Karadeniz´e 'çay göçü' öncesi kritik 'vaka' uyarısı

Doğu Ka­ra­de­niz´de, mayıs ayın­da baş­la­ya­cak çay ta­rı­mı için hasat dö­ne­min­de geçen yıl ol­du­ğu gibi büyük kent­ler­den böl­ge­ye 100 binin üze­rin­de üre­ti­ci­nin gel­me­si bek­le­ni­yor.

Ka­ra­de­niz Tek­nik Üni­ver­si­te­si (KTÜ) Tıbbi Mik­ro­bi­yo­lo­ji Ana­bi­lim Dalı Baş­ka­nı Prof. Dr. Faruk Aydın, Tür­ki­ye´de Co­vid-19 va­ka­la­rın­daÇok yük­sek risk­li´ ka­te­go­ri­sin­de yer alan Doğu Ka­ra­de­niz´deki il­le­re çay top­la­mak için ge­lecek üre­ti­ci ve iş­çi­le­rin vi­rü­sü ta­şı­ya­bi­le­ce­ği­ne dik­kat çe­ke­rek, 'Mayıs ayına gi­ril­me­den önce va­ka­la­rı azalt­mak için daha fazla çaba har­can­ma­sı ge­re­ki­yor' uya­rı­sın­da bu­lun­du. Doğu Ka­ra­de­niz´deki Rize, Trab­zon, Art­vin ve Gi­re­sun il­le­rin­de, 830 bin dekar alan­da 1 mil­yon üre­ti­ci aile ta­ra­fın­dan ya­pı­lan yaş çay üre­ti­min­de hasat dö­ne­mi yak­la­şı­yor. Çay ta­rı­mın­da geçen yıl ol­du­ğu gibi büyük kent­ler­den böl­ge­ye 100 binin üze­rin­de üre­ti­ci ve işçi ge­lecek. Büyük ço­ğun­lu­ğu İstan­bul ve An­ka­ra'dan böl­ge­ye ge­lecek üre­ti­ci­le­rin mayıs ayı ba­şın­da yola çık­ma­sı bek­le­ni­yor. Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı'nın ve­ri­le­ri­ne göre 'Çok yük­sek risk­li iller' ara­sın­da yer alan Ka­ra­de­niz il­le­ri­ne ya­pı­la­cak çay göçü vaka ar­tış­la­rı­na neden ola­bi­le­ce­ği en­di­şe­si oluş­tur­du. Uz­man­lar bu ta­ri­he kadar va­ka­la­rın azal­tıl­ma­sı­nın önem­li ol­du­ğu uya­rı­sın­da bu­lu­nu­yor.

