EMİSYON DEĞERLERİNİN AZALTILMASI ZORUNLULUK, ELEKTRİKLİ ARAÇLAR ÇARE Mİ? YENİ BİR SORUN MU?

Kü­re­sel Isın­ma'nın et­ki­le­ri­ni gi­de­rek artan doğal fe­la­ket­ler­le de­ne­yim­le­me­ye baş­la­dık. Dev­let­ler ve dev­let üstü ku­rum­lar Kü­re­sel Isın­ma'nın temel se­be­bi olan kar­bon emis­yo­nu­nu azalt­mak ve nihai ola­rak sı­fı­ra in­dir­ge­mek için he­def­ler or­ta­ya koydu. Son ola­rak Av­ru­pa Bir­li­ği'nin du­yur­du­ğu 2050 ‘sıfır emis­yon' he­de­fi, ula­şım­da dizel ve ben­zin ya­kıt­la­rı­nın kul­la­nı­la­ma­ya­ca­ğı­nı ön­gö­rü­yor. Peki içten yan­ma­lı mo­tor­la­rın ge­le­ce­ği ne ola­cak? Elekt­rik­li araç­lar lanse edil­di­ği gibi tek çare mi? Dün­ya­nın en büyük al­ter­na­tif yakıt sis­tem­le­ri devi BRC'nin Tür­ki­ye CEO'su Kadir Örücü, elekt­rik­li araç­la­rın prob­lem­le­ri­ni ve on­la­ra al­ter­na­tif ola­bi­lecek se­çe­nek­le­ri sı­ra­la­dı.

Yaz ayını ya­şa­dı­ğı­mız Kuzey Ya­rım­kü­re'de ya­şa­nan sel fe­la­ket­le­ri, mev­sim nor­mal­le­rin çok üze­rin­de sey­re­den hava sı­cak­lık­la­rı ne­de­niy­le ya­şa­nan ku­rak­lık ve orman yan­gın­la­rı Kü­re­sel Isın­ma'nın te­tik­le­di­ği çevre fe­la­ket­le­ri ola­rak gö­rü­lü­yor. Kü­re­sel Isın­ma'yı te­tik­le­yen kar­bon sa­lı­mı de­ğer­le­ri­ni dü­şür­mek için adım­lar atan dev­let­ler ve dev­let üstü ku­rum­lar ula­şım­dan ener­ji üre­ti­mi­ne bir­çok alan­da emis­yon de­ğer­le­ri­ni dü­şür­mek için yeni kı­sıt­la­ma­lar dev­re­ye so­ku­yor. Ener­ji üre­ti­min­de büyük öl­çü­de ye­ni­le­bi­lir kay­nak­la­ra geçiş müm­kün­ken, ula­şım­da emis­yon de­ğer­le­ri­ni dü­şür­mek için or­ta­ya ko­nu­lan al­ter­na­tif­ler ye­ter­siz ka­lı­yor. Dün­ya­nın en büyük al­ter­na­tif yakıt sis­tem­le­ri üre­ti­ci­si BRC'nin Tür­ki­ye CEO'su Kadir Örücü, içten yan­ma­lı motor tek­no­lo­ji­le­ri­nin ge­le­ce­ği­ni ve elekt­rik­li araç­la­ra al­ter­na­tif ola­bi­lecek se­çe­nek­le­ri sı­ra­la­dı.

