Çay Kanunu Geliyor

CHP'nin Ri­ze­li olan İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Meh­met Be­ka­roğ­lu, böl­ge­nin CHP'li Mil­let­ve­kil­le­ri ile bir­lik­te ha­zır­la­dı­ğı Çay Ka­nu­nu Tek­li­fi'ni TBMM'ye sundu. Tek­lif, CHP Rize İl Baş­kan­lı­ğın­da ya­pı­lan basın top­lan­tı­sı ile ka­mu­oyu­na açık­lan­dı.

Top­lan­tı­ya böl­ge­de görev yapan basın men­sup­la­rı­nın ya­nı­sı­ra tek­li­fi ha­zır­la­yan İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Meh­met Be­ka­roğ­lu, Trab­zon Mil­let­ve­ki­li Ahmet Kaya, Gi­re­sun Mil­let­ve­ki­li Ne­ca­ti Tığlı, CHP'nin Rize İl Baş­ka­nı Sal­tuk Deniz ve Gi­re­sun İl Baş­ka­nı Fikri Bilge ile çok sa­yı­da ilçe baş­ka­nı ka­tıl­dı.
Çay Kanun Tek­li­fi'ni, Doğu Ka­ra­de­niz Böl­ge­sin­de yak­la­şık 1 mil­yon in­sa­nın doğ­ru­dan geçim kay­na­ğı du­ru­mun­da olan çay ta­rı­mı, sa­na­yi­si ve ti­ca­re­ti­nin sağ­lık­lı bir ya­pı­ya ka­vuş­tu­ru­la­rak sür­dü­rü­le­bi­lir du­ru­ma gel­me­si, böl­ge­den ba­tı­ya doğru göçün azal­tıl­ma­sı ve in­san­la­rın doğ­du­ğu top­rak­lar­da ba­rı­na­bil­me­le­ri­nin sağ­lan­ma­sı ama­cıy­la ha­zır­la­dık­la­rı­nı söy­le­yen Be­ka­roğ­lu, "Böl­ge­sel kal­kın­ma prog­ra­mı ola­rak Doğu Ka­ra­de­niz Böl­ge­si­nin ka­de­ri­ni de­ğiş­ti­rip yok­sul­luk­tan kur­ta­ran çay ta­rı­mın­da ne­oli­be­ral po­li­ti­ka­la­rın uy­gu­lan­ma­ya baş­la­ma­sıy­la so­run­lar or­ta­ya çık­mış­tır. 1984 yı­lın­da yü­rür­lü­ğe giren ve yaş çayı üre­ti­ci­den doğ­ru­dan alıp iş­le­me­yi ger­çek ve tüzel ki­şi­le­re ser­best bı­ra­kan mev­cut çay ka­nu­nu; çay ta­rı­mı, sa­na­yi­si ve ti­ca­re­ti ko­nu­la­rın­da hiç­bir dü­zen­le­me içer­me­mek­te­dir. Çay sek­tö­rü yü­rür­lük­te­ki çe­şit­li ka­nun­la­ra göre yü­rü­mek­te; kont­rol­süz, de­ne­tim­siz ‘ser­best pi­ya­sa' ko­şul­la­rın­da sek­tö­rün tüm ke­sim­le­ri olan yaş ve kuru çay üre­ti­ci­le­ri, tü­ke­ti­ci­ler ve dev­let açı­sın­dan mut­suz­luk üret­mek­te­dir. Mev­cut Çay Ka­nu­nu, so­run­la­rı çöz­me­di­ği gibi, bi­za­ti­hi so­run­la­rın kay­na­ğı du­ru­mun­da­dır." dedi.
