Depreme dayanıksız olan yapılar acilen yenilenmelidir

17 Ağus­tos 1999 Mar­ma­ra Dep­re­mi'nin 22'inci yıl dö­nü­mü ve­si­le­siy­le açık­la­ma­da bu­lu­nan Tür­ki­ye Hazır Beton Bir­li­ği Baş­ka­nı Yavuz Işık, 2019 yı­lın­da yü­rür­lü­ğe giren yeni Tür­ki­ye Dep­rem Teh­li­ke Ha­ri­ta­sı in­ce­len­di­ğin­de nü­fu­su­mu­zun yüzde 70'ten faz­la­sı­nın dep­rem teh­li­ke­si yük­sek böl­ge­ler­de ya­şa­mak­ta ol­du­ğu­nun gö­rül­dü­ğü­nü ve Tür­ki­ye'de dep­re­me da­ya­nık­sız olan 6,7 mil­yon ko­nu­tun acil ola­rak ye­ni­len­me­si ge­rek­ti­ği­ni söy­le­di.

Tür­ki­ye'de stan­dart­la­ra uygun beton üre­til­me­si ve in­şa­at­lar­da doğru beton uy­gu­la­ma­la­rı­nın sağ­lan­ma­sı için 1988 yı­lın­dan bu yana ça­lı­şan Tür­ki­ye Hazır Beton Bir­li­ği (THBB), 17 Ağus­tos 1999'da ya­şa­nan dep­rem fe­la­ke­ti­nin 22'inci yıl dö­nü­mün­de dep­rem ger­çe­ği­ni ha­tır­lat­tı. Geç­miş­te yur­du­muz­da bir­çok yı­kı­cı dep­rem­ler ol­du­ğu gibi, ge­le­cek­te de olu­şa­cak dep­rem­le­re karşı önlem alın­maz­sa büyük can ve mal kay­bı­na uğ­ra­ya­ca­ğı­mı­za dik­kat çeken Tür­ki­ye Hazır Beton Bir­li­ği Yö­ne­tim Ku­ru­lu Baş­ka­nı Yavuz Işık, "2019 yı­lın­da yü­rür­lü­ğe giren yeni Tür­ki­ye Dep­rem Teh­li­ke Ha­ri­ta­sı'nı in­ce­le­di­ği­miz­de nü­fu­su­mu­zun yüzde 70'ten faz­la­sı­nın dep­rem teh­li­ke­si yük­sek olan böl­ge­ler­de ya­şa­mak­ta ol­du­ğu­nu gö­rü­yo­ruz. 2012 yı­lın­dan bu yana Tür­ki­ye'de 1,5 mil­yon ko­nu­tun dö­nü­şü­mü sağ­lan­mış­tır. 2019 yı­lın­da T.C. Çevre ve Şe­hir­ci­lik Ba­kan­lı­ğı, kent­sel dö­nü­şü­mün ge­rek­li ol­du­ğu 6,7 mil­yon ko­nut­tan acil, ön­ce­lik­li de­ni­len 1,5 mil­yon ko­nu­tun da 5 yıl içe­ri­sin­de kent­sel dö­nü­şüm kap­sa­mın­da ye­ni­le­ne­ce­ği­ni açık­la­mış­tır. Bugün, Tür­ki­ye'de dep­re­me da­ya­nık­sız olan söz ko­nu­su 6,7 mil­yon ko­nu­tun tü­mü­nün ye­ni­len­me­si için ge­rek­li adım­lar atıl­ma­lı ve kent­sel dö­nü­şüm ça­lış­ma­la­rı hız­lan­dı­rıl­ma­lı­dır." dedi.
