TÜRKİYE ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ (TZOB) GENEL BAŞKANI ŞEMSİ BAYRAKTAR'IN BASIN AÇIKLAMASI YAPTI

BAY­RAK­TAR yap­tı­ğı açık­la­ma­da; Bi­lin­di­ği üzere, Ulu­sal Süt Kon­se­yi 29 Kasım 2021 ta­ri­hin­de yap­tı­ğı top­lan­tı­sın­da al­dı­ğı ka­rar­la, 8 Ara­lık 2021 ta­ri­hin­den ge­çer­li olmak üzere so­ğu­tul­muş çiğ sütün tav­si­ye satış fi­ya­tı­nı brüt 4 lira 70 kuruş ola­rak be­lir­le­di.
Kon­se­yin yap­tı­ğı açık­la­ma­da; ‘Ulu­sal Süt Kon­se­yi, çiğ sütün üre­tim ma­li­ye­tin­de ön­gö­rül­me­yen de­ği­şim­ler gö­rül­me­si du­ru­mun­da ye­ni­den top­la­nıp karar ve­re­cek­tir’ de­nil­di. Bu fiyat yeme gelen zam­lar­la daha ha­ya­ta geç­me­den an­la­mı­nı yi­tir­di.
    Süt/yem pa­ri­te­si­nin birin al­tı­na düş­me­si üze­ri­ne üre­ti­ci ör­güt­le­ri ola­rak 25 Ara­lık 2021 ta­ri­hin­de, tek­rar bir açık­la­ma yap­tık. Sür­dü­rü­le­mez fi­ya­tın ye­ni­den re­vi­ze edil­me­si ge­rek­ti­ği­ni be­lirt­tik. Açık­la­ma­mı­zın üze­rin­den bir buçuk ay geçti ama hala bir adım atıl­ma­dı.
    Ulu­sal Süt Kon­se­yi neyi bek­li­yor? Daha fazla hay­va­nın ke­sil­me­si­ni mi? Daha fazla üre­ti­ci­nin üre­ti­mi bı­rak­ma­sı­nı mı? Yeme zam ya­pan­lar, güb­re­ye zam ya­pan­lar, kork­mu­yor da siz neden kor­ku­yor­su­nuz? Süt üre­ti­mi durma nok­ta­sı­na gel­miş, sey­re­di­yor­su­nuz. Ulu­sal Süt Kon­se­yi’ni gö­re­vi­ni yap­ma­ya davet edi­yo­ruz.
    Bu yükü üre­ti­ci­ye yük­ler­se­niz kay­na­ğı ku­ru­tur­su­nuz. Bu du­rum­da tü­ke­ti­ci süt ve süt ürün­le­ri­ne nasıl ula­şa­cak­tır?
    Süt fi­yat­la­rı böyle devam eder­se daha fazla da­mız­lı­ğın ke­si­le­ce­ği­ni, bunun süt ya­nın­da et krizi an­la­mı­na da ge­le­ce­ği­ni bil­mi­yor mu­su­nuz?
    Üre­ti­min sür­dü­rü­le­bi­lir­li­ği için bir litre süt satan üre­ti­ci bir buçuk kilo yem ala­bil­me­li­dir. Fi­ya­tın be­lir­len­di­ği ara­lık ayın­da pa­ri­te 0,93 iken, ocak ayın­da 0,94, şubat ayın­da 0,97, mart ayın­da ise 0,84 ola­rak ger­çek­leş­ti. Süt üre­ti­ci­le­ri hala sür­dü­rü­le­mez se­vi­ye­le­rin al­tın­da bir pa­ri­tey­le üre­ti­me devam etmek zo­run­da ka­lı­yor.
    Mart ayın­da üre­ti­ci­mi­zin bir litre süt sat­tı­ğın­da eline net ola­rak 4 lira 50 kuruş geçti. Yemin ki­lo­su­na öde­di­ği para ise 5 lira 35 kuruş.
    Bir litre süt sat­tı­ğın­da bir kilo yem bile ala­mı­yor yani zarar edi­yor. Bu, uzun yıl­lar­dır gör­me­di­ği­miz bir du­rum­dur. Tablo va­him­dir.
    Üre­ti­ci­ler yem fi­yat­la­rı­nın yük­sek­li­ğin­den do­la­yı bu­za­ğı­la­rı­nı hemen el­le­rin­den çı­ka­rı­yor. Dü­ve­le­ri­ni to­hum­la­mak ye­ri­ne be­si­ye çekip kur­ban bay­ra­mın­da kes­tir­me­yi plan­lı­yor. İnek­le­ri­ni kes­ti­re­rek ya hay­van sa­yı­sı­nı azal­tı­yor ya da iş­let­me­si­ni tas­fi­ye edi­yor.
Sek­tör çok sı­kın­tı­lı bir du­rum­la karşı kar­şı­ya­dır.