DEV­LET ZAYIF OLANI KORUR
CHP İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Meh­met Be­ka­roğ­lu; böl­ge­nin CHP'li Mil­let­ve­kil­le­ri(Trab­zon Mil­let­ve­ki­li Ahmet Kaya, Gi­re­sun Mil­let­ve­ki­li Ne­ca­ti Tığlı, Art­vin Mil­let­ve­ki­li Uğur Bay­rak­tu­tan) bir­lik­te ha­zır­la­nan Kanun Tek­li­fi ile çay ta­rı­mı­nın, sa­na­yi­si­nin ve ti­ca­re­ti­nin ak­sa­yan yön­le­ri­ne mü­da­ha­le edil­di­ği­ni, tüm ke­sim­le­ri mem­nun edecek, dev­le­tin ko­ru­ma­sı ge­re­ken zayıf du­rum­da­ki yaş çay üre­ti­ci­le­ri­nin ya­nın­da ve adil bir yasal zemin ha­zır­lan­dı­ğı­nı, sür­dü­rü­le­bi­lir böl­ge­sel kal­kın­ma prog­ra­mı ola­rak çayın ge­lecek ku­şak­la­ra ak­ta­rıl­ma­sı ama­cıy­la çe­şit­li dü­zen­le­me­ler ya­pıl­dı­ğı­nı ifade etti.
TBMM'ye su­nu­lan 'Çay Kanun Tek­li­fin'de şu ye­ni­lik­ler yer alı­yor:
Çay Stan­dart­la­rı­nı Be­lir­le­me Ko­mis­yo­nu ku­rul­mak­ta­dır. Bu Ko­mis­yon eliy­le çayın her aşa­ma­sı­na stan­dart­lar ge­ti­ril­mek­te­dir. Çay bah­çe­le­ri, yaş çay, yaş çay iş­le­me te­sis­le­ri ve kuru çay için stan­dart­la­rın be­lir­len­me­si, bu stan­dart­la­rın dı­şı­na çı­kıl­ma­ma­sı ön­gö­rül­mek­te­dir. Yaş çayın alımı, fi­ya­tı ve öde­me­le­ri­ne iliş­kin dü­zen­le­me­ler ya­pıl­mak­ta­dır; Yaş çay alım fi­ya­tı, Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan her yıl Şubat ayı­nın so­nu­na kadar; ÇAY­KUR, çay ekim alanı ola­rak tes­pit edil­miş olan il­le­rin Zi­ra­at Oda­la­rı, Esnaf ve Sa­nat­kar­lar Oda­la­rı, Ti­ca­ret ve Sa­na­yi Oda­la­rı, ÇAY­KUR'da yet­ki­li sen­di­ka­lar, Çay Üre­ti­ci­le­ri Ko­ope­ra­tif­le­ri ve tü­keti­ci der­nek­le­ri­nin öne­ri­le­ri ile yaş çayın ma­li­ye­ti ve TÜFE artış oran­la­rı dik­ka­te alı­na­rak be­lir­le­nip açık­la­na­cak­tır. ‘Taban fiyat' ola­rak açık­la­nan fi­ya­tın al­tın­da alım ya­pıl­ma­sı ya­sak­lan­mak­ta­dır. Yaş çay ürün be­del­le­ri, alım ya­pı­lan ayı takip eden ay so­nu­na kadar öden­mek zo­run­da­dır. Çayda des­tek­le­me pri­mi­nin, ürün be­de­li­nin % 10'undan az ol­ma­ma­sı ön­gö­rül­mek­te­dir. ÇAY­KUR'a, özel fab­ri­ka­lar­la an­laş­ma ya­pa­rak kuru çay üret­tir­me im­ka­nı ge­ti­ril­mek­te­dir. İlave ya­tı­rım yap­ma­dan ÇAY­KUR, mev­cut atıl ka­pa­si­te­yi kul­la­na­rak kendi ka­pa­si­te­si­ni ar­tır­mış ola­cak­tır. Bu şe­kil­de çay müs­tah­si­li­nin en büyük ka­bu­su olan kota ve kon­ten­jan bü­tü­nüy­le or­ta­dan kalk­mak­ta­dır. Kanun, çay üre­ti­mi­ni ar­tır­ma­yı, diğer çay üre­ti­ci­si ül­ke­le­re göre iklim avan­taj­la­rın­dan do­la­yı or­ga­nik çay pi­ya­sa­sı oluş­tu­ra­bil­me po­tan­si­ye­li­ni ha­re­ke­te ge­çir­me­yi teş­vik et­mek­te­dir. Sağ­lık­lı iş­le­yen; yaş ve kuru çay üre­ti­ci­le­ri­nin, dev­le­tin ve tü­ke­ti­ci­le­rin hak­la­rı­nın ko­run­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak bir Çay Bor­sa­sı­nın ku­rul­ma­sı ön­gö­rül­mek­te­dir. ÇAY­KUR, Var­lık Fo­nun­dan çı­ka­rıl­mak­ta­dır. Bir İkti­sa­di Dev­let Te­şek­kü­lü ol­mak­tan öte sos­yal dev­le­tin bir aracı gibi ça­lı­şan ÇAY­KUR'un sek­tör­de­ki be­lir­le­yi­ci po­zis­yo­nu güç­len­di­ril­mek­te­dir.