Özel­lik­le 90'lı yıl­lar­dan önce inşa edi­len ya­pı­la­rın mut­la­ka ye­ni­len­me­si ge­rek­mek­te­dir
2020 yı­lın­da ya­şa­dı­ğı­mız bazı dep­rem­le­rin THBB'nin mis­yo­nu­nun öne­mi­ni bir kez daha göz­ler önüne ser­di­ği­ne dik­kat çeken Yavuz Işık ko­nuş­ma­sı­nı şöyle sür­dür­dü: "Ela­zığ, Van ve İzmir il­le­ri­miz­de dep­rem­ler ya­şan­mış­tır. Ela­zığ ve İzmir'de hasar gör­müş ya­pı­la­rı in­ce­le­mek üzere, uz­man­la­rı­mız­dan olu­şan ekip­ler gön­der­dik. Yı­kıl­mış veya ağır hasar almış bi­na­la­rın ay­rın­tı­lı in­ce­len­me­si ve alı­nan nu­mu­ne­le­rin de­ne­ye tabi tu­tul­ma­sı so­nu­cun­da ha­zır­la­dı­ğı­mız ra­por­lar, bi­na­lar­da ciddi mü­hen­dis­lik ve uy­gu­la­ma za­fi­yet­le­ri ile bir­lik­te ilkel yön­tem­ler­le elle üre­til­miş düşük ka­li­te­de beton ve stan­dart­la­ra uy­ma­yan, ye­ter­siz do­na­tı çe­li­ği kul­la­nı­mı­nın yı­kım­la­ra neden ol­du­ğu­nu or­ta­ya koy­mak­ta­dır. Özel­lik­le 90'lı yıl­lar­dan önce inşa edi­len ya­pı­lar­da elle veya basit be­ton­yer­ler­le ka­rış­tı­rı­lıp dö­kü­len ka­li­te­siz ve da­ya­nım sı­nı­fı düşük olan be­ton­la­rın kul­la­nıl­dı­ğı­nı ve yı­kı­lan bi­na­la­rın beton ka­li­te­si­nin C6, C10 gibi çok düşük da­ya­nım­lı be­ton­lar ol­du­ğu­nu tes­pit ettik. Bu ka­li­te­siz be­ton­lar çok boş­luk­lu ve ge­çi­rim­li ol­du­ğun­dan, aynı za­man­da için­de­ki do­na­tı çe­li­ği­ni dış ortam et­ki­le­ri­ne karşı ko­ru­ya­mı­yor ve ko­roz­yo­na da neden olu­yor. Yani bu ya­pı­la­rın yı­kıl­ma­sı için her­han­gi bir dep­re­me gerek yok, bu bi­na­lar çev­re­sel etki fak­tör­le­riy­le de kendi ken­di­li­ği­ne yı­kıl­ma­ya aday bi­na­lar­dır. Bu ya­pı­la­rın mut­la­ka ye­ni­len­me­si ge­rek­mek­te­dir."
KGS bel­ge­li ka­li­te­li hazır beton olası bir dep­rem­de bir­çok hayat kur­ta­ra­cak­tır
Ka­li­te­li beton kul­la­nı­mı ve de­ne­tim ile dep­re­mi az ha­sar­la at­lat­ma­nın müm­kün ol­du­ğu­nu vur­gu­la­yan Yavuz Işık: "Ya­pı­lan araş­tır­ma­lar­da dep­rem yı­kım­la­rı­nın önem­li ne­den­le­rin­den bi­ri­nin stan­dart dışı beton kul­la­nıl­ma­sı, uy­gu­la­ma ve proje ha­ta­la­rı ol­du­ğu gö­rül­mek­te­dir. Dep­re­me da­ya­nık­lı ya­pı­la­ra ih­ti­yaç olan ül­ke­miz­de hazır beton sek­tö­rü­nün en önem­li so­ru­nu bir kısım üre­ti­ci­nin de­ne­tim dışı, ka­li­te­siz üre­tim yap­ma­sı­dır. THBB ola­rak ön­ce­li­ği­miz bu üre­ti­ci­ler­le il­gi­li bütün ke­sim­le­ri ve hal­kı­mı­zı bil­gi­len­dir­mek, THBB Ka­li­te Gü­ven­ce Sis­te­mi­nin (KGS) öne­mi­ni an­lat­mak ve ül­ke­miz­de kul­la­nı­lan be­to­nun ta­ma­mı­nın ka­li­te­li üre­til­me­si için ça­lış­mak­tır. Hazır beton ala­nın­da ka­li­te­yi ga­ran­ti al­tı­na al­ma­yı he­def­le­yen Bir­li­ği­miz, Ka­li­te Gü­ven­ce Sis­te­mi (KGS) ile te­sis­le­rin üre­tim şart­la­rı­nı, tek­nik ve la­bo­ra­tu­var alt­ya­pı­sı­nı, per­so­nel ye­ter­li­li­ği­ni de­net­le­ye­rek ka­li­te­li ve yük­sek da­ya­nım sı­nıf­la­rın­da beton üre­ti­mi ger­çek­leş­me­si­ni sağ­la­mak­ta­dır. Beton üre­tim te­sis­le­ri­nin ye­rin­de de­ne­ti­mi­nin yanı sıra ha­ber­siz ürün de­ne­tim­le­ri de ger­çek­leş­ti­ren KGS, ta­raf­sız­lı­ğı ile ka­li­te sü­rek­li­li­ği­ne sahip beton kul­la­nı­mı­nın yay­gın­laş­ma­sı­na katkı sağ­la­mak­ta­dır. Hazır be­to­nun üre­tim sü­re­ci­nin ta­ma­mı­nı kap­sa­ya­cak şe­kil­de de­net­len­me­si, dep­rem ve diğer dış et­ki­le­re da­ya­nık­lı bi­na­lar üret­mek için ka­çı­nıl­maz bir şart­tır. Kent­sel dö­nü­şüm­de de, ka­li­te­li beton kul­la­nı­mı ve doğru beton uy­gu­la­ma­la­rı­nın sağ­lan­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Yeni ya­pı­la­rın in­şa­sın­da ve kent­sel dö­nü­şüm ça­lış­ma­la­rın­da kul­la­nı­la­cak KGS bel­ge­li ka­li­te­li hazır beton, olası bir dep­rem­de bir­çok hayat kur­ta­ra­cak­tır." dedi.
