RTEÜ Mikroplastik Araştırma Grubu Türkiye Denizlerinde Çalışmalarına Devam Ediyor

Recep Tay­yip Er­do­ğan Üni­ver­si­te­si (RTEÜ) Su Ürün­le­ri Fa­kül­te­si Mik­rop­las­tik Araş­tır­ma Grubu ekip li­de­ri Doç. Dr. Ülgen Aytan, son yıl­lar­da plas­tik­le­rin ok­ya­nus ve de­niz­le­ri teh­dit eden en büyük çev­re­sel et­ken­le­rin ba­şın­da gel­di­ği­ni be­lirt­ti.

2013 yı­lın­dan bu­gü­ne kadar yap­tık­la­rı araş­tır­ma­lar, yü­rüt­tük­le­ri pro­je­ler, li­san­süs­tü tez­ler ve far­kın­da­lık ça­lış­ma­la­rı hak­kın­da bilgi veren Aytan, "Yap­tı­ğı­mız ça­lış­ma­lar­da Mar­ma­ra De­ni­zi'nde 12, Ka­ra­de­niz'de 7 balık tü­rün­de mik­ro-plas­tik tü­ke­ti­mi­ni araş­tır­dık ve dün­ya­nın diğer böl­ge­le­rin­de ol­du­ğu gibi bunu tes­pit ettik." dedi.

Aytan, plas­tik mad­de­le­rin de­niz­ler için çok hızlı bü­yü­yen ve baş et­me­si zor bir prob­lem ol­du­ğu­na dik­kat çe­ke­rek, "Gün­lük ha­yat­ta kul­lan­dı­ğı­mız plas­tik­ler de­ni­ze ula­şı­yor. Bun­lar yok olmak ye­ri­ne her geçen gün bir dizi fi­zik­sel, bi­yo­lo­jik ve kim­ya­sal sü­reç­le mik­rop­las­tik ola­rak ad­lan­dır­dı­ğı­mız daha ufak par­ça­la­ra ay­rı­lı­yor­lar." diye ko­nuş­tu.

Deniz can­lı­la­rı­nın plas­tik­le­ri besin zan­ne­de­rek tü­ket­ti­ği­ni ve bu du­ru­mun can­lı­lar için büyük teh­dit oluş­tur­du­ğu­nu ifade eden Aytan, "Deniz can­lı­la­rı mik­ros­ko­bik bo­yu­ta inen plas­tik­le­ri besin zan­ne­de­rek tü­ke­ti­yor. Bu kir­le­ti­ci­ler besin zin­ci­ri içe­ri­sin­de iler­le­ye­rek kon­ta­mi­ne (bu­la­şı) olmuş su ürün­le­ri ile sof­ra­mı­za kadar ulaş­mak­ta." dedi.
Aytan, araş­tır­ma­la­rın­da Ka­ra­de­niz'deki plas­tik­le­rin aşın­ma ve par­ça­lan­ma sü­re­ci­ne iliş­kin de ça­lış­ma yap­tık­la­rı­nı be­lir­te­rek, 'Saha ve de­ney­sel ça­lış­ma­lar­la bunu ger­çek­leş­tir­mek­te­yiz. Yap­tı­ğı­mız ça­lış­ma­lar Tür­ki­ye ge­ne­lin­de şunu gös­te­ri­yor. Kon­ta­mi­ne (bu­laş­ma) ol­ma­mış bir nokta yok. De­niz­le­rin en derin nok­ta­sın­dan ku­tup­la­ra kadar her yerde mik­rop­las­tik kir­li­li­ği söz ko­nu­su. Sa­de­ce suda değil, so­lu­du­ğu­muz hava, iç­ti­ği­miz su, ye­di­ği­miz be­sin­ler­de mik­rop­las­tik­ler var. Artık insan bün­ye­sin­de de bun­la­ra rast­la­nıl­mak­ta." diye ko­nuş­tu.
Ka­ra­de­niz'de Kı­zı­lır­mak, Trab­zon'da De­ğir­men­de­re'de yü­rüt­tük­le­ri TÜBİTAK pro­je­le­rin­de plas­tik mik­ta­rı­nın fazla ol­du­ğu­nu tes­pit et­tik­le­ri­ne de­ği­nen Aytan, şöyle ko­nuş­tu: "Yine Mar­ma­ra De­ni­zi'nde mik­ro-plas­tik kon­sant­ras­yo­nu hem suda hem se­di­man­dı ol­duk­ça yük­sek. Ege De­ni­zi'nin ge­ne­li Ka­ra­de­niz ve Mar­ma­ra De­ni­zi'ne göre iyi olsa da özel­lik­le İzmir Kör­fe­zi yük­sek mik­tar­da mik­ro-plas­tik kir­li­li­ği­ne rast­la­dı­ğı­mız bir nokta. Hem Mar­ma­ra De­ni­zi hem Ka­ra­de­niz'de ba­lık­la­rı in­ce­le­dik ve in­ce­le­di­ği­miz pe­la­jik ve ben­tik (yüzey ve dip) tüm tür­ler­de mik­ro-plas­tik tü­ke­ti­mi­ni tes­pit ettik."
Aytan, plas­tik­le mü­ca­de­le­nin bi­rey­sel baş­la­yan ça­lış­ma­lar­la müm­kün ol­du­ğu­nun ve dün­ya­nın ta­ma­mı­nı il­gi­len­di­ren bir sorun ol­du­ğu­nun al­tı­nı çi­ze­rek, 'Özel­lik­le tek kul­la­nım­lık plas­tik­le­ri ha­ya­tı­mız­dan çı­kar­ma­mız lazım. Plas­tik­le­ri sür­dü­rü­le­bi­lir olan­lar­la de­ğiş­tir­me­miz, müm­kün­se ye­ni­den kul­lan­ma­mız, mut­la­ka geri dö­nüş­tür­me­miz gerek." di­ye­rek ko­nuş­ma­sı­nı ta­mam­la­dı.

Ha­ber-Fo­to: RTEÜ BASIN