Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, çay alımları ile ilgili açıklamalarda bulundu

Tür­ki­ye Zi­ra­at Oda­la­rı Bir­li­ği Genel Baş­ka­nı Şemsi Bay­rak­tar, "Çay­kur ta­ra­fın­dan açık­la­nan taban fiyat ki­lo­da 3,87 lira iken, çay ha­sa­dı­nın devam et­ti­ği il­çe­ler­de özel sek­tö­rün alım fi­yat­la­rı ki­lo­da 2 buçuk li­ra­ya kadar ge­ri­le­miş­tir" dedi.

Bay­rak­tar, Çay­kur ta­ra­fın­dan açık­la­nan taban fiyat ki­lo­da 3,87 lira ol­ma­sı­na rağ­men, özel sek­tö­rün alım fi­yat­la­rı­nın bazı böl­ge­ler­de ki­lo­da 2 buçuk li­ra­ya kadar ge­ri­le­me­si­ne tepki gös­ter­di.
TZOB Genel Baş­ka­nı Bay­rak­tar, Tür­ki­ye'de çay ta­rı­mı­nın, çay ko­nu­sun­da ya­şa­nan son ge­liş­me­le­re de­ğin­di:
Bay­rak­tar şun­la­rı söy­le­di:
Top­lu­laş­tır­ma­nın henüz ya­pıl­ma­ma­sı ne­de­niy­le iş­let­me öl­çe­ği­nin küçük ol­ma­sı önem­li so­run­lar­dan bi­ri­dir. İşlet­me öl­çe­ği­nin bü­yü­tül­me­si için mut­la­ka top­lu­laş­tır­ma ya­pıl­ma­lı­dır. İşlet­me­le­rin küçük öl­çek­li ol­ma­sı ya­nın­da çay bah­çe­le­ri­nin gi­de­rek yaş­lan­ma­sı ve aşırı ya­ğış­lar ne­de­niy­le top­rak ya­pı­sı­nın bo­zul­ma­sı gibi so­run­la­ra da acil çözüm üre­til­me­si ge­rek­mek­te­dir.
DES­TEK MİKTARI AR­TI­RIL­MA­LI
Bu bağ­lam­da, yaş­lan­mış çay bah­çe­le­ri­nin ye­ni­len­me­si, genç­leş­ti­ril­me­si ve top­rak ya­pı­sı­nın iyi­leş­ti­ril­me­si aşa­ma­sın­da çay üre­ti­ci­le­ri­miz dev­let ta­ra­fın­dan daha fazla des­tek­len­me­li­dir. 2016 yı­lın­dan bu yana ki­lo­da 13 kuruş ola­rak öde­nen des­tek mik­ta­rı da ar­tı­rıl­ma­lı­dır."
Bay­rak­tar, Doğu Ka­ra­de­niz Böl­ge­miz­de çay ha­sa­dı­nın mayıs ayın­da baş­la­dı­ğı­nı be­lir­te­rek, böl­ge­nin ik­li­mi ve coğ­ra­fi ya­pı­sı ne­de­niy­le üre­ti­ci­le­ri­miz ol­duk­ça zor şart­lar al­tın­da çay ye­tiş­ti­ri­ci­li­ği yap­mak­ta­dır" di­ye­rek şu açık­la­ma­la­rı yaptı:
"Üre­ti­ci­le­ri­mi­zin bin bir zor­luk­la üre­te­rek hasat et­ti­ği yaş çayın bek­le­til­me­den en kısa sü­re­de iş­len­me­si ge­rek­mek­te­dir. Bu ne­den­le yaş çay alım­la­rı­nın, ürün ka­li­te kay­bı­na uğ­ra­ma­dan ve üre­ti­ci­le­ri­miz mağ­dur edil­me­den ya­pıl­ma­sı üre­ti­ci­le­ri­mi­zin en büyük is­te­ği­dir. Çayın bölge ve ülke eko­no­mi­si üze­ri­ne kat­kı­la­rı dik­ka­te alın­dı­ğın­da yaş çay alım fi­ya­tı üre­ti­ci­le­ri­miz açı­sın­dan ha­ya­ti öneme sa­hip­tir.
Özel sek­tö­rü­müz çay alım fi­yat­la­rın­da üre­ti­ci­le­ri­mi­zin eme­ği­ni ve alın te­ri­ni dik­ka­te al­ma­lı­dır. Çay­kur ile özel sek­tör ara­sın­da­ki yaş çay alım fi­ya­tı­nın fark­lı­lı­ğı ve Çay­kur ko­ta­la­rı­nın ye­ter­siz­li­ğin­den kay­nak­la­nan so­run­lar üre­ti­ci­le­rin her sezon daha fazla mağ­du­ri­ye­ti­ne sebep ol­mak­ta­dır.
ALIM KAPASİTESİ DÜŞÜK
Yaş çayın hasat edil­dikten sonra bek­le­til­me sü­re­si­nin az ol­ma­sı ve Çay­kur'un alım ka­pa­si­te­si­nin sı­nır­lı ol­ma­sı gibi ne­den­ler­le üre­ti­ci­ler ürün­le­ri­nin önem­li bir kıs­mı­nı da özel sek­tö­re sat­mak­ta­dır.
