“Tatili gözünüzde çok büyütmeyin”

 Ço­cuk­lar ilk yarı yılı ge­ri­de bı­rak­tı ve 15 gün sü­recek sö­mes­tir ta­ti­li baş­la­dı. Yaz ve sö­mes­tir gibi tatil dö­nem­le­ri­ne fazla anlam yük­len­me­me­si ge­rek­ti­ği­ni be­lir­ten Me­mo­ri­al An­ka­ra Has­ta­ne­si’nden Uzman Kli­nik Psi­ko­log Melek Abca,
 “Tatil nor­mal ha­ya­tın sü­re­cin­den fark­lı bir kesit ola­rak gö­rül­me­me­li. Ön­ce­sin­de uzun plan­lar ya­pı­lan, he­ye­can­la bek­le­nen tatil dö­ne­mi ço­cuk­lar­da hayal kı­rık­lı­ğı­na neden ola­bi­li­yor” dedi. Uzun zaman ko­nu­şu­lan ve 15 güne sığ­dı­rı­lan ta­til­le­rin ço­cuk­lar­da hayal kı­rık­lı­ğı­na neden ola­bi­le­ce­ği­ni veya çok ke­yif­li geçen bir tatil dö­ne­mi­nin ar­dın­dan tatil son­ra­sı send­ro­mu­nun or­ta­ya çı­ka­bi­le­ce­ği­ni an­la­tan Abca, “Tatil dö­nem­le­ri­nin ar­dın­dan en çok kar­şı­laş­tı­ğı­mız so­run­lar­dan biri ço­cuk­la­rın okula git­mek is­te­me­me­si. Bu durum ta­ti­lin çok bü­yü­tül­me­sin­den, ha­ya­tın mer­ke­zi ha­li­ne ge­ti­ril­me­sin­den kay­nak­la­nı­yor” diye ko­nuş­tu.
En çok ya­pı­lan yan­lış­lar­dan bi­ri­nin de tatil baş­la­yın­ca ders­le­rin, kitap oku­ma­nın ta­ma­men bı­ra­kı­lıp oyun­cak­la­rın çı­ka­rıl­ma­sı ol­du­ğu­nu be­lir­ten Abca: “Oyun, et­kin­lik, ge­zi­ler ve ta­ti­le sak­la­nan plan­lar son­ra­sın­da hep­si­nin ta­ma­men kal­dı­rı­lıp bir da­ha­ki ta­ti­le kadar sa­de­ce ders ve ödev­ler­le geçen süreç... Ço­cuk­lar bu du­rum­da ta­ti­li ödül, okulu ceza gibi gö­re­bi­lir­ler. Kes­kin ge­çiş­ler ya­pıl­ma­ma­sı ge­re­kir” açık­la­ma­la­rın­da bu­lun­du.
“Hayat akı­şı­na küçük mo­la­lar dahil edi­le­bi­lir”
Tüm yıl bo­yun­ca tatil için plan yap­mak, uzun bek­le­yiş­ler oluş­tur­mak ye­ri­ne ha­ya­tın akı­şı­na küçük mo­la­la­rın dahil edil­me­si ge­rek­ti­ği­ni an­la­tan Abca, “Öne­rim, uzun ve tek tatil ye­ri­ne ara­lık­lar­la yakın ge­zi­le­re git­mek. Tüm yıla yay­dı­ğı­mız hafta sonu plan­la­rı­nı ço­cuk­la­rın okul dö­ne­mi için­de de yap­mak, okul za­ma­nı yine oyun, et­kin­lik ve din­len­me­le­re yer ver­mek, ke­yif­li sos­yal et­kin­lik­ler yap­mak... Ya­şa­ma sı­kış­tı­rıl­mış küçük mo­la­lar her zaman mo­ti­ve edi­ci­dir, bü­yük­ler­de de, ço­cuk­lar­da da tü­ken­miş­li­ği önler” diye ko­nuş­tu.
“Uyku dü­ze­ni de­ğiş­me­me­li”
Tatil sü­re­si bo­yun­ca ço­cuk­la­rın uyku dü­zen­le­ri­nin de­ğiş­me­me­si­nin öne­mi­ne vurgu yapan Abca, “Uyku saati de­ği­şen ço­cuk­lar, kısa sü­re­li olan ta­ti­lin ar­dın­dan okula alış­mak ve sabah uyan­mak ko­nu­sun­da ol­duk­ça zor­lan­mak­ta­dır­lar. Sa­at­ler­de biraz esnek dav­ra­nı­la­bi­lir ancak okul dü­ze­nin­den çok fazla ko­pul­ma­ma­sı ge­rek­mek­te­dir” dedi.
