Sağlık Bakanlığı Evde Sağlık Hizmetlerine Nasıl Başvurulur?

Evde hasta ba­kı­mı ol­duk­ça zorlu ve uzun so­luk­lu bir sü­reç­tir. Aile­le­ri hem ma­ne­vi hem de maddi ola­rak et­ki­ler. Evde bakım ve te­da­vi sü­re­cin­de has­ta­nın sağ­lık tet­kik­le­ri de ke­sin­ti­siz şe­kil­de devam et­me­li­dir. Bunun için has­ta­nın be­lir­li ara­lık­lar­la has­ta­ne­ye git­me­si ge­re­kir. Ya­ta­lak bir has­ta­nın has­ta­ne­ye gö­tü­rül­me­si veya bir yer­den başka bir yere trans­fe­ri çok zor­dur. Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı'nın sun­du­ğu Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri, bu ko­nu­da ya­şa­nan bazı so­run­la­rı bir nebze ha­fif­let­mek­te­dir. Rutin sağ­lık kont­rol­le­ri­nin evde ya­pı­la­bi­li­yor ol­ma­sı has­ta­lar ve hasta ya­kın­la­rı için kon­for sağ­la­mak­ta­dır. Rapor ve re­çe­te iş­lem­le­ri de Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri kap­sa­mın­da ya­pı­la­bil­mek­te­dir. Üc­ret­siz olan bu hiz­met, "evde sağ­lık hiz­met­le­ri baş­vu­ru formu" ile kamu ku­rum­la­rın­dan talep edi­le­bi­lir.

Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri Tür­ki­ye'nin her ilin­de ak­tif­tir. Kamu has­ta­ne­le­rin­de özel ola­rak ku­rul­muş bi­rim­ler ta­ra­fın­dan bu hiz­met­ler ve­ril­mek­te­dir. Hiz­met­le­ri ala­bil­mek için ön­ce­lik­le 444 38 33 nu­ma­ra­lı te­le­fon hattı ara­na­rak kayıt ya­pıl­ma­lı­dır. Son­ra­sın­da, has­ta­nın kim­lik bil­gi­le­ri, ra­po­ru ve evde sağ­lık hiz­met­le­ri baş­vu­ru formu ile bir­lik­te il sağ­lık mü­dür­lük­le­ri­nin il­gi­li bi­rim­le­ri­ne, aile he­kim­le­ri­ne veya kamu has­ta­ne­le­ri­nin evde sağ­lık bi­rim­le­ri­ne baş­vu­ru ya­pı­lır. Mü­ra­ca­at, has­ta­nın ken­di­si ya da hasta ya­kı­nı ta­ra­fın­dan ya­pı­la­bi­lir. Form­da­ki bazı kı­sım­lar, has­ta­nın aile he­ki­mi ta­ra­fın­dan dü­zen­len­me­li­dir. Mü­ra­ca­at son­ra­sın­da bel­ge­ler in­ce­le­ne­rek uygun kri­ter­de­ki has­ta­lar be­lir­le­nir.
Evde sağ­lık bi­rim­le­ri­nin yap­tı­ğı zi­ya­ret­ler­de ön­ce­lik­le has­ta­la­rın tıbbi geç­miş­le­ri in­ce­le­nir. Kul­lan­dık­la­rı ilaç­lar ve tıbbi ci­haz­lar de­ğer­len­di­ri­lir. Kan şe­ke­ri ve tan­si­yon öl­çüm­le­ri ya­pı­lır. Genel fi­zi­ki mu­aye­ne ya­pı­lır. Vü­cu­dun­da yara olan has­ta­la­rın pan­su­man­la­rı ve yara ba­kım­la­rı ya­pı­lır. Bası ya­ra­sı bu­lu­nan has­ta­lar yara bakım takip prog­ra­mı­na alı­nır. İhti­yaç ha­lin­de sonda uy­gu­la­ma­sı veya de­ği­şi­mi ya­pı­lır. Gün­cel­len­me­si ge­re­ken rapor ve re­çe­te iş­lem­le­ri takip edi­lir. Has­ta­nın, evden sağ­lık ku­ru­mu­na veya sağ­lık ku­ru­mun­dan eve trans­fer edil­me­si ge­re­ki­yor­sa bu işlem "Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri Hasta Nakil Am­bu­lans­la­rı" ta­ra­fın­dan ger­çek­leş­ti­ri­lir.