Böl­ge­de yaş çay alım­la­rı­nın yüzde 53,3'ü Çay­kur, yüzde 46,7'si özel sek­tör ta­ra­fın­dan ya­pıl­mak­ta­dır.
Çay­kur'un ko­ta­la­rı­nın dı­şın­da kalan çay alım­la­rı­nı fır­sat ola­rak gören özel sek­tö­rü­müz açık­la­nan fi­ya­tın al­tın­da alım ya­pa­rak üre­ti­ci­le­ri mağ­dur et­mek­te­dir. Özel sek­tö­rün açık­la­nan fi­yat­lar doğ­rul­tu­sun­da alım yap­ma­sı için ge­rek­li ted­bir­ler alın­ma­lı­dır. Çay­kur ko­ta­la­rı ar­tı­rı­la­rak fiyat is­tik­ra­rı sağ­lan­ma­lı­dır.
Bu yıl Çay­kur ta­ra­fın­dan açık­la­nan taban fiyat ki­lo­da 3,87 lira iken, çay ha­sa­dı­nın devam et­ti­ği il­çe­ler­de özel sek­tö­rün alım fi­yat­la­rı ki­lo­da 2 buçuk li­ra­ya kadar ge­ri­le­miş­tir. Bu du­rum­da üre­ti­len çayın ya­rı­ya ya­kı­nı düşük fi­yat­tan pa­zar­lan­mak­ta­dır.
"ÖZEL SEK­TÖR FIR­SAT OLA­RAK GÖR­ME­MELİ"
Özel sek­tör, Çay­kur'un iş­le­me ka­pa­si­te­si ve alım mik­ta­rı­nın ye­ter­siz­li­ği­ni ve çift­çi­mi­zin bir an önce ürü­nü­nü hasat ede­rek borç­la­rı­nı ka­pat­ma is­te­ği­ni fır­sat ola­rak gör­me­me­li­dir.
Diğer ta­raf­tan özel sek­tör; üre­ti­ci­le­ri­mi­ze bazen tes­lim edi­len yaş çay kar­şı­lı­ğın­da, para ye­ri­ne yüzde 25 ila 50 ara­sın­da de­ği­şen oran­da kuru çay ver­me­yi tek­lif et­mek­te­dir. Böy­le­ce pa­zar­la­ma işini üre­ti­ci­ye yap­tır­mak­ta ve kuru çayı da pi­ya­sa satış fi­ya­tın­dan üre­ti­ci­ye sat­mak­ta­dır. Üre­ti­ci­le­ri­mi­zi za­ra­rı­na da olsa ürün tes­lim etmek zo­run­da bı­rak­mak­ta­dır.
Bugün böl­ge­de Çay­kur ol­ma­sa çay fi­yat­la­rı­nın daha da ge­ri­le­ye­ce­ği or­ta­da­dır. Çay üre­tim hav­za­sı ha­li­ne gelen böl­ge­nin is­tik­rar­lı bir şe­kil­de üre­ti­me devam ede­bil­me­si için özel sek­tö­rü­mü­zün de fiyat ko­nu­sun­da en az Çay­kur kadar gay­ret gös­ter­me­si ge­rek­mek­te­dir.
Coğ­ra­fi ko­nu­mu ne­de­niy­le çayın dı­şın­da ye­tiş­ti­ri­lecek ürün­le­ri çok fazla seçme şansı bu­lun­ma­yan üre­ti­ci­le­ri­miz mağ­dur edil­me­me­li­dir.
Özel sek­tö­rü­mü­zü yaş çay alım­la­rın­da üre­ti­ci­le­ri­mi­ze hak­la­rı­nı ver­me­de daha dik­kat­li ve ada­let­li ol­ma­ya davet edi­yo­ruz."
"ÇAY­KUR İYİLEŞTİRİLMELİ"
Bay­rak­tar üre­ti­ci­le­rin en önem­li gü­ven­ce­le­rin­den bi­ri­nin ÇAY­KUR ol­du­ğu­nu be­lirt­ti, söz­le­ri­ni şöyle sür­dür­dü:
"Çay­kur'un ya­pı­sal iyi­leş­tir­me­ler­le bir­lik­te alım ka­pa­si­te­si ve sek­tör­de­ki gücü ar­tı­rı­la­rak yeri ko­run­ma­lı­dır. Özel­lik­le özel sek­tör­de fi­yat­la­rın fazla ge­ri­le­di­ği dö­nem­ler­de ÇAY­KUR'un fab­ri­ka ki­ra­la­ma­sı sağ­lan­ma­lı ve özel sek­tö­rün düşük fi­yat­la­rı­na çift­çi mec­bur bı­ra­kıl­ma­ma­lı­dır.
Bu sezon Çay­kur'un bi­rin­ci sür­gün dö­ne­mi yaş çay alım ko­ta­sı de­ka­ra 600 kg ola­rak, ikin­ci sür­gün de ise 450 kg ola­rak be­lir­len­di. Üre­ti­ci­le­rin de­ğe­ri fi­yat­tan daha fazla ürün sa­ta­bil­me­le­ri için Çay­kur , ikin­ci sür­gün çay alım ko­ta­sı­nı de­kar­da 550 ki­log­ra­ma yük­selt­me­li­dir."