“Tatil ço­cuk­lar için fır­sat”
Ta­ti­lin ço­cuk­lar için öğ­re­nil­me­miş ve an­la­şı­la­ma­mış ko­nu­la­rın pe­kiş­ti­ril­me­si için de bir fır­sat ola­rak de­ğer­len­di­ri­le­bi­le­ce­ği­ni an­la­tan Abca, şu açık­la­ma­lar­da bu­lun­du:
“Bu sağ­la­nır­ken de tüm günü ders­le dol­dur­mak ye­ri­ne günün belli sa­at­le­ri­ni ço­cu­ğa des­tek ve­re­rek, sık­ma­dan ve hır­pa­la­ma­dan ek­sik­le­ri­ni ta­mam­la­ma­ya yö­ne­lik ola­rak de­ğer­len­dir­mek ge­re­ki­yor. Bu dö­nem­de hafif tek­rar­lar ve ödev­ler ya­pı­la­bi­lir. Böy­le­ce ço­cuk­lar ders­ler­den kop­ma­mış olur.
Kar­ne­de­ki not­lar öğ­ren­ci­nin yarı dönem okul ba­şa­rı­sı­nı yan­sı­tır. Sö­mes­tir ta­ti­li­ni bu açığı ka­pat­mak için sa­de­ce ders ça­lı­şa­rak değil, ço­cu­ğun okul­da neden zor­lan­dı­ğı­nı be­lir­le­dik­ten sonra uygun ça­lış­ma prog­ra­mıy­la ba­şa­rı­yı ya­ka­la­ma­sı için bir fır­sat dö­ne­mi ola­rak de­ğer­len­di­rin. İkinci yarı yıl için bir­lik­te plan­lar yapın. Tatil ço­cuk­la­rın sa­de­ce fi­zik­sel değil, zi­hin­sel ve ruh­sal ola­rak da din­len­me dö­ne­mi­dir. Özel­lik­le ilk hafta daha çok buna zaman ayı­rıp, ikin­ci hafta günde bir­kaç saat olmak üzere tek­rar­lar, ha­tır­lat­ma­lar ya­pı­la­bi­lir. Ancak bütün bun­la­rın ya­nın­da en önem­li olan ve­li­le­rin de ço­cuk­la­rın da ih­ti­ya­cı olan bir­lik­te ka­li­te­li zaman ge­çir­mek…”
“Ön­ce­li­ği­niz kurs değil aile olsun”
Abca, “2 hafta sü­recek tatil bo­yun­ca ço­cu­ğum ders­le­rin­den uzak ka­la­cak mı, ta­ti­li sa­de­ce oyun oy­na­ya­rak mı ge­çi­recek? Ar­ka­daş­la­rı tatil sü­re­sin­ce daha çok ders ça­lı­şıp ço­cu­ğu­mun önüne geçer mi? gibi kay­gı­lar­la kı­yas­la­ra gir­mek doğru değil. Bir­çok veli ta­ti­li ‘ak­ran­la­rın­dan geri ka­la­cak’ en­di­şe­siy­le ço­cu­ğu­nu kurs­la­ra yön­len­di­re­rek ge­çi­ri­yor. Okul­lar ve kurs­lar çocuk ge­li­şi­min­de kuş­ku­suz çok önem­li ancak çocuk önce aile­de öğ­re­nir. Ço­cu­ğun aile için­de ala­bi­le­cek­le­ri­ni okul te­la­fi ede­mez. Ta­til­de ön­ce­lik­li ola­rak plan­lan­ma­sı ge­re­ken aile or­ta­mın­da ya­pı­la­cak et­kin­lik­ler ol­ma­lı” diye ko­nuş­tu.