‘ULA­ŞIM­DA HENÜZ KESİN ÇÖZÜM OR­TA­YA KO­NUL­MA­DI'
Kar­bon sa­lı­mı de­ğer­le­ri­nin aci­len dü­şü­rül­me­si ge­rek­ti­ği­ni vur­gu­la­yan Kadir Örücü, "Gü­nü­müz­de ya­şa­dı­ğı­mız doğal fe­la­ket­le­rin kay­na­ğı Kü­re­sel Isın­ma. Kü­re­sel Isın­ma'nın be­lir­li öl­çü­de dur­du­rul­ma­sı­nın tek çö­zü­mü de kar­bon sa­lı­mı de­ğer­le­ri­nin azal­tıl­ma­sın­dan ge­çi­yor. Av­ru­pa Bir­li­ği, İngil­te­re ve Ja­pon­ya'nın ön­cü­lük et­ti­ği yeni kar­bon emis­yon he­def­le­ri, kar­bon sa­lı­mı­nın dü­şü­rül­me­si ve Kü­re­sel Isın­ma'nın ge­ri­le­til­me­si için önem­li adım­lar. Ancak bunun nasıl ya­pı­la­ca­ğı önem­li bir tar­tış­ma ko­nu­su. İngil­te­re'nin or­ta­ya at­tı­ğı ‘Yeşil Plan' ener­ji üre­ti­min­de akıl­cı çö­züm­ler or­ta­ya koysa da ula­şım­da hangi çö­züm­le­rin or­ta­ya ko­nu­la­ca­ğı, içten yan­ma­lı motor tek­no­lo­ji­le­ri­nin nasıl bir anda terk edi­le­ce­ği gibi so­run­lar halen ge­çer­li­li­ği­ni ko­ru­yor" diye ko­nuş­tu.
"ELEKTRİKLİ ARAÇ­LA­RIN LİTYUM BA­TAR­YA­LA­RI ZEHİR SA­ÇI­YOR"
Elekt­rik­li araç­la­rın ba­tar­ya tek­no­lo­ji­le­ri­ni sor­gu­la­yan BRC Tür­ki­ye CEO'su Kadir Örücü, "Cep te­le­fon­la­rı­mız­da, di­züs­tü bil­gi­sa­yar­la­rı­mız­da kul­lan­dı­ğı­mız lit­yum ba­tar­ya­lar, elekt­rik­li araç­lar­da da kul­la­nı­lı­yor. Diğer ba­tar­ya tek­no­lo­ji­le­rin­de geri dö­nü­şüm müm­kün­ken, lit­yum-ion ba­tar­ya­lar­da geri dö­nü­şüm yüzde 5 ci­va­rın­da ger­çek­le­şi­yor. Bir­ming­ham Üni­ver­si­te­si'nde elekt­rik­li araç­lar için ba­tar­ya tek­no­lo­ji­le­ri üze­rin­de ça­lı­şan eki­bin li­de­ri Paul An­der­son yakın ta­rih­te İngi­liz basın ku­ru­lu­şu BBC'ye ver­di­ği de­meç­te lit­yum ba­tar­ya­la­rın ol­duk­ça ze­hir­li ol­du­ğu bu ne­den­le geri dö­nü­şü­mü­nün büyük ma­li­yet­ler­le ger­çek­leş­ti­ği­ni be­lirt­miş­ti. Elekt­ro­nik ci­haz­la­rı­mı­zın gö­re­ce daha küçük ve geri dö­nü­şüm ma­li­ye­ti çok yük­sek olan kul­la­nıl­mış lit­yum ba­tar­ya­la­rı çöp ola­rak Af­ri­ka ül­ke­le­ri­ne gön­de­ri­li­yor. Elekt­rik­li araç­la­rın kul­lan­dı­ğı lit­yum ba­tar­ya­lar çok daha ağır. Or­ta­la­ma bir elekt­rik­li ara­cın 70 kilo lit­yum ba­rın­dır­dı­ğı­nı ve bu ba­tar­ya­la­rın 2-3 yıl öm­rü­nün ol­du­ğu­nu dü­şü­nür­se­niz, elekt­rik­li araç­la­rın doğa için ba­rın­dır­dı­ğı teh­li­ke­nin far­kı­na va­ra­bi­lir­si­niz" ifa­de­le­ri­ni kul­lan­dı.
"OTO­MOTİV ÜRETİCİLERİ AR-GE ÇA­LIŞ­MA­LA­RI­NI HIZ­LAN­DIR­DI"
Dünya ça­pın­da oto­mo­tiv üre­ti­ci­le­ri­nin ba­tar­ya tek­no­lo­ji­le­ri ve lit­yum ba­tar­ya­la­rın geri dö­nü­şü­mü için ciddi mik­tar­da ya­tı­rı­mı Ar-Ge ça­lış­ma­la­rı­na har­ca­dı­ğı­nı söy­le­yen Örücü, "Nis­san'ın lit­yum ba­tar­ya­la­rın dö­nü­şü­mü yö­nün­de ciddi araş­tır­ma­la­rı bu­lu­nu­yor. Re­na­ult ve Volk­s­wa­gen gibi Av­ru­pa­lı üre­ti­ci­ler ise lit­yum ba­tar­ya­la­rın ye­ri­ni ala­bi­lecek yeni ba­tar­ya tek­no­lo­ji­le­ri­nin üze­rin­de du­ru­yor. Hızlı şarj ola­bi­lecek, daha hafif ve daha uzun men­zi­li kar­şı­la­ya­bi­lecek ba­tar­ya­lar için büyük bir yarış var. Ancak henüz sonuç gö­rün­mü­yor" dedi.
"ALT­YA­PI EN BÜYÜK SO­RUN­LAR ARA­SIN­DA YER ALI­YOR"
Av­ru­pa Bir­li­ği üyesi ül­ke­le­rin elekt­rik­li araç­lar için alt­ya­pı ça­lış­ma­la­rı­na baş­la­dı­ğı­nı, AB'nin bu ko­nu­da teş­vik da­ğıt­tı­ğı­nı be­lir­ten Kadir Örücü, "Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­rin­de elekt­rik­li araç­la­rın şarj ola­bil­me­si için alt­ya­pı ça­lış­ma­la­rı baş­la­dı. Ancak dün­ya­nın geri ka­la­nın­da bu denli mas­raf­lı ve ülke ça­pın­da ger­çek­le­şecek, kar­ma­şık bir alt­ya­pı­yı ku­ra­cak ülke sa­yı­sı ne yazık ki çok az. Tek­no­lo­ji­yi ge­ri­den takip eden ge­liş­mek­te olan ve ge­liş­me­miş ül­ke­ler­de elekt­rik­li araç­la­rın nasıl yay­gın­la­şa­ca­ğı şüp­he­si­ni ko­ru­yor. Gü­nü­müz­de­ki eği­lim­le­re ba­ka­rak, oto­mo­tiv üre­ti­ci­le­ri­nin ge­liş­miş ül­ke­ler için ayrı, diğer ül­ke­ler için ayrı araç­lar üre­te­ce­ği­ni ön­gö­rü­yo­ruz. Bu durum yal­nız­ca ge­liş­miş olan ül­ke­ler­de­ki kar­bon sa­lı­mı se­vi­ye­le­ri­ni dü­şü­recek, dünya nü­fu­su­nun ço­ğun­lu­ğu­nun ba­rın­dı­ğı ül­ke­ler­de kir­le­ti­ci ya­kıt­lar kul­la­nıl­ma­ya devam ede­cek­tir" şek­lin­de ko­nuş­tu.