VİRÜSÜ TA­ŞI­MA İHTİMAL­LERİ VAR´
KTÜ Tıbbi Mik­ro­bi­yo­lo­ji Ana­bi­lim Dalı Baş­ka­nı Prof. Dr. Faruk Aydın, Ka­ra­de­niz´in önem­li eko­no­mik ürün­le­rin­den çay ta­rı­mın­da sezon ön­ce­si uya­rı­lar­da bu­lun­du. Tür­ki­ye´de Co­vid-19 va­ka­la­rın­da `Çok yük­sek risk­li´ ka­te­go­ri­sin­de yer alan Doğu Ka­ra­de­niz´e çay top­la­mak için ge­lecek iş­çi­le­rin vi­rü­sü ta­şı­ya­bi­le­ce­ği­ne dik­kat çeken Prof. Dr. Faruk Aydın, mayıs ayına gi­ril­me­den önce va­ka­la­rı azalt­mak için daha fazla çaba har­can­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni ifade etti. Çay top­la­mak üzere Co­vid-19 va­ka­la­rı­nın yük­sek sey­ret­ti­ği Doğu Ka­ra­de­niz´de ge­lecek iş­çi­le­rin sı­kın­tı ya­şa­ya­bi­le­ce­ği­ne vurgu yapan Prof. Dr. Faruk Aydın, 'Yaz se­zo­nu­na ha­zır­lan­dı­ğı­mız bu gün­ler­de çok yakın bir za­man­da çay se­zo­nu baş­lı­yor. Çay se­zo­nu Ka­ra­de­niz için çok önem­li bir eko­no­mik sek­tör ve bölge eko­no­mi­si­nin te­mel­le­rin­den bi­ri­dir. Çay se­zo­nun­da da iş­çi­ye çok fazla ih­ti­yaç var­dır. İl dı­şın­dan, bölge hatta ülke dı­şın­dan iş­çi­ler çay sür­gün­le­ri­ni top­la­mak üzere gel­mek­te­dir. Bu sayı po­zi­tif­li­ğin devam et­me­si du­ru­mun­da iş­çi­le­rin bu­ra­ya gel­me­sin­de sı­kın­tı­lı oluş­tu­ra­cak­tır. Gelse dahi bulaş ola­sı­lı­ğı ol­du­ğu için de bun­la­rın dö­nüş­le­rin­de git­tik­le­ri böl­ge­le­re vi­rü­sü ta­şı­ma ih­ti­mal­le­ri var. O ne­den­le böl­ge­nin ciddi de­re­ce­de ken­di­ni ye­ni­den de­ğer­len­dir­me­si lazım ve bu eko­no­mik bir kayba neden ola­ca­ğı açık olan kır­mı­zı alan­da bu­lun­ma du­ru­mun­dan hız­lı­ca kur­tul­mak için yeni de­ğer­len­dir­me­ler yap­mak lazım' dedi. 'MAYIS´A SAR­KIT­MA­MA­MIZ LAZIM' Çay ta­rı­mı­nın et­ki­len­me­me­si için sezon ön­ce­sin­de sıkı ted­bir­ler alın­ma­sı uya­rı­sın­da bu­lu­nan Prof. Dr. Aydın, 'En azın­dan bunu mayıs ayına asla sar­kıt­ma­ma­mız ge­re­ki­yor. O ne­den­le top­lum­dan ve bütün sek­tör­ler­den bu ko­nu­da des­tek is­ti­yo­ruz. Bu vi­rü­sün bu­la­şı­nı bir şe­kil­de dur­dur­ma­mız lazım. Dev­le­tin ala­ca­ğı ön­lem­le­rin ya­nın­da bu­ra­da va­tan­daş­la­rın da ya­pa­ca­ğı çok şey var. O ne­den­le va­tan­daş dev­let el ele bunu ba­şa­ra­bi­lir' diye ko­nuş­tu.

