"Tavuk eti üreticisi bu fiyatlarla kışı geçiremez, fiyatlar acilen üretici lehine revize edilmelidir"

TZOB Genel Başkanı Bayraktar:

"Tavuk eti üreticisi bu fiyatlarla kışı geçiremez, fiyatlar acilen üretici lehine revize edilmelidir"

Tür­ki­ye Zi­ra­at Oda­la­rı Bir­li­ği (TZOB) Genel Baş­ka­nı Şemsi Bay­rak­tar, ka­nat­lı sek­tö­rü­ne iliş­kin ya­şa­nan son ge­liş­me­le­ri de­ğer­len­dir­di.

Ka­nat­lı sek­tö­rün­de, 412 da­mız­lık ve ku­luç­ka­ha­ne, 7 bin 807 ti­ca­ri etlik, 2 bin 837 ti­ca­ri yu­mur­ta­cı olmak üzere top­lam 10 bin 992 iş­let­me ve 20 bin 222 kü­mes­te üre­tim ya­pıl­dı­ğı­nı be­lir­ten Bay­rak­tar, sek­tör­de yak­la­şık 500 bin kişi (üre­ti­ci, çift­çi, esnaf, ilaç, yem, yan sa­na­yi, nak­li­ye, pa­zar­la­ma dahil) is­tih­dam edil­di­ği­ni, öte yan­dan 2 mil­yon ki­şi­nin de bu­ra­dan ge­çi­mi­ni sağ­la­dı­ğı­nı be­lirt­ti.
"Tavuk eti üre­ti­ci­si artan girdi ma­li­yet­le­ri­ni kar­şı­la­ya­mı­yor"
Sek­tö­rün yıl­lık ci­ro­su­nun 5 buçuk mil­yar lira ci­va­rın­da ol­du­ğu­nu, 2020 yılı ka­nat­lı eti ve ürün­le­ri ih­ra­ca­tı­nın ise 511 mil­yon dolar ci­va­rın­da sey­ret­ti­ği­ni be­lir­ten Bay­rak­tar, açık­la­ma­sı­nı şöyle sür­dür­dü:
"Bro­iler üre­ti­min­de bir ta­raf­ta sa­yı­la­rı 18 ci­va­rın­da olan en­teg­re fir­ma­lar, diğer ta­raf­ta ise o enteg­re fir­ma­la­ra fason üre­tim ger­çek­leş­ti­ren sa­yı­la­rı 14 bin ci­va­rın­da­ki irili ufak­lı ye­tiş­ti­ri­ci iş­let­me­ler yer al­mak­ta­dır. Yani bir taraf işin üre­tim aya­ğı­nı oluş­tu­rur­ken, diğer taraf te­da­rik, kesim, pa­zar­la­ma ve fi­nans aya­ğı­nı oluş­tur­mak­ta­dır.
Son 1,5-2 yılda gerek Irak pa­za­rın­da ya­şa­nan so­run­lar ge­rek­se pan­de­mi­ye bağlı talep da­ral­ma­sı sek­tö­rü sı­kın­tı­ya soktu. Son gün­ler­de pan­de­mi ya­sak­la­rın­da ser­best­leş­me­nin sağ­lan­ma­sı, yaz ayıy­la bir­lik­te man­gal se­zo­nu­nun açıl­ma­sı, tu­riz­min ha­re­ket­len­me­si mar­ket­ler­de tavuk eti ürün­le­ri­nin fi­yat­la­rın­da ar­tı­şa neden ol­muş­tur.
Fir­ma­lar ve mar­ket sa­tış­la­rı­nın ha­re­ket­len­me­si­ne rağ­men, üre­ti­ci­le­ri­miz is­te­dik­le­ri ge­lir­le­ri elde ede­me­mek­te­dir. Üs­te­lik bir­çok üre­ti­ci kuş gri­bin­de bile bu kadar kötü bir dönem ge­çir­me­dikle­ri­ni söy­le­mek­te­dir.
Son dö­nem­de; üre­ti­ci­ler artan girdi (alt­lık, kömür, elekt­rik ve iş­çi­lik) ma­li­yet­le­ri­ni kar­şı­la­mak­ta güç­lük çek­mek­te­dir.
Tavuk etin­de­ki fiyat ar­tış­la­rın­dan üre­ti­ci­ler ye­ter­li payı ala­ma­mak­ta­dır.
Üre­ti­ci­le­rin sa­hi­bi ol­duk­la­rı kü­mes­ler ve te­sis­ler her geçen gün es­ki­mek­te, var­lık­la­rı de­ğer­sizleş­mek­te­dir.
Ör­ne­ğin 5 mil­yon­luk ya­tı­rım­la ku­ru­lan bir kümes en az 10 yılda ken­di­ni amor­ti et­me­si ge­re­kir­ken, elde edi­len ge­li­re göre bu 25 yıla kadar yük­sel­miş­tir.