İnşaat sü­re­cin­de­ki bütün ku­ral­la­ra ek­sik­siz uyul­ma­sı ge­re­ki­yor
İnşaat yapım sü­re­cin­de dik­kat edil­me­si ge­re­ken ku­ral­la­ra de­ği­nen Yavuz Işık, ya­pı­la­rın dep­re­me da­ya­nık­lı ol­ma­sı için in­şa­at­la­rın ta­sa­rım ve yapım zin­ci­rin­de bu­lu­nan "zemin in­ce­le­me­si", "doğru pro­je­len­dir­me", "ka­li­te­li mal­ze­me", "doğru uy­gu­la­ma" ve "de­ne­tim" ku­ral­la­rı­nın hep­si­ne ek­sik­siz uyul­ma­sı ge­rek­ti­ği­nin al­tı­nı çi­ze­rek, ül­ke­miz­de­ki Yapı De­ne­tim Sis­te­mi'nin öne­mi­ni vur­gu­la­dı.
İnşa­at­lar­da daha yük­sek da­ya­nım sı­nı­fın­da be­ton­lar kul­la­nıl­ma­lı
Tür­ki­ye Bina Dep­rem Yö­net­me­li­ği­nin bi­na­lar­da en az C25 da­ya­nım sı­nı­fı be­to­nun kul­la­nıl­ma­sı­nı ön­gör­dü­ğü­nü söy­le­yen Yavuz Işık, "2019'da yü­rür­lü­ğe giren bu Yö­net­me­li­ğe göre ya­pı­lar­da kul­la­nı­la­cak beton da­ya­nım sı­nı­fı­nın bir sınıf yük­sel­til­me­si se­vin­di­ri­ci­dir ancak ye­ter­li de­ğil­dir. Özel­lik­le be­to­nar­me ya­pı­la­rın uzun yıl­lar bo­yun­ca dep­re­me karşı da­ya­nık­lı ola­bil­me­si için dış çevre et­ki­le­ri­ne de da­ya­nık­lı ola­cak şe­kil­de boş­luk­suz ve ge­çi­rim­siz ol­ma­sı ge­re­kir. Bu da­ya­nık­lı­lı­ğın yani dü­ra­bi­li­te­nin sağ­lan­ma­sı için, beton da­ya­nım sı­nıf­la­rı­nın daha da yük­sel­til­me­si çok önem­li­dir. Yük­sek da­ya­nım sı­nıf­la­rın­da ve ka­li­te bel­ge­li be­ton­lar­la inşa edi­len doğru ta­sar­lan­mış ve de­net­len­miş bi­na­la­rın dep­rem­de ala­ca­ğı ha­sa­rın daha az ola­ca­ğı­nı ön­gö­re­bi­li­yo­ruz." dedi.
Dep­rem Per­for­mans Ana­li­zi hiz­me­ti­mi­ze devam edi­yo­ruz
İstan­bul Kal­kın­ma Ajan­sı (İSTKA) des­te­ğiy­le kur­duk­la­rı Tür­ki­ye Hazır Beton Bir­li­ği Beton Araş­tır­ma Ge­liş­tir­me ve Da­nış­ma Mer­ke­zi ile sek­tö­re AR-GE ve tek­no­lo­ji da­nış­ma hiz­me­ti ver­me­ye devam et­tik­le­ri­ne dik­kat çeken Yavuz Işık, "Beton ve beton bi­le­şen­le­ri ile il­gi­li bütün de­ney­le­ri yap­tı­ğı­mız ve ka­lib­ras­yon hiz­me­ti ver­di­ği­miz la­bo­ra­tu­va­rı­mız, ge­niş­le­yen ka­pa­si­te­siy­le bir­lik­te ül­ke­miz­de­ki ve yurt dı­şın­da­ki önem­li pro­je­le­re hiz­met ver­mek­te­dir. 2019 yı­lın­da baş­lat­tı­ğı­mız Dep­rem Per­for­mans Ana­li­zi hiz­me­ti­mi­ze devam edi­yo­ruz. Bi­na­la­rı­nın dep­re­me karşı da­ya­nık­lı­lı­ğı­nı merak et­mek­te olan; mülk sa­hip­le­ri, bina yö­ne­ti­ci­le­ri, mü­hen­dis­lik bü­ro­la­rı, be­le­di­ye­ler ve ma­hal­li ida­re­ler, kamu ku­rum­la­rı için ben­zer­le­rin­den ayırt edici özel­lik­le­re sahip ve ay­rın­tı­lı Dep­rem Per­for­mans Ana­li­zi Ra­po­ru ha­zır­la­ya­bi­li­yo­ruz. Bu kap­sam­da yerel yö­ne­tim­ler­le de iş bir­li­ği yap­mak­ta­yız." dedi.

Ha­ber-Fo­to: Hakan Zen­gin