Evde Sağ­lık Hiz­met­le­rin­den Kim­ler Fay­da­la­na­bi­lir?
Bu hiz­met, evde diğer aile bi­rey­le­riy­le bir­lik­te ya­şa­yan veya kim­se­siz, yaşlı, en­gel­li, felç­li, ya­ta­lak veya ha­ya­tı­nı baş­ka­la­rı­na ba­ğım­lı ola­rak idame et­tir­mek zo­run­da olan ba­kı­ma muh­taç bi­rey­le­re; KOAH gibi so­lu­num sis­te­mi has­ta­lı­ğı olan bi­rey­le­re; evde bakım ge­rek­ti­ren kan­ser has­ta­la­rı­na; ya­ta­ğa ba­ğım­lı hale gel­miş ileri de­re­ce­de­ki kas has­ta­la­rı­na; has­ta­ne­den ta­bur­cu edi­len ve te­da­vi­si­ne evde devam edil­me­si ge­re­ken has­ta­la­ra; kaza ge­çir­miş olup kısa sü­re­li hem­şi­re­lik hiz­met­le­ri­ne ge­rek­si­nim duyan has­ta­la­ra ve­ri­le­bi­lir.
Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri­nin Kap­sa­mı
Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı, Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri­nin kap­sa­mı­nı aşa­ğı­da­ki şe­kil­de be­lir­le­miş­tir:
1. Has­ta­ya ko­nul­muş olan tanı ve has­ta­nın plan­la­nan te­da­vi­si çer­çe­ve­sin­de, bu­lun­du­ğu ev or­ta­mın­da mu­aye­ne, tet­kik, tah­lil, te­da­vi, tıbbi bakım ve re­ha­bi­li­tas­yon hiz­met­le­ri­nin ve­ril­me­si.
2. İlacın re­çe­te edil­me­sin­de­ki özel dü­zen­le­me­ler saklı kal­mak kay­dıy­la, uzun sü­re­li kul­la­nı­mı sağ­lık ra­po­ru ile bel­ge­len­di­ri­len ilaç­la­rın re­çe­te edil­me­si.
3. Tıbbi cihaz ve me­di­kal mal­ze­me kul­la­nı­mı­na iliş­kin ra­por­la­rın çı­ka­rıl­ma­sı­na yar­dım­cı olun­ma­sı.
4. Has­ta­nın ve aile­si­nin, evde bakım sü­re­cin­de üst­le­ne­bi­le­cek­le­ri gö­rev­ler ile has­ta­lık ve bakım sü­reç­le­ri hak­kın­da bil­gi­len­di­ril­me­si.
5. Has­ta­ya, evde kul­lan­ma­sı ge­re­ken tıbbi cihaz ve ekip­man­lar ko­nu­sun­da eği­tim ve da­nış­man­lık gibi hiz­met­le­rin ve­ril­me­si.
6. Ge­rek­li gö­rü­len hal­ler­de has­ta­nın il­gi­li sağ­lık ku­ru­lu­şu­na ve/veya sağ­lık ku­ru­lu­şun­dan evine trans­fer hiz­met­le­ri­nin ve­ril­me­si.
Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri­nin Bi­rim­le­ri
Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri­ni ver­mek üzere 3 tip birim oluş­tu­rul­muş­tur:
1. T Tipi: Top­lum sağ­lı­ğı mer­kez­le­ri­ne bağlı ola­rak ku­ru­lan bi­rim­ler­dir. Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri­ni ön­ce­lik­li ola­rak sun­mak­la gö­rev­li­dir.
2. H Tipi: Has­ta­ne­le­re bağ­lı­dır. Ön­ce­lik­li ola­rak uzman hekim kon­sül­tas­yo­nu, fiz­yo­te­ra­pi gibi T tipi bi­rim­ler ta­ra­fın­dan ve­ril­me­si müm­kün ol­ma­yan hiz­met­le­rin su­nu­muy­la mü­kel­lef­tir.
3. D Tipi: Tür­ki­ye Kamu Has­ta­ne­le­ri Ku­ru­mu­na bağlı ağız ve diş sağ­lı­ğı mer­kez­le­ri bün­ye­sin­de ku­ru­lan bi­rim­ler­dir.