ÇAY KA­NU­NU BEK­LENTİSİ
Yıl­lar­dır çay alımı ve pa­zar­la­ma ko­nu­sun­da üre­ti­ci­le­rin kar­şı­laş­tı­ğı so­run­la­rın çö­zü­mü­nün Çay Ka­nu­nu'nun çı­ka­rıl­ma­sın­dan geç­mek­te ol­du­ğu­nu vur­gu­la­yan Bay­rak­tar, "Çay Ka­nu­nu' tas­lak ça­lış­ma­la­rı Zi­ra­at Oda­la­rı­mı­zın da için­de ol­du­ğu tüm il­gi­li kurum ve ku­ru­luş­la­rın ça­lış­ma­la­rı ile ta­mam­la­na­rak Tarım ve Orman Ba­kan­lı­ğı­na ile­til­miş­tir" dedi ve üre­ti­ci­nin ka­nun­dan bek­len­ti­le­ri­ni açık­la­dı:
"-Çay ye­tiş­ti­ri­len alan­la­rın coğ­ra­fi du­ru­mu­nun dik­ka­te alın­ma­sı,
-Çay iş­let­me­le­ri­nin ya­pı­sı ve çift­çi­le­rin sos­yal şart­la­rı­nın göz ardı edil­me­me­si,
-Açık­la­nan taban fi­ya­tın al­tın­da ürün pa­zar­lan­ma­sı­nı azal­ta­rak üre­ti­ci­nin is­tis­ma­rı­nı ön­le­yen, eme­ği­ni ko­ru­yan Çay­kur'un daha fazla güç­len­di­ri­le­rek var­lı­ğı­nı ko­ru­ma­sı,
-Ge­rek­siz har­ca­ma­la­rın en­gel­le­ne­rek çay üre­ti­ci­si­ne ve kuru çay üre­ti­mi­ne odak­lan­ma­sı,
-Çay­kur'un çay kota mik­ta­rı ile iş­le­me ka­pa­si­te­si­nin ar­tı­rıl­ma­sı,
-Ka­çak çay gi­riş­le­ri­nin ön­len­me­si,
-ÇKS'ye ka­yıt­lı­lık ora­nı­nın ar­tı­rıl­ma­sı
-Çay bah­çe­le­ri­nin ye­ni­len­me­si, genç­leş­ti­ril­me­si ve des­tek­le­rin ar­tı­rı­la­rak devam et­ti­ril­me­si,
-Özel sek­tö­rün açık­la­nan fi­yat­lar­dan alım yap­ma­sı için ge­rek­li ted­bir­le­rin alın­ma­sı gibi ko­nu­lar ha­zır­lık­la­rı devam eden Çay Ka­nu­nu'ndan üre­ti­ci­le­rin ol­maz­sa olmaz ön­ce­lik­li bek­len­ti­le­ri­dir. Bu ko­nu­la­rın yasal bir da­ya­na­ğa kavuş­tu­rul­ma­sı çay sek­tö­rün­de sık gö­rü­len keyfî uy­gu­la­ma­la­ra engel ola­cak­tır.
Çay üre­ti­ci­si ka­nu­nun bir önce çı­ka­rıl­ma­sı­nı bek­le­mek­te­dir. Kanun tas­la­ğı­nın Mec­lis­ten bir an önce ge­çi­ril­me­si ve ya­yım­lan­ma­sı ko­nu­sun­da TZOB ola­rak Ba­kan­lı­ğı­mı­za her türlü des­te­ği ver­me­ye ha­zı­rız."
TA­LE­BE İTHA­LAT­LA CEVAP VER­ME­MEK GEREK
"Tür­ki­ye kişi ba­şı­na çay tü­ke­ti­min­de dün­ya­da bi­rin­ci sı­ra­da­dır" diyen Bay­rak­tar, Türk top­lu­mu­nun yerli üre­tim­den dem­le­nen çayı çok sev­di­ği­ni be­lirt­ti:
"Türk top­lu­mu­nun kolay kolay da yerli çay tir­ya­ki­li­ğin­den vaz­geç­me­si bek­len­me­me­li­dir. Bu ne­den­le, bazı tarım ürün­le­rin­de ol­du­ğu gibi çayda da it­ha­lat yo­luy­la ta­le­be cevap verme yak­la­şı­mı ül­ke­mi­ze çok pa­ha­lı­ya mal olur.
Ancak, çay üre­ti­ci­le­ri­mi­zin eme­ği­nin hakkı tam ola­rak ve­ri­lir­se Ka­ra­de­niz böl­ge­miz­de üre­tim devam eder. Şayet bu sağ­lan­maz­sa it­ha­lat yo­luy­la çay ih­ti­ya­cı­mı­zı kar­şı­la­mak sür­dü­rü­le­bi­lir bir yol ol­ma­ya­cak­tır."

Haber Merkezi

Orjinal Habere Git