18. DAĞ HOROZU ŞENLİĞİNDE KUŞ GÖZLEMCİLER HOROZU ARAKEN İLK KEZ GÖRÜLEN BİR KUŞ CİNSİ GÖZLEDİLER

 Nesli tü­ken­mek­te olan Dağ Ho­ro­zu­nu ko­ru­ma ama­cıy­la İkiz­de­re il­çe­sin­de 18. kez Dağ Ho­ro­zu Şen­li­ği ya­pıl­dı. Dağ Ho­ro­zu gören kuş se­ver­ler nadir gö­zü­ken yeni bir kuş cin­si­ni Siv­ri­ka­ya Dağ­la­rın­da gördü.
 2400 metre ra­kım­da­ki yay­la­da ya­pı­lan Dağ Ho­ro­zu Göz­le­me­sin­de Kuş Göz­lem­ci­le­ri sabah erken sa­at­ler­de yer ala­rak dür­bün­ler­le göz­le­me yaptı. Bir­kaç yıl­dır gö­zük­me­yen Dağ Ho­ro­zu gören Kuş Göz­lem­ci­ler gör­dük­le­ri man­za­ra­dan ol­duk­ça mem­nun kal­dı­lar.
Şen­li­ğe İkiz­de­re Kay­ma­ka­mı Mus­ta­fa Salih Bay­ram, Be­le­di­ye Baş­ka­nı Hakan Ka­ra­göz, İl Kül­tür Tu­rizm Mü­dü­rü Esra Alem­dar, İl Tarım Mü­dü­rü Murat Genç ile bü­yük­şe­hir­ler­den ka­tı­lan bir­çok kuş ve do­ğa­se­ver ka­tı­la­rak Dağ Ho­ro­zu­nu dür­bün­ler­le sey­ret­ti­ler. Tür­ki­ye’de Dağ ho­ro­zu hak­kın­da şen­lik yapan tek il­çe­nin İkiz­de­re ol­du­ğu­nu söy­le­yen İkiz­de­re Be­le­di­ye Baş­ka­nı Hakan Ka­ra­göz’’ Dün­ya­nın çok az sa­yı­da­ki böl­ge­sin­de ya­şa­mı­nı sür­dü­ren Dağ Ho­ro­zu Böl­ge­miz dağ­la­rın­da üre­ti­mi­ni ve ya­şa­mı­nı sür­dü­rü­yor. Dağ Ho­ro­zu, Kaf­kas­ya Eko­lo­jik Böl­ge­si’ndeki dağ­la­rın yük­sek ke­sim­le­rin­de ya­şa­yan orta boy bir kuş­tur. Ül­ke­miz­de Rize il sı­nır­la­rı yük­sek ke­sim­le­rin­den İkiz­de­re böl­ge­sin­de, do­ğu­da Gür­cis­tan’ın batı sı­nı­rı­na kadar Doğu Ka­ra­de­niz Dağ­la­rı bo­yun­ca, uza­nan dağ­lık alan ile Ar­da­han’ın kuzey ke­sim­le­ri bo­yun­ca ya­şa­dı­ğı bi­lin­mek­te­dir. İlçe­miz­de Bugün 18. kez Dağ Ho­ro­zu şen­li­ği­miz ya­pıl­dı. Yoğun bir ka­tı­lım ol­du­ğu­nu gör­dük. İlçe­mi­zin bu ko­nu­da do­ğa­yı ko­ru­yan, temiz tutan bir örnek ilçe olma yo­lun­da ça­lış­ma gös­te­ri­yo­ruz Kuş göz­lem­ci­li­ği tu­riz­mi­ni böl­ge­mi­ze çek­mek için baş­la­tı­lan ‘Dağ Ho­ro­zu’ Şen­li­ği­ni bu yıl daha geniş kap­sam­lı bir kon­sep­te ya­pı­yo­ruz. Şen­li­ği­mi­zi Be­le­di­ye­miz ve Kay­ma­kam­lı­ğı­mız­la be­ra­ber Tür­ki­ye’nin en bil­gin kuş göz­lem­ci­le­rin­den Birol Ha­ti­noğ­lu yol gös­te­ri­ci olu­yor’’ dedi.
İkiz­de­re Kay­ma­ka­mı Mus­ta­fa Salih Bay­ram’’ il­çe­miz tu­riz­mi­ne kat­kı­da bu­lun­mak ama­cıy­la Dağ Ho­ro­zu adına 18.​kez bugün Şen­lik ya­pı­la­rak bir Kuş tü­rü­ne sahip çı­kı­lı­yor. Do­ğa­se­ver­le­ri bu­ra­lar­da araş­tır­ma in­ce­le­me yap­ma­ya ça­ğı­rı­yo­ruz. Daha rahat Göz­le­me ya­pa­bil­mek için önü­müz­de­ki yıl­lar­da bu­ra­da uygun gö­rü­len bir alan­da kuş göz­le­me yeri yap­ma­yı dü­şü­nü­yo­ruz. Nes­li­ni ko­ru­mak ama­cıy­la önem ve­ri­len Dağ Ho­ro­zu böl­ge­de ya­şa­yan özel bir kuş tü­rü­dür. Ya­şa­tıl­ma­sı­nı ve ta­nı­tıl­ma­sı­nı is­ti­yo­ruz’’ dedi.