KAYA: ÇAYIN BÜTÜN SO­RUN­LA­RI­NIN ÇÖ­ZÜ­MÜ BU TEKLİFTE
Top­lan­tı­da söz alan CHP Trab­zon Mil­let­ve­ki­li Ahmet Kaya, 3 yıl­dır Par­la­men­to'da Trab­zon Mil­let­ve­ki­li ola­rak görev yap­tı­ğı­nı be­lir­te­rek, "Sa­mi­mi­ye­tim­le ve açık yü­rek­li­lik­le şunu söy­le­mem lazım: Çok sa­yı­da kanun tek­li­fi gör­düm, çok sa­yı­da kanun tek­li­fi oku­dum, ir­de­le­dim, in­ce­le­dim ama bu kadar güzel ha­zır­lan­mış, me­se­le­ye bu kadar hakim ve çözüm odak­lı bir kanun tek­li­fi gör­me­dim. O yüz­den bu­ra­dan ben de ik­ti­dar yet­ki­li­le­ri­ne ses­le­ni­yo­rum. Mut­la­ka bu me­tin­den fay­da­lan­sın­lar. Bir kanun tas­la­ğı için­de­ler. Mil­let­ten, üre­ti­ci­den ve çayın bi­le­şen­le­rin­den ba­ğım­sız ola­rak kendi ara­la­rın­da bir kanun tek­li­fi ha­zır­la­dık­la­rı du­yu­mu var. Ben on­la­ra Rize'den çayın baş­ken­tin­den ses­le­ni­yo­rum. Bu kanun tek­li­fi­ni bizim sa­yı­sal ola­rak gü­cü­müz Mec­lis'ten ge­çir­me­ye yet­mi­yor. Ama lüt­fen eğer çay üre­ti­ci­si­ni dü­şü­nü­yor­sa­nız, bu mil­le­ti dü­şü­nü­yor­sa­nız bu kanun tek­li­fi­ni alın, bun­dan fay­da­la­nın ve çayın bi­ri­ken bütün so­run­la­rı­nı el bir­li­ğiy­le çö­ze­lim. Bizim der­di­miz çözüm üret­mek. İste­nir­se çözüm var. İşte çözüm bu tek­lif­te. Ben bu tek­li­fi ha­zır­la­yan Sayın Be­ka­roğ­lu'na, eki­bi­ne, emek veren her­ke­se şük­ran­la­rı­mı su­nu­yo­rum. Ger­çek­ten mü­kem­mel ha­zır­lan­mış. Bütün ko­nu­yu özet­le­yen, bütün sı­kın­tı­la­ra çözüm odak­lı bir kanun tek­li­fi­dir. Hep bir­lik­te bun­dan fay­da­la­nıl­sın is­ti­yo­rum. Çay üre­ti­ci­le­ri­mi­zin so­ru­nu­na der­man ola­lım is­ti­yo­rum" diye ko­nuş­tu.
BE­KA­ROĞ­LU: HAL­KI­MI­ZA SÖ­ZÜ­MÜZ­DÜR
Mec­lis'te bu tek­li­fin ya­sa­laş­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak sa­yı­sal ço­ğun­lu­ğa sahip ol­ma­dık­la­rı­nı ha­tır­la­tan Be­ka­roğ­lu, CHP'nin ‘dost­la­rıy­la' bir­lik­te ik­ti­da­ra yü­rü­dü­ğü­nü ha­tır­la­ta­rak, "2023'e kadar gi­de­mez, en geç 2022 son ba­ha­rın­da seçim ola­cak ve yeni ik­ti­dar dö­ne­min­de bu tek­li­fi daha da ge­liş­ti­re­rek ka­nun­laş­ma­sı­nı sağ­la­ya­ca­ğız. Bu, hal­kı­mı­za ta­ah­hü­dü­müz­dür." dedi.

Ha­ber-Fo­to: Mus­ta­fa SAKLI