'AYNI HA­TA­NIN TEK­RA­RI GİBİ OLUR'
Geçen yıl çay se­zo­nun­da Co­vid-19 ta­şı­yı­cı­sı ki­şi­le­rin böl­ge­ye ge­le­rek va­ka­la­rın art­ma­sın­da etken ol­du­ğu­na vurgu yapan Prof. Dr. Aydın, 'Bu yıl ise risk kay­na­ğı hem bölge içe­ri­sin­de hem de dı­şa­rı­da.
Geçen yıl uy­gu­la­nan sağ­lık ta­ra­ma­la­rı­nın bu sezon ar­tı­rı­la­rak ya­pıl­ma­sı­nı ge­re­ki­yor. Ta­rım­la uğ­ra­şan in­san­lar bunun için ortak karar alın­ma­sı­nı sağ­la­ya­bi­lir­ler­se, çay ta­rı­mın­da ça­lı­şan iş­çi­le­rin ta­ra­ma­la­rı ya­pı­la­bi­lir, aşı­lı­lar, has­ta­lı­ğı ge­çi­ren­ler, test­le­ri ya­pı­lıp sağ­lık so­ru­nu ol­ma­yan­lar­la ça­lı­şı­lır­sa risk azal­tı­la­bi­lir. Vi­rü­sün geçen yıl dı­şa­rı­dan gel­di­ği gibi dü­şü­nül­düy­se şimdi yerli kay­nak­lar­dan ola­bi­lecek. So­nuç­ta yaşam ve ça­lış­ma şekli elden ele temas gibi fak­tör­ler­de bu­laş­tı­rı­cı­lı­ğa el­ve­riş­li bir ortam. Vi­rü­sü ta­ran­mış ve bu­laş­tı­rı­cı ol­ma­yan in­san­la­rın is­tih­dam edil­me­si temel çö­züm­dür. Bunun ya­pıl­ma­ma­sı du­ru­mun­da geçen yıl ya­pı­lan ha­ta­nın biraz daha de­ğiş­ti­ri­le­rek yine böl­ge­nin kendi için­den kay­nak­la­nan bir bu­la­şa se­be­bi­yet ve­re­bi­li­riz ve aynı ha­ta­nın tek­ra­rı gibi olur. Bu da kabul edil­me­si zor bir du­rum­dur. O ne­den­le tarım iş­çi­le­ri ça­lış­tı­rı­lır­ken sağ­lık du­rum­la­rı­nın göz­den ge­çi­ril­me­si, ge­re­ki­yor­sa test­le­ri­nin ya­pıl­ma­sı, aşı ve HES kod­la­rı­nın kont­ro­lüy­le mut­lak de­net­le­ne­rek sek­tör­de is­tih­dam edil­me­le­ri ge­re­ki­yor. Aksi halde sorun geçen yıl aynı halde tek­rar­lar' dedi.
`ÇAY ÜRETİCİLERİ HAS­SAS DAV­RA­NA­CAK'
Çay üre­ti­ci­le­ri­nin pan­de­mi ile il­gi­li ilk sı­na­vı geçen yıl ver­di­ği­ni ifade eden Çay Üre­ti­ci­le­ri Da­ya­nış­ma Der­ne­ği (ÇA­YÜ­DAD) Baş­ka­nı Mus­ta­fa Mavi, 'Çay üre­ti­ci­le­ri ola­rak pan­de­mi sü­re­ci ile il­gi­li en zor sü­re­ci geçen yıl at­lat­tık. Üre­ti­ci­ler Rize'ye geldi, ko­ro­na­vi­rüs test­le­ri­ni oldu, izole sü­re­ci­ni ge­çir­di, çay­lık­la ev ara­sın­da za­ma­nı­nı ge­çi­re­rek bu has­sas sü­re­ci at­lat­tık. Bu yıl da üre­ti­ci­le­ri­mi­ze gü­ve­ni­yo­ruz, kont­rol­lü bir şe­kil­de ge­lin­di­ği vakit her­han­gi bir sı­kın­tı ya­şan­ma­ya­cak­tır. İl dı­şın­dan böl­ge­mi­ze ge­lecek olan çay üre­ti­ci­le­ri pan­de­mi ku­ral­la­rı çer­çe­ve­sin­de has­sa­si­yet­le­ri­ni or­ta­ya ko­ya­cak­tır. Bir sorun ya­şa­na­ca­ğı­na inan­mı­yo­rum' dedi. Çay üre­ti­ci­si Ahmet Ak­te­pe, 'Üre­ti­ci­ler çay böl­ge­si­ne ge­lir­ken HES kod­la­rı­na ba­kı­la­rak gi­riş­le­ri sağ­lan­sın. İnsan­lar artık du­yar­lı. Geçen yıl sıkı ön­lem­ler alın­mış­tı. Çünkü kar­şı­mız­da tam ola­rak bil­me­di­ği­miz bir has­ta­lık sü­re­ci vardı. Bu yıl artık her şeyi bi­li­yo­ruz, üre­ti­ci­ler de yap­ma­sı ge­re­ke­ni bi­li­yor. Ge­rek­li has­sa­si­ye­ti gös­te­ri­le­cek­tir, bir sorun ya­şa­na­ca­ğı­nı dü­şün­mü­yo­rum' ifa­de­le­ri­ni kul­lan­dı. Ali Kasap ise 'Vi­rü­sün mu­tas­yo­na uğ­ra­dı­ğı bir sü­reç­te böl­ge­nin kır­mı­zı ol­du­ğu bir dö­nem­de­yiz. Üre­ti­ci­ler çayda gübre za­ma­nı gel­di­ği için artık yavaş yavaş böl­ge­ye gel­me­ye baş­la­ya­cak­lar. Üre­ti­ci­ler ola­rak geçen yıl hiç bil­me­di­ği­miz bir sü­re­ci bence ba­şa­rıy­la at­lat­tık. İl dı­şın­dan gelen üre­ti­ci­ler daha dik­kat­li dav­ra­na­cak­tır. Ancak yine de ge­rek­li ted­bir­le­rin alın­ma­sı adına ku­ral­lar ko­nul­ma­lı­dır' dedi.

Haber Merkezi