasal hak­la­rı­nı be­lir­le­yen hü­küm­le­ri içe­ri­yor­du.
212 sa­yı­lı yasa ile ken­di­le­ri­ne yük­le­nen so­rum­lu­luk­la­rı kabul etmek is­te­me­yen 9 ga­ze­te­nin pat­ro­nu (Akşam, Cum­hu­ri­yet, Dünya, Hür­ri­yet, Mil­li­yet, Ter­cü­man, Vatan, Yeni İstan­bul ve Yeni Sabah ga­ze­te­le­ri) 212 sa­yı­lı ya­sa­nın ve Basın İlan Ku­ru­mu’nun oluş­ma­sı­na iliş­kin 195 sa­yı­lı ya­sa­nın mes­le­ki sa­kın­ca­lar do­ğu­ra­ca­ğı­nı iddia eden bir ortak bil­di­ri­ye imza ata­rak ga­ze­te­le­ri­ni 3 gün ka­pa­dık­la­rı­nı du­yur­du­lar. “Dokuz pat­ron olayı” ola­rak basın ta­ri­hi­ne geçen bu ge­liş­me üze­ri­ne ga­ze­te­ci­ler, çe­şit­li pro­tes­to ey­lem­le­ri ger­çek­leş­tir­di­ler ve halkı ga­ze­te­siz bı­rak­ma­mak adına boy­kot bo­yun­ca “Basın” adlı bir ga­ze­te ya­yım­la­dı­lar. Basın ga­ze­te­si 11 Ocak günü " Daima Hal­kın Hiz­me­tin­de­yiz" man­şe­tiy­le ya­yı­na baş­la­dı ve üç gün­lük boy­kot sı­ra­sın­da dü­zen­li ola­rak ya­yı­nı sür­dür­dü. Ga­ze­te­nin ilk sa­yı­sı­nın baş­ya­zı­sın­da şu ifa­de­ler yer aldı.
Ta­rih­çe ola­rak, İstan­bul Ga­ze­te­ci­ler Sen­di­ka­sı, bir yıl 10 Ocak'ta basın ça­lı­şan­la­rı­na bazı hak­lar ve yasal gü­ven­ce sağ­la­yan ka­nu­nun çı­kı­şı üze­ri­ne ger­çek­le­şen medya pat­ron­la­rı­nın boy­ko­tu kar­şı­sın­da basın ça­lı­şan­la­rı­nın elde et­tik­le­ri ba­şa­rı­ya sahip çık­mak ve üye­le­ri­ne moral ver­mek için 10 Ocak 1962'yi Ça­lı­şan Ga­ze­te­ci­ler Bay­ra­mı ola­rak kut­la­ma ka­ra­rı aldı ve Park Otel'de bir tören dü­zen­le­di.[5]
2012 sa­yı­lı ya­sa­nın uy­gu­la­ma­da­ki et­ki­ni­sin azal­ma­sı, ça­lı­şan ga­ze­te­ci­le­rin so­run­la­rı­nın ağır­laş­ma­sı­na pa­ra­lel ola­rak za­man­la kut­la­ma­la­rın ilk yıl­lar­da­ki can­lı­lı­ğı azal­dı. Tür­ki­ye'de 1971 yı­lın­da­ki as­ke­ri mü­da­ha­le­den sonra ga­ze­te­ci­le­rin bazı hak­la­rı­nın geri alın­ma­sı üze­ri­ne kut­la­ma gü­nü­nün adı, "10 Ocak Ça­lı­şan ga­ze­te­ci­ler günü" ola­rak de­ğiş­ti­ril­di.