Bir Hasta Ya­kı­nı­nın Tec­rü­be­le­ri
Bir hasta ya­kı­nı­nın bana ilet­ti­ği mek­tu­bu aşa­ğı­da pay­la­şı­yo­rum. Sayın Nu­ret­tin Metin, tec­rü­be­le­ri­ni­zi pay­laş­tı­ğı­nız için te­şek­kür ede­rim.
Sayın Celil Çağ­lar Özlü,
İyi ni­yet­li gay­ret­le­ri­niz için te­şek­kür ede­rim. Size yıl­la­rın tec­rü­be­si ile Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri­nin ya­pı­sı ile il­gi­li bilgi ve tec­rü­be­le­ri­mi ak­ta­ra­yım, siz de pay­la­şım­da bu­lu­nun.
Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri adıy­la ör­güt­le­nen ku­rum­dan en iyi yar­dı­mı ala­cak olan­lar sa­de­ce yaşlı ve hem yaşlı hem ya­ta­lak has­ta­lar­dır. Ay­rı­ca ekip­ler, sa­de­ce mesai sa­at­le­ri için­de ça­lış­tı­ğı için aci­li­ye­ti ol­ma­yan has­ta­la­ra hiz­met ve­ri­yor­lar. Ancak benim oğlum gibi ven­ti­la­tör­lü has­ta­lar için hiç ama hiç ya­rar­la­rı ol­mu­yor.
Ön­ce­lik­le hasta nakil araç­la­rı do­na­nım­lı (hasta ta­şı­ma ge­reç­le­ri, ok­si­jen do­na­nı­mı ve so­lu­num ci­haz­la­rı) değil ve araç­ta yet­ki­li dok­tor ve hem­şi­re yok. Kı­sa­ca sa­de­ce nakil aracı, am­bu­lans değil. Ay­rı­ca her has­ta­ne­de bir hem­şi­re­le­ri var ve hem­şi­re­nin yap­tı­ğı tek işlem hasta gi­ri­şi­ni sizin ye­ri­ni­ze yap­mak, o kadar. Has­ta­ne­dey­ken ya­nı­nız­da de­ğil­ler ve yol gös­te­ri­ci ol­mu­yor­lar. Has­ta­ne­de ken­di­le­ri­ne tah­sis edi­len oda­la­rın­da otu­ru­yor­lar. Eğer ıs­rar­cı olur­sa­nız ta­şe­ron firma ele­man­la­rın­dan bi­ri­ni sizin ya­nı­nı­za ve­ri­yor­lar. Bizim gibi has­ta­lar için tek çözüm yolu 112 acil ser­vis am­bu­lans­la­rı­dır.
Diğer konu da ev­le­re gelip yatak ya­ra­sı pan­su­man­la­rı­nı yap­tık­la­rı ve rapor çı­ka­rıl­ma­sı­na yar­dım­cı ol­duk­la­rı sa­de­ce bir şehir ef­sa­ne­si­dir. Bu tür hiz­met­le­rin ta­ma­mı­nı aile he­kim­le­ri ye­ri­ne ge­tir­mek­te­dir. Evde Sağ­lık Hiz­met­le­ri ku­ru­luş amacı güzel olan ama uy­gu­la­ma­da en azın­dan İzmir'de iflas etmiş bir uy­gu­la­ma­dır. Rek­lam­lar­da gös­te­ri­len gö­rün­tü­ler ta­ma­men rek­lam­dır. Bu benim İzmir'deki uy­gu­la­ma hak­kın­da­ki ya­şa­dı­ğım ve bi­re­bir ta­nık­lı­ğım olan ko­nu­lar­dır. Ancak An­ka­ra'da bu uy­gu­la­ma­nın daha dü­zen­li yü­rü­dü­ğü­nü orada ya­şa­yan ya­kın­la­rım be­lir­ti­yor­lar.
Di­le­ğim her yerde ve her hasta için bu sis­te­min ça­lı­şır ol­ma­sı­dır. Yine de ya­rar­lı ola­bil­di­ği in­san­lar adına se­vin­di­ren bir uy­gu­la­ma­dır. Say­gı­lar.

Ha­ber-Fo­to: Nu­ret­tin Metin