"SAFRA KESESİ TAŞI TEDAVİ EDİLMEZSE ÖLÜMCÜL OLABİLİR!"

    Ka­ra­ci­ğe­rin alt bö­lü­mün­de yer­leş­miş olan safra ke­se­si, ka­ra­ci­ğer­de üre­ti­len saf­ra­nın ba­ğır­sak­la­ra gön­de­ril­me­si­ni sağ­la­mak­ta­dır. Bazı du­rum­lar­da safra kon­sant­ras­yo­nu­nun art­ma­sı­na bağlı ola­rak safra ke­se­si içe­ri­sin­de çamur ve/veya taş olu­şa­bi­lir. Safra ke­se­si­nin en sık rast­la­nan has­ta­lı­ğı safra ke­se­si taş­la­rı ve ko­le­sis­tit de­ni­len safra ke­se­si­nin il­ti­hap­la­rı­dır.
    Ge­nel­lik­le 40 ya­şı­nın üze­rin­de­ki ka­dın­lar­da er­kek­le­re göre iki kat daha fazla gö­rül­mek­te­dir. Gast­ro­en­te­ro­lo­ji Cer­ra­hi­si Uz­ma­nı Prof. Dr. Meh­met Çağ­lı­kü­lek­çi bunun oluş­ma­sın­da ise ha­mi­le­lik, bes­len­me ve hor­mo­nel se­bep­le­rin yanı sıra, obe­zi­te, hor­mon te­da­vi­si, çe­şit­li ilaç­lar ve bazı kan has­ta­lık­la­rı­nın da riski ar­tı­ra­bi­le­ce­ği­ni be­lirt­ti.
Safra Ke­se­si Taşı Neden Olur?
    Ka­ra­ci­ğer­de üre­ti­len safra, safra ke­se­si­ne gel­mek­te­dir. Safra ke­se­si içe­ri­sin­de­ki saf­ra­nın be­lir­li bir kon­sant­ras­yo­nu var­dır. Bunu sağ­la­yan­da ko­les­te­rol, safra pig­ment­le­ri ve safra tuz­la­rı­dır. Bun­lar­dan her­han­gi bi­ri­nin di­ğe­ri­nin aley­hi­ne art­ma­sı so­nu­cun­da safra ke­se­si­nin içe­ri­sin­de­ki safra yo­ğun­la­şır ve için­de kris­tal­ler­le bir­lik­te çamur oluş­ma­ya baş­lar. Daha da iler­ler­se bu yo­ğun­luk ve ça­mur­lar zaman içe­ri­sin­de safra ke­se­sin­de taş­la­rın oluş­ma­sı­na yol açar.
Safra Ke­se­si İçe­ri­sin­de Taş Ge­liş­miş­se Nasıl Be­lir­ti Verir?
    Safra ke­se­sin­de olu­şan taş­lar bazen hiç be­lir­ti ver­me­ye­bi­lir. Bun­la­ra “Ses­siz Safra Taş­la­rı” adı ve­ril­mek­te­dir. Te­sa­dü­fen başka bir has­ta­lık için ya­pı­lan ult­ra­so­nog­ra­fi veya to­mog­ra­fi sı­ra­sın­da kar­şı­mı­za çı­ka­bil­mek­te­dir. Bu du­rum­lar­da ise safra ke­se­si taş­la­rı sağ üst kad­ran­da ağrı, bu­lan­tı gibi be­lir­ti­ler gös­te­re­bil­mek­te­dir. Yu­mur­ta, kı­zart­ma ve yağlı yi­ye­cek­le­rin tü­ke­ti­min­den sonra da or­ta­ya çıkan, ha­zım­sız­lık ve kusma gibi şi­ka­yet­ler ile kar­şı­mı­za çık­mak­ta­dır.
    Yüzde yirmi has­ta­da ise safra ke­se­si taş­la­rı il­ti­hap­lan­ma da gös­te­re­bil­di­ği için akut ko­le­sis­tit de­di­ği­miz il­ti­hap­lı safra ke­se­si taş­la­rı ola­rak kar­şı­mı­za çı­ka­bil­mek­te­dir. Bu du­rum­da has­ta­nın mut­lak ola­rak bir cer­rah ta­ra­fın­dan gö­rül­me­si ve ame­li­ya­tı­nın plan­lan­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.
Safra Ke­se­si Taşı Za­ma­nın­da Alın­maz­sa Neler Ola­bi­lir?
    Safra ke­se­si taş­la­rı eğer alın­maz­sa neler ba­şı­mı­za ge­le­bi­lir? Prof. Dr. Meh­met Çağ­lı­kü­lek­çi safra ke­se­si taş­la­rı­nın alın­ma­ma­sı du­ru­mun­da or­ta­ya çı­ka­bi­lecek prob­lem­le­ri şu şe­kil­de açık­la­mak­ta­dır: · Safra ke­se­sin­de­ki taşın ana safra yo­lu­nu tı­ka­ma­sı so­nu­cu or­ta­ya çıkan tı­kan­ma sa­rı­lı­ğı, · Safra ke­se­sin­de­ki taşın safra ke­se­si du­va­rı­nı en­fek­te et­me­si so­nu­cu or­ta­ya çıkan ko­le­sis­tit (safra ke­se­si­nin il­ti­ha­bı), · Safra ke­se­sin­de­ki ta­şı­nın safra yol­la­rı­na düş­me­si ve bu­ra­da ko­le­dok de­ni­len ana safra yo­lun­da ko­lan­jit il­ti­ha­bı­na yol aç­ma­sı · Safra ta­şı­nın daha aşa­ğı­la­ra gi­de­rek pank­re­as ka­na­lı­nı tı­ka­ma­sı so­nu­cu safra ta­şı­na bağlı pank­re­atit oluş­ma­sı
    Safra ke­se­si taş­la­rı­nın yol aça­bi­le­ce­ği prob­lem­ler ola­rak sı­ra­la­na­bi­lir.
Safra Ke­se­si Taş­la­rı­nın Te­da­vi­si Ne Ol­ma­lı­dır?
    Safra ke­se­si taş­la­rı­nın te­da­vi­si ke­sin­lik­le cer­ra­hi ol­ma­lı­dır. Özel­lik­le semp­to­ma­tik yani şi­ka­yet veren safra ke­se­si taş­la­rın­da ya da safra ke­se­sin­de il­ti­hap­lan­ma­ya yol açmış safra ke­se­si taş­la­rın­da mut­la­ka ame­li­yat­la safra ke­se­si alın­ma­lı­dır. Bu­ra­da ve­ril­me­si ge­re­ken mesaj böb­rek taş­la­rın­dan fark­lı ola­rak safra ke­se­si taş­la­rın­da, taş değil hasta olan safra ke­se­si­nin ta­ma­mı alın­mak­ta­dır. Gü­nü­müz­de bu ame­li­yat son de­re­ce ba­şa­rı­lı bir şe­kil­de ka­pa­lı yön­tem­ler­le yani la­pa­ros­ko­pik ko­les­tek­to­mi adı al­tın­da ya­pıl­mak­ta­dır.
   

Ha­ber-Fo­to: Mu­ham­med Talha Şahin