Yeni bir Kuş türü
İkiz­de­re Kay­ma­kam­lı­ğı ve İkiz­de­re Be­le­di­ye­si­nin kat­kı­la­rıy­la 2400 metre ra­kım­da­ki Siv­ri­ka­ya köyü büyük yay­la­sın­da ya­pı­la­cak şen­lik sabah gün do­ğu­şu ile dür­bün­ler­le Dağ Ho­ro­zu­nu göz­le­mey­le baş­la­yan prog­ram­da Reh­ber Birol Ha­ti­noğ­lu Dağ Ho­ro­zu göz­ler­ken çok fark­lı bir kuş gör­dük­le­ri­ni söy­le­di. Kuş Göz­lem­ci­si Birol Ha­ti­noğ­lu’’ Çe­kir­ge ka­mış­çı­nı Com­mon Grass­hop­per Warb­ler / Lo­cus­tel­la na­evia Türün Tür­ki­ye de ilk üreme kaydı ve fo­toğ­raf­la­rı bugün Siv­ri­ka­ya­da gör­dük ve gö­rün­tü­le­dim. Bu­ra­da çok ender gö­rü­len bir kuş tü­rü­dür. İkiz­de­re’de ilk kez keş­fe­di­len ve fo­toğ­raf­la­nan yeni kuş tü­rü­nü kendi say­fam­da ya­yın­la­dım’ dedi.
Dağ Ho­ro­zu Doğu Ka­ra­de­niz’de ya­şı­yor
Kaf­kas­ya Böl­ge­si’nde ya­şa­yan bu Dağ Ho­ro­zu en­de­mik ol­mak­la be­ra­ber Gür­cis­tan, İran, Rusya, Er­me­nis­tan ve Tür­ki­ye’de ya­şı­yor.
Ül­ke­miz­de­ki 1500 ila 3300 metre yük­sek­lik­te­ki ağaç ye­tiş­me sı­nı­rı üze­rin­de yazın da yeşil ka­la­bi­len ça­yır­lar (alpin) ara­sın­da ya­yı­lış gös­te­ren Dağ Ho­ro­zu, orman ola­rak ge­nel­lik­le huş or­man­la­rı­nı, orman ör­tü­sü­nün aza­la­rak çalı form­lu ya­pı­ya dö­nüş­tü­ğü alan­lar (su­bal­pin) ve yük­sek ça­yır­lık (alpin) böl­ge­ler­de ise or­man­gül­le­rin­den olu­şan or­tam­la­rı yaşam alanı ola­rak ter­cih eder. Araş­tır­ma­la­ra göre, ül­ke­miz­de­ki mev­cut Dağ Ho­ro­zu po­pü­las­yo­nu­nun 1000- 1500 birey ara­sın­da ol­du­ğu tah­min edi­li­yor.
Or­ta­la­ma yaşam sü­re­si 9 yıl olan Dağ Ho­ro­zu­nun erkek ve dişi bi­rey­le­ri renk, boyut, şekil ve dav­ra­nış gibi çe­şit­li özel­lik­ler ba­kı­mın­dan fark­lı­lık gös­te­rir. Er­ke­ği­nin, uzun, aşağı doğru kıv­rık ve ça­tal­lı kuy­ru­ğu var­dır. Siyah olan tüy­le­ri ya­kın­dan ba­kıl­dı­ğın­da ma­vi-ye­şil renk veren ya­nar­dö­ner­li bir gö­rün­tü­ye sa­hip­tir. Om­zun­da beyaz bir leke, göz­le­ri­nin üze­rin­de be­lir­gin şe­kil­de iki yanda kır­mı­zı ibik­le­ri mev­cut­tur. Kanat altı tüy­le­ri be­yaz­dır. Dişi Dağ Ho­roz­la­rı ise er­kek­ten kü­çük­tür, üst ta­ra­fı siyah çiz­gi­li, alt ta­ra­fı grim­si kah­ve­ren­gi renk­te­dir. Di­şi­nin kuy­ru­ğu er­ke­ğin­kin­den kısa ve kö­şe­li uç­lu­dur. Di­şi­ler cin­sel er­gen­li­ğe bi­rin­ci yılın so­nun­da eri­şir­ken, er­kek­ler cin­sel eriş­kin­li­ğe ikin­ci yılın so­nun­da eri­şir­ler. Türün üreme mev­si­mi nisan or­ta­sın­dan ha­zi­ran so­nu­na kadar sürer. Yılda bir kez ve bir se­fer­de 8-12 adet yu­mur­ta ya­par­lar. Di­şi­ler tek baş­la­rı­na ku­luç­ka­ya ya­tar­lar, ge­nel­lik­le yu­va­la­rı­nı yoğun bitki ör­tü­sü al­tı­na ya­par­lar. Ku­luç­ka sü­re­si yak­la­şık 20–25 gün­dür. Ku­luç­ka dö­ne­mi ile yır­tı­cı­la­rın sal­dı­rı­la­rı so­nu­cu yavru ka­yıp­la­rı ilk bir ayda yarı ya­rı­ya olur.

 Ha­ber-Fo­to: İsmet KÖ­SOĞ­LU