    Yem başta olmak üzere elekt­rik, mazot, ilaç, tohum, iş­çi­lik, ve­te­ri­ner hiz­met­le­ri gibi bütün ma­li­yet­le­ri­miz ciddi oran­lar­da ar­tar­ken sür­dü­rü­le­mez fi­yat­lar­la üre­ti­me devam et­me­miz artık müm­kün de­ğil­dir.
    Bugün üre­ti­ci­ye is­te­di­ği­miz fi­yat­lar ve­ril­mez­se, iler­le­yen gün­ler­de tü­ke­ti­ci­le­ri­miz bu­gün­kü fi­yat­la­rı bile arar hale ge­le­cek­tir. Bu fiyat ar­tı­şı ta­le­bi­miz, hem üre­ti­ci­le­ri­miz hem de tü­ke­ti­ci­le­ri­miz için­dir. Üre­tim­de de­vam­lı­lı­ğı sağ­la­ya­maz­sak, üre­ti­ci­le­ri küs­tü­rüp üre­tim­den ko­pa­rır­sak te­da­rik zin­ci­ri­nin en önem­li aya­ğı­nı yok etmiş olur, fahiş tü­ke­ti­ci fi­yat­la­rı­na zemin ha­zır­la­mış olu­ruz.
    Tür­ki­ye Zi­ra­at Oda­la­rı Bir­li­ği ola­rak ‘Ta­rım­da milli se­fer­ber­lik ilan edil­me­li’ der­ken bu­gü­nü değil, ge­le­ce­ği dü­şü­nü­yo­ruz. Se­si­mi­ze kulak ve­ril­me­li, bu ko­nu­da acil adım­lar atıl­ma­lı­dır. Bu ülke, hay­van­cı­lık­ta yük­sek ma­li­yet­le­ri kar­şı­la­ya­ma­dı­ğı için bo­şal­mış ahır­la­rı, üre­ti­mi bı­rak­mış üre­ti­ci­yi hak et­mi­yor. Ne yapıp edip, eli­miz­de­ki bütün im­kan­la­rı se­fer­ber edip ahır­la­rı dol­dur­ma­lı, üre­ti­mi ar­tır­ma­lı, arz gü­ven­ce­si­ni sağ­la­ma­lı­yız.
    Uk­ray­na-Rus­ya Sa­va­şı­nın dünya te­da­rik zin­ci­rin­de nasıl et­ki­ler ya­rat­tı­ğı­nı he­pi­miz ya­şa­ya­rak gö­rü­yo­ruz. Pet­rol fi­yat­la­rı­nın art­ma­sı, lo­jis­tik­te ya­şa­nan sı­kın­tı­lar, panik ha­va­sıy­la stok­la­ma dav­ra­nış­la­rı bir anda ül­ke­le­ri acil durum plan­la­rı oluş­tur­ma­ya sevk etti.
    Yem sa­na­yi­miz 2021 yı­lın­da 6,6 mil­yar dolar it­ha­la­tı ger­çek­leş­tir­di. Bunun yüzde 69’unu ham­mad­de­ler oluş­tur­du. Rusya ve Uk­ray­na gibi dünya ham­mad­de ih­ra­ca­tın­da önem­li iki ül­ke­nin sa­va­şa gir­me­si yem sa­na­yi­mi­zi de te­dir­gin et­me­ye baş­la­dı. İler­le­yen gün­ler­de ne ola­ca­ğı­nı bil­mi­yo­ruz.
Arz gü­ven­ce­si­ni sağ­la­mak, lo­jis­tik­te ya­şa­nan sı­kın­tı­la­rı or­ta­dan kal­dır­mak, döviz ve dünya fiyat ar­tış­la­rı­na bağlı olası girdi fiyat ar­tış­la­rı­nı mi­ni­mi­ze ede­rek hay­van­cı­lı­ğı­mı­zın bu du­rum­dan en az za­rar­la çık­ma­sı­nı sağ­la­mak için en kısa za­man­da “Acil Durum Plan­la­rı”nı ha­zır­la­ma­mız ge­re­ki­yor. Tür­ki­ye Zi­ra­at Oda­la­rı Bir­li­ği ola­rak bu ça­lış­ma­ya her türlü kat­kı­yı ver­me­ye ha­zı­rız.
    Bu sü­reç­te atı­la­cak en ön­ce­lik­li adım süt fi­ya­tı­nın ye­ni­den re­vi­ze edil­me­si ol­ma­lı­dır. Üre­ti­me devam ede­bil­me­miz ve da­mız­lık hay­van ke­sim­le­ri­nin dur­ma­sı için; ya sat­tı­ğı­mız çiğ süt fi­ya­tı 1,5 pa­ri­te­ye denk ge­lecek şe­kil­de 8 li­ra­ya çı­ka­rı­la­cak ya da ‘çiğ süt fi­ya­tı art­ma­sın’ de­ni­li­yor­sa il­gi­li pa­ri­te­ye denk ge­lecek şe­kil­de yem fi­ya­tın­da in­di­rim ya­pı­la­cak ki bütün üre­ti­ci­le­ri­miz bu fi­yat­tan yem ala­bil­sin.