Bir­çok kümes yük­sek ma­li­yet ve sür­dü­rü­le­mez gelir ne­de­niy­le borç­la­rı­nı öde­ye­me­miş, iş­let­me­si­ni ka­pat­mış veya borç kar­şı­lı­ğı ban­ka­ya ver­mek zo­run­da kal­mış­tır.
Ayak­ta kal­ma­ya ça­lı­şan iş­let­me­ler ise bu şe­kil­de daha fazla devam ede­me­ye­cek­le­ri­ni söy­le­mek­te­dir.
Bu durum sek­tö­re yeni iş­let­me­le­rin gir­me­si­ni de en­gel­le­mek­te­dir.
Bir­çok gi­ri­şim­ci sek­tör­de kar­lı­lık ol­ma­dı­ğı için ya­tı­rım yap­mak­tan vaz­geç­miş­ler­dir.
Sek­tö­rün üre­ti­ci aya­ğın­da ciddi bir kriz var­dır ve buna acil çözüm üre­ti­le­mez­se üre­tim­de teh­li­ke­li du­rum­la yüz­leş­mek zo­run­da ka­lı­na­bi­le­cek­tir.
Üre­tim aya­ğın­da bu kadar sorun ya­şa­nır­ken, tü­ke­ti­ci­nin de makul fi­yat­lar­la tavuk eti al­ma­sı gün geç­tik­çe zor­laş­mak­ta­dır."
"Tavuk eti üre­ti­mi bir ön­ce­ki yıla göre yüzde 7,1 azal­dı"
Tür­ki­ye İsta­tis­tik Ku­ru­mu Tem­muz 2021 ve­ri­le­ri­nin de tavuk eti üre­ti­min­de ya­şa­nan bu so­run­la­rı teyit et­ti­ği­ni be­lir­ten TZOB Genel Baş­ka­nı Bay­rak­tar, "Ve­ri­le­re göre ka­nat­lı eti üre­ti­mi Tem­muz ayın­da bir ön­ce­ki yılın aynı ayına göre yüzde 7,1 azal­dı. Ocak-Tem­muz dö­ne­min­de­ki azal­ma ise yüzde 2,2 ola­rak ger­çek­leş­ti" dedi.
"Üre­ti­ci­le­rin bu fi­yat­lar­la bu kışı ge­çir­me­si müm­kün gö­rün­me­mek­te­dir. Ocak ayı bek­len­me­den fi­yat­lar üre­ti­ci le­hi­ne re­vi­ze edil­me­li­dir"
So­run­la­rın böyle devam et­me­si du­ru­mun­da hem üre­tim hem tü­ke­tim hem de ih­ra­cat aya­ğın­da ciddi so­run­lar ya­şa­na­ca­ğı­nı be­lir­ten Bay­rak­tar, üre­ti­ci­le­rin bek­len­ti­le­ri­ni şöyle açık­la­dı:
"Üre­ti­ci­nin tavuk ba­şı­na ala­ca­ğı ücret sür­dü­rü­le­bi­lir se­vi­ye­ye ge­ti­ril­me­li­dir. Üre­ti­ci­le­rin bu fi­yat­lar­la kışı ge­çir­me­si müm­kün gö­rün­me­mek­te­dir. Ocak ayı bek­len­me­den fi­yat­lar aci­len üre­ti­ci le­hi­ne re­vi­ze edil­me­li­dir. Söz­leş­me­de be­lir­le­nen üre­ti­ci fi­yat­la­rı, şef­faf bir şe­kil­de üre­ti­ci­ye sür­dü­rü­le­bi­lir bir gelir sağ­la­ya­cak, per­for­man­sa da­ya­lı belli bir me­to­do­lo­ji­ye bağlı ola­rak be­lir­len­me­li­dir. Bu ko­nu­da pay­daş­lar­ca oluş­tu­ru­la­cak ko­mis­yon­ca bir ça­lış­ma ya­pıl­ma­lı­dır. Üre­ti­ci ör­güt­le­ri aktif hale ge­ti­ril­me­li, daha fazla üre­ti­ci­nin ör­gü­te üye ol­ma­sı için teş­vik edici po­li­ti­ka­lar ha­ya­ta ge­çi­ril­me­li­dir. Son gün­ler­de ya­şa­nan ka­li­fi­ye ele­man sı­kın­tı­sı­na çözüm bu­lun­ma­lı­dır. Sek­tör ma­sa­ya ya­tı­rıl­ma­lı, üre­tim, pa­zar­la­ma, dış ti­ca­ret olmak üzere kısa, orta ve uzun va­de­li atı­la­cak adım­lar be­lir­len­me­li, bu adım­lar ti­tiz­lik­le takip edil­me­li­dir."

Ha­ber-Fo­to: TZOB Basın Ofisi