"ATIK MAD­DE­LER­DEN, UCUZA ÜRETİLİYOR: Bi­oLPG"
Bi­yo­lo­jik ya­kıt­la­rın gi­de­rek ge­liş­ti­ği­ni, atık­lar­dan uzun yıl­lar­dır metan gazı elde edil­di­ği­ni ha­tır­la­tan Kadir Örücü, "Bi­odi­zel ya­kı­tı­na ben­zer bir sü­reç­le elde edi­len Bi­oLPG, ge­le­ce­ğin ya­kı­tı ola­bi­lir. Üre­ti­min­de atık palm yağı, mısır yağı, soya yağı gibi bit­ki­sel te­mel­li yağ­lar kul­la­nı­la­bi­lir­ken ay­rı­ca bi­yo­lo­jik atık ola­rak gö­rü­len, atık balık ve hay­van yağ­la­rı, gıda üre­ti­min­de atık ha­li­ne dö­nü­şen yan ürün­ler­den de fay­da­la­nı­lan Bi­oLPG hali ha­zır­da İngil­te­re, Hol­lan­da, Po­lon­ya, İspan­ya ve ABD'de üre­ti­lip kul­la­nı­ma su­nu­lu­yor. Hem atık­lar­dan üre­til­me­si hem de üre­tim ma­li­yet­le­ri­nin düşük ol­ma­sı Bi­oLPG'yi an­lam­lı kı­lı­yor" dedi.
"LPG CİDDİ BİR AL­TER­NATİF"
Elekt­rik­li araç­lar için ba­tar­ya tek­no­lo­ji­si­nin bek­len­di­ği­ni ve içten yan­ma­lı mo­tor­la­rın bir anda terk edi­le­me­ye­ce­ği­nin al­tı­nı çizen Kadir Örücü, "Elekt­rik­li araç­lar için daha uzun me­sa­fe­le­ri kat et­me­le­ri­ni sağ­la­ya­cak daha çev­re­ci ba­tar­ya tek­no­lo­ji­le­ri­nin bu­lun­ma­sı, yay­gın­laş­ma­la­rı için büyük önem arz edi­yor. Öte yan­dan içten yan­ma­lı mo­tor­la­ra bir anda ‘el­ve­da' de­me­miz müm­kün değil. Ge­liş­mek­te olan ül­ke­ler­de­ki alt­ya­pı za­yıf­lı­ğı, elekt­rik­li araç­la­rın ucuz bir tek­no­lo­ji ge­liş­ti­ri­le­ne kadar pa­ha­lı ol­ma­sı da denk­le­me kat­tı­ğı­mız­da, LPG en akıl­cı se­çe­nek ola­cak­tır. Kü­re­sel Isın­ma'nın et­ki­le­ri­ni dur­dur­mak için ön­lem­ler al­dı­ğı­mız sü­reç­te LPG içten yan­ma­lı mo­to­ra sahip araç­lar or­ta­dan kal­kın­ca­ya dek var­lı­ğı­nı sür­dü­re­cek­tir" di­ye­rek söz­le­ri­ni son­lan­dır­dı.

Ha­ber-Fo­to: Burak Kı­la­vu­zoğ­lu