Ceyhun KALENDER


HES, YEŞİL YOL, TURİZM

Handüzü Yaylası Kültür Çevre ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği


 Hemen ko­nu­ya gi­re­lim; tu­riz­mi şaha kal­dı­ra­cak de­ni­len, büyük bir san­sas­yon­la açı­lı­şı ya­pı­lan Han­dü­zü Tatil Köyü ka­pan­dı. Te­si­si Milli Park­lar­dan ki­ra­la­yan şir­ket, mev­cut şart­lar­da zarar et­tik­le­ri­ni, te­si­sin ye­te­rin­ce rağ­bet gör­me­di­ği­ni be­lir­te­rek ge­çi­ci ola­rak böyle bir karar al­dık­la­rı­nı be­lirt­ti.
Milli Park­lar ta­ra­fın­dan ya­pı­lan tesis 40 ci­va­rın­da bun­ga­lov ev, res­to­ran, mes­cit ve diğer sos­yal te­sis­ler­den oluş­mak­tay­dı. Oysa te­sis­le­rin ya­pı­lış aşa­ma­sın­da, me­ra­yı tah­rip edi­yor ge­rek­çe­siy­le in­şa­ata karşı çıkan yay­la­cı­lar­la il­gi­li kurum ara­sın­da­ki an­laş­maz­lık­ta, karşı çıkan va­tan­daş­la­rı ikna etmek ama­cıy­la, bu tesis yay­la­yı hatta bütün çevre köy­le­ri kal­kın­dı­ra­cak, siz de ya­ğı­nı­zı, pey­ni­ri­ni­zi bu te­sis­le­re sa­ta­rak zen­gin ola­cak­sı­nız, den­miş­ti. Yay­la­cı­lar yağ, pey­nir sat­mak­tan vaz­geç­ti, milli bir ser­vet olan, va­tan­da­şın pa­ra­sıy­la ya­pı­lan te­sis­ler bari çü­rü­me­ye terk edil­me­se...
Yayla tu­riz­mi adı al­tın­da ya­pı­lan ya­tı­rım­la­rın bir başka ayağı da, bütün yay­la­la­rı bir­bi­ri­ne bağ­la­yan yeşil yol pro­je­si… Bu pro­je­ler­de göz önün­de bu­lun­du­rul­ma­sı ge­re­ken en önem­li konu ve­rim­li­lik­tir. Ya­tı­rım­la­rın ne kadar sü­re­de ken­di­ni amor­ti ede­ce­ği ve kâra ge­çe­ce­ği he­sap­la­nır ve bunun üze­ri­ne ya­tı­rım­lar ya­pı­lır.
Tu­riz­mi des­tek­le­yen, ge­liş­me­si­ni sağ­la­yan bir­çok yan unsur var­dır. Bu un­sur­lar he­sap­lan­ma­dan olum­lu sonuç almak müm­kün de­ğil­dir.
As­lın­da Doğu Ka­ra­de­niz Böl­ge­si sahip ol­du­ğu temiz su kay­nak­la­rı, şe­la­le­le­ri, or­man­la­rı, ova­la­rı, va­di­le­ri ile önem­li po­tan­si­ye­li olan böl­ge­ler­den bi­ri­dir. Hatta dün­ya­da Alp­ler gibi bu alan­da söz sa­hi­bi tu­rizm mer­kez­le­riy­le bile ya­rı­şa­bi­lir. Ancak her ko­nu­da ol­du­ğu gibi bu bir uz­man­lık ala­nı­dır. Plan­la­ma, çevre mü­hen­dis­li­ği, çev­rey­le uyum, doğal or­ta­mın bo­zul­ma­ma­sı, doğru ya­tı­rım ve ta­nı­tım çok önem­li uz­man­lık alan­la­rı­dır. Bun­lar, “Ben bi­li­rim, yap­tım oldu!” de­mek­le ola­cak işler de­ğil­dir.
2010’dan beri Gü­ney­su Gür­gen Köyü’nde bir Hes mü­ca­de­le­si ver­dik. Da­va­lar ka­zan­dık, ancak Ali­cik Hes so­nun­da üst düzey des­tek­le ha­ya­ta ge­çi­ril­di. Sa­de­ce rant amaç­lı ya­tı­rım­lar va­tan­da­şa ve ül­ke­ye hiz­met etmez. Taş ocağı, hes, is­ti­nat du­va­rı, yol be­to­nu gibi bir­çok alan­da köyde fa­ali­yet gös­te­ren dört şir­ket var, ama bun­la­rın ad­res­le­ri, hatta daire nu­ma­ra­la­rı bile aynı. İna­nıl­maz bir rant olayı dö­nü­yor, sa­nı­yo­rum iha­le­le­ri tek şir­ket­le al­ma­ma­la­rı, dik­kat çek­mek is­te­me­me­le­ri; kendi ara­la­rın­da pas­la­şı­yor­lar…
Öyle va­tan­da­şı da pek adam ye­ri­ne koy­duk­la­rı yok. Dibi ve başı ol­ma­yan, çev­re­si led lam­ba­lar­la do­na­tı­la­cak olan yolun ne amaç­la ya­pıl­dı­ğı­nı, yolun ne­re­ye git­ti­ği­ni soran va­tan­daş­la­ra da her­kes fark­lı bir tel­den ko­nu­şu­yor. Biri, Er­zu­rum’a tünel ya­pa­ca­ğız, diyor, di­ğe­ri te­le­fe­rik pro­je­si var, bir di­ğe­ri de tu­rizm yolu diyor. Oysa yolun taş ocağı için ya­pıl­dı­ğı­nı bi­li­yo­ruz. Köyün ba­şın­da, en az elli yıl sü­recek bir taş ocağı pro­je­si var. Haydi bunu da an­lı­yo­ruz da, neden dibi ve başı ol­ma­yan, çev­re­si led lam­ba­lar­la ay­dın­la­tı­la­cak bir yol ya­pı­lı­yor. Bunun bir­kaç se­be­bi var. Hes­le­re karşı çıkan ve si­ya­si­le­re küs­kün olan köy­lü­ye şirin gö­rün­mek, hes bo­ru­la­rı üze­ri­ne ya­pı­la­ma­yan yolun mec­bu­ren geniş tu­tul­ma­sı ve belki de en önem­li­si şir­ket­le­rin ka­zan­cı… Tek­rar söy­lü­yo­rum; ve­rim­li olan, ülke eko­no­mi­si­ne katkı sağ­la­yan, va­tan­da­şın sı­kın­tı­la­rı­na çare olan ya­tı­rım­la­ra evet, ama plan­sız, ve­rim­siz, he­sap­sız, eko­no­mi­yi za­ra­ra uğ­ra­ta­cak ya­tı­rım­la­rı ise siz de­ğer­li va­tan­daş­la­rın gö­rü­şü­ne su­nu­yo­rum.
Ekmek yemek için, “Ek­me­ği ek­mek­çi­ye ver, bir ekmek de üste ver!” ata­sö­zün­den yola çı­ka­rak; plan­la­ma, uz­man­lık, li­ya­kat, li­ya­kat, li­ya­kat... di­yo­ruz.