“Azerbaycan ve Ermenistan arasında kalıcı barış anlaşması imzalanabilir”

     Azer­bay­can ve Er­me­nis­tan ara­sın­da­ki ya­şa­nan son ge­liş­me­le­ri de­ğer­len­di­ren Azer­bay­can Eski Bü­yü­kel­çi­si Hu­lu­si Kılıç, iki ülke ara­sın­da yıl­so­nu­na kadar ka­lı­cı bir barış an­laş­ma­sı­nın im­za­la­na­bi­le­ce­ği­ni söy­le­di. Azer­bay­can ve Er­me­nis­tan iliş­ki­le­ri nor­mal­leş­tir­me ka­ra­rı al­ma­sı­nın ar­dın­dan dün esir de­ği­şi­mi ger­çek­leş­tir­di. De­ği­şim kap­sa­mın­da 32 Er­me­ni as­ke­ri­ne kar­şı­lık 2 Azeri as­ke­ri ül­ke­le­ri­ne döndü. Er­me­nis­tan ay­rı­ca Bir­leş­miş Mil­let­ler İklim De­ği­şik­li­ği Çer­çe­ve Söz­leş­me­si 29. Ta­raf­lar Kon­fe­ran­sı‘nın aday­lı­ğın­dan Azer­bay­can le­hi­ne çe­kil­di ve Azer­bay­can’ın aday­lı­ğı­nı des­tek­le­di. İki ülke ara­sın­da­ki ya­şa­nan son ge­liş­me­le­ri de­ğer­len­di­ren Azer­bay­can Eski Bü­yü­kel­çi­si Dip­lo­mat Hu­lu­si Kılıç, Azer­bay­can ve Er­me­nis­tan ara­sın­da yıl­so­nu­na kadar ka­lı­cı bir barış an­laş­ma­sı­nın im­za­la­na­bi­le­ce­ği­ni söy­le­di.
De­ğer­len­dir­me­ler­de bu­lu­nan Azer­bay­can Eski Bü­yü­kel­çi­si Kılıç, Azer­bay­can’ın 32 Er­me­nis­tan’ın da 2 savaş esi­ri­ni ser­best bı­rak­tı­ğı an­laş­ma­nın aracı ol­ma­dan ger­çek­leş­ti­ril­di­ği­ne dik­ka­ti çe­ke­rek daha ön­ce­ki ger­gin­lik­ler­de araya bir ül­ke­nin gir­di­ği­ni anım­sat­tı. Er­me­nis­tan’ın COP29 üye­li­ğin­den çe­kil­me­si­ne de­ği­nen Kılıç, “Bir­leş­miş Mil­let­ler İklim De­ği­şik­li­ği Çer­çe­ve Söz­leş­me­si 29. Ta­raf­lar Kon­fe­ran­sı için her iki ülke de aday­dı. Er­me­nis­tan geri çe­kil­di ve Azer­bay­can’ın aday­lı­ğı­nı des­tek­le­ye­ce­ği­ni açık­la­dı. Er­me­nis­tan ve Azer­bay­can hü­kü­met yet­ki­li­le­ri ortak açık­la­ma yaptı. İki ta­ra­fın ortak açık­la­ma yap­tı­ğı na­dir­dir” dedi.
Kılıç, asker de­ği­şi­mi ile il­gi­li ka­ra­rın ar­dın­dan iki ülke ara­sın­da ka­lı­cı barış an­laş­ma­sı im­za­la­nıp im­za­lan­ma­ya­ca­ğı ko­nu­sun­da ise, “Ka­lı­cı barış an­laş­ma­sı­na giden yola girdi mi? Bu so­ru­nun ce­va­bı ile il­gi­li her­kes­te bek­len­ti oluş­tu. Zaten Er­me­nis­tan, Azer­bay­can’ın top­rak bü­tün­lü­ğü­nü ta­nı­dı­ğı­nı beyan et­miş­ti. So­nuç­ta, Ka­ra­bağ’daki ay­rı­lık­çı grup­lar da ora­dan ay­rıl­dı. Azer­bay­can top­rak bü­tün­lü­ğü­nü ve ege­men­li­ği­ni sağ­la­dı. Do­la­yı­sıy­la buna Rusya’nın da iti­ra­zı ol­ma­dı. Önem­li olan Rusya’nın barış güç­le­ri­nin ora­dan çe­kil­me­siy­di. İki top­lum ara­sın­da artık teh­li­ke kal­ma­dı. Ça­tış­ma veya sür­tüş­me ol­ma­ya­cak diye çe­kil­di­ler. Sonuç ola­rak böl­ge­de yeni bir at­mos­fer oluş­tu. Hatta 30 Kasım’da Gazah şeh­rin­de Azer­bay­can ve Er­me­nis­tan’ın he­yet­le­ri ara­sın­da bir gö­rüş­me ya­pıl­dı. Bu­ra­da da aracı kimse yoktu. Nor­mal­de Rusya Baş­ba­kan Yar­dım­cı­sı orada ol­ma­sı ge­re­ki­yor­du ama doğ­ru­dan, va­sı­ta­sız bu gö­rüş­me­ler ya­pıl­dı. Şimdi sıra, artık ka­lı­cı barış an­laş­ma­sı­nın im­za­lan­ma­sı me­se­le­sin­de. Bu as­lın­da kısa süre içe­ri­sin­de müm­kün ola­bi­lir. Er­me­nis­tan Mec­lis Baş­ka­nı ge­çen­ler­de yap­tı­ğı açık­la­ma­da, yıl­so­nu­na kadar bu an­laş­ma­nın im­za­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği şek­lin­de ko­nuş­tu. Artık Azer­bay­can top­rak­la­rın­da ba­ğım­sız bü­tün­lük ve ege­men­lik sağ­la­dı. Er­me­nis­tan’ın gör­dü­ğü­müz ka­da­rı ile kar­şıt du­ru­mu yok” ifa­de­le­ri­ni kul­lan­dı.
Zen­ge­zur Ko­ri­do­ru me­se­le­si­nin de çö­zü­le­ce­ği­ne de­ği­nen Kılıç, “Zen­ge­zur Ko­ri­do­ru me­se­le­si var. O da za­man­la çö­zü­lecek diye bek­li­yo­ruz. Belki sulh an­laş­ma­sı­nın içe­ri­sin­de bir madde ola­bi­lir. O mad­de­ye göre de Zen­ge­zur Ko­ri­do­ru da açı­la­bi­lir. Ger­gin ortam var­ken şimdi hava yu­mu­şa­dı.” dedi.
Azer­bay­can ve Er­me­nis­tan ara­sın­da başta Ka­ra­bağ so­ru­nu olmak üzere bir­çok ger­gin­lik ko­nu­su gün­de­me gel­miş ve ta­raf­lar son ola­rak Eylül 2023’te ça­tış­mış­tı.
 Ha­ber-Fo­to: Ha­li­de Tonga