“Ço­cuk­la­rın canı sı­kıl­ma­sın diye te­laş­lan­ma­ya gerek yok”
Abca, “Bazı aile­ler ço­cuk­la­rın ca­nı­nın sı­kıl­ma­ma­sı ge­rek­ti­ği­ne inan­dık­la­rı için hemen bir et­kin­lik bu­la­rak ço­cu­ğu oya­la­ma­ya, bir şey­ler yap­ma­ya ça­lı­şı­yor­lar. Sü­rek­li ço­cu­ğu bir şeye yön­len­dir­me te­la­şın­da ol­ma­yın. Ca­nı­nın sı­kıl­ma­sı­na da izin ver­mek ge­re­kir. ‘Peki, bunun için ne yap­mak is­ter­sin, bir düşün’ di­ye­rek ya­ra­tı­cı­lı­ğı­nın or­ta­ya çık­ma­sı­na yar­dım­cı ola­bi­lir­si­niz. Unut­ma­yın ki, hazır fi­kir­ler ka­lı­cı olmaz. Bı­ra­kın ço­cuk­la­rı­nız da dü­şün­sün ve ya­rat­sın. On­la­rı mo­ti­ve edin, zaman zaman be­ra­ber hayal kurun” açık­la­ma­la­rın­da bu­lun­du.
“Tab­let ve te­le­fon kul­la­nı­mı sı­nır­lı bir şe­kil­de kul­la­nıl­ma­lı”
Ta­ti­lin din­len­me ve sos­yal or­tam­da daha fazla vakit ge­çir­me an­la­mı ta­şı­dı­ğı­nı be­lir­ten Abca, ço­cuk­la­rın te­le­fon ve tab­let gibi ci­haz­la­rı ve sos­yal med­ya­yı yine okul dö­ne­min­de ol­du­ğu gibi sı­nır­lı bir şe­kil­de kul­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni söy­le­di.
“Ta­til­de aile­nin bir araya gel­me­si için fır­sat­lar ya­ra­tı­la­bi­lir”
Ta­til­de aile­nin bir araya gel­me­si için fır­sat­lar ya­ra­tı­la­bi­le­ce­ği­ni an­la­tan Abca, şöyle ko­nuş­tu:
“Aile pay­la­şım ge­ce­le­ri dü­zen­le­ne­bi­lir. Aile bağ­la­rı­nın pe­kiş­ti­ril­me­si için geniş aile ola­rak ta­nım­la­nan bü­yü­kan­ne, bü­yük­ba­ba vb. ya­kın­la­ra zi­ya­ret­ler dü­zen­le­ne­bi­lir. Şehir dı­şın­da ya­şa­yan yakın ak­ra­ba­lar­la gö­rüş­mek için dü­zen­le­nen ge­zi­ler geniş ailey­le kay­naş­ma fır­sa­tı sun­du­ğu gibi, aile bi­rey­le­ri­ne doğ­duk­la­rı, bü­yü­dük­le­ri yer­le­ri görme, anı­la­rı­nı ta­ze­le­me ve pay­laş­ma ola­na­ğı da sağ­lar. Anne ba­ba­lar tek ba­şı­na ço­cuk­la­rı­na reh­ber ol­mak­ta ye­ter­li ka­la­ma­ya­bi­lir. Fi­zik­sel, psi­ko­lo­jik vb. so­rum­lu­luk­la­rı­nı ve bütün bun­lar­la il­gi­li ih­ti­yaç­la­rı­nı temin etmek için ta­şı­dık­la­rı so­rum­lu­luk­lar­dan do­la­yı zor­la­na­bi­lir­ler. Ay­rı­ca ço­cuk­lar geniş aile­den, et­raf­la­rın­da­ki bü­yük­ler­den de öğ­re­ne­cek­le­ri­ne, yaşam de­ne­yim­le­ri­ne, reh­ber­lik­le­ri­ne ih­ti­yaç du­yar­lar. Tatil bütün bun­lar için de fır­sat ola­bi­lir.”
“Karne he­di­ye­si almak doğru değil”
Karne he­di­ye­si al­ma­nın, özel­lik­le pa­ha­lı he­di­ye­ler al­ma­nın doğru ol­ma­dı­ğı­na vurgu yapan Abca, “Ço­cu­ğu hayat bo­yun­ca sü­rek­li mo­ti­vas­yon bek­len­ti­li ba­şa­rı­ya ve hep ödül bek­le­me­ye alış­tı­ra­cak­tır. İç odak­lı değil, dış odak­lı ol­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak­tır. Çocuk ödül ol­ma­dı­ğı zaman mo­ti­vas­yon kaybı ya­şa­ya­cak­tır. Onun ye­ri­ne güzel ke­yif­li bir ye­me­ğe çık­mak, kon­se­re git­mek vb. kut­la­ma­lar ya­pa­bi­lir­si­niz. Güzel anı­lar her zaman ka­lı­cı­dır” dedi.

        Ha­ber-Fo­to: Dilek Ke­si­ci Boz­de­mir