Bu kap­sam­da;
    Fi­ya­tın be­lir­len­di­ği dö­nem­de pa­ri­te­nin ko­run­ma­sı için yemde de akar­ya­kıt­ta uy­gu­la­nan eşel mobil sis­tem gibi bir sis­tem ha­ya­ta ge­çi­ri­le­bi­lir. Üre­ti­ci­le­rin yeme gelen zam­lar ne­de­niy­le mağ­dur ol­ma­la­rı ve be­lir­le­nen pa­ri­te­den sap­ma­lar ön­le­ne­bi­lir.
    Bunun dı­şın­da, Çiğ süte ve­ri­len 20 ku­ruş­luk prim ye­ter­li de­ğil­dir. Bu des­tek hem üre­ti­ci­yi des­tek­le­yecek hem de kayıt dı­şı­lı­ğa kay­ma­nın önüne ge­çi­recek se­vi­ye­ye yani en az 60 kuruş se­vi­ye­le­ri­ne çı­ka­rıl­ma­lı­dır. Des­tek­le­me­le­rin kısa sü­re­de öden­me­si için ça­lış­ma ya­pıl­ma­lı­dır.
Akar­ya­kıt­ta fi­yat­lar makul se­vi­ye­le­re in­di­ril­me­li, gelen zam­lar­dan çift­çi­le­rin kul­lan­dı­ğı mazot muaf tu­tul­ma­lı­dır.
    Son elekt­rik zam­la­rı­nın ar­dın­dan elekt­rik fi­yat­la­rı küçük büyük bütün iş­let­me­ler ve süt top­la­ma mer­kez­le­ri için ciddi bir ma­li­yet yükü oluş­tu­ru­yor. Elekt­rik fi­yat­la­rı, ta­rım­sal iş­let­me­le­ri ko­ru­ya­cak ve üre­ti­me devam ede­bi­le­cek­le­ri se­vi­ye­le­re in­di­ril­me­li­dir.
    Temel gı­da­da yüzde 1'e düşen KDV'yi olum­lu bu­lu­yo­ruz. Fakat ilaç­tan ma­zo­ta kadar üre­ti­ci­le­ri­mi­zin ana gir­di­le­ri­nin ta­ma­mın­da KDV yüzde 18’den ke­sil­mek­te­dir. Bu­ra­da üre­ti­ci­ye bir fi­nans­man ma­li­ye­ti doğ­muş­tur. Zaten para ka­za­na­ma­yan bir sek­tö­re bir de böyle bir fi­nans­man yükü yük­len­miş­tir. Bu ko­nu­da da üre­ti­ci le­hi­ne bir dü­zen­le­me ya­pıl­ma­lı­dır.
    Üre­ti­ci­nin sa­na­yi­ci­ye sat­tı­ğı sütte, ödeme sü­re­le­ri 30-45 gün­den, 60 güne çık­mış­tır. Bu süre makul se­vi­ye­le­re in­di­ril­me­li­dir.
    Bu öne­ri­le­ri­miz dik­ka­te alın­maz ve hızlı adım­lar atıl­maz­sa yakın za­man­da ne süt hay­va­nı ka­la­cak, ne de et ve süt üre­ti­le­cek­tir. Bu yı­kı­mın göç ve iş­siz­lik gibi sos­yal et­ki­le­ri­nin ya­nın­da, tü­ke­ti­ci nez­din­de it­ha­la­ta ve yük­sek ithal fi­yat­la­ra ba­ğım­lı sür­dü­rü­le­mez bir et­ki­si ola­ca­ğı açık­tır.
    Üre­ti­ci­le­ri­mi­zi ye­rin­de tut­ma­ya ça­lı­şa­lım. Üre­tim­den ko­pa­rır­sak tek­rar geri dön­dür­me­miz, sek­tö­rü ye­ni­den can­lan­dır­ma­mız kolay ol­ma­ya­cak­tır.
    İtha­lat­la ül­ke­yi do­yur­ma im­ka­nı yok­tur. Bunu gör­mez­den ge­le­me­yiz. Tarım sek­tö­rü dün­ya­da en st­ra­te­jik sek­tör ha­li­ne gel­miş­tir. Eli­miz­de ne var ne yoksa üre­ti­ci­yi des­tek­le­ye­rek üre­ti­mi­mi­zi ar­tır­mak­tan başka çare yok­tur. Bunu ba­şa­ra­maz­sak gı­da­yı tü­ke­ti­ci­le­ri­mi­ze nasıl ulaş­tı­ra­ca­ğız? Bunun so­rum­lu­la­rı büyük vebal al­tın­da ka­lır­lar.

         Ha­ber-Fo­to: TZOB Basın Ofisi