Çayeli Koloti Peyniri Coğrafi İşaret Tescili Aldı

    Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri’nin tes­cil­len­me­siy­le bir­lik­te ili­mi­ze ati coğ­ra­fi işa­ret tes­cil­li ürün sa­yı­sı 14’e yük­sel­di.
    Ça­ye­li Kay­ma­kam­lı­ğı’nın gi­ri­şi­miy­le 2020 yı­lın­da baş­la­tı­lan Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri tes­cil sü­re­ci iki yıl­lık bir ça­lış­ma­nın so­nu­cun­da Türk Pa­tent ve Marka ku­ru­lu ta­ra­fın­dan coğ­ra­fi işa­ret­li( menşe) ürün ola­rak Ça­ye­li İlçe Tarım ve Orman Mü­dür­lü­ğü adına tes­cil­len­di.
    Coğ­ra­fi İşaret Tes­cil­li Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri’nin üre­tim me­to­du, ürü­nün ta­nı­mı, ayırt edici özel­lik­le­ri ve de­ne­ti­mi Türk Pa­tent ve Marka Ku­ru­mu’nun 15 Ağus­tos 2022 ta­rih­li Coğ­ra­fi İşaret ve Ge­le­nek­sel Ürün Adı Bül­te­nin­de ya­yım­lan­mış­tır.
    Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri; Rize ili Ça­ye­li il­çe­si­nin yük­sek köy, yayla ve me­ra­la­rın­da­ki bit­ki­ler ve çe­şit­li yem bit­ki­le­rin­den olu­şan otlar ile bes­le­nen jer­sey ırkı ve me­le­zi inek­le­rin sü­tün­den elde edi­len pey­nir­dir.
    Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri kirli beyaz renk­te, yay­van ve in­ce­dir.
    Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri­nin yağ oranı %5-12 ara­sın­da olup az yağlı pey­nir sı­nı­fın­da­dır.
    Kuru madde oranı %45- 52, pro­te­in oranı %27-40 ve tuz oranı %1,4-5,2 ara­sın­da­dır.
    Ko­lo­ti, Ça­ye­li’nin yük­sek ke­sim­le­rin­de ye­ti­şen çam ağaç­la­rı­nın göv­de­sin­den be­lir­li bo­yut­lar­da ke­si­le­rek içi yu­var­lak şe­kil­de oyu­lan, alt kıs­mın­da su tah­li­ye de­li­ği olan kap­tır.
    Yöre halkı pey­ni­ri, bu kap­lar­da ol­gun­laş­tı­rır.
    Pey­nir odun­su aro­ma­sı­nı bu kap­tan alır.
    Bu ne­den­le bu pey­nir ko­lo­ti pey­ni­ri ola­rak ad­lan­dı­rı­lır.

    Geç­mi­şi yak­la­şık ola­rak 200 yıl ön­ce­si­ne da­ya­nan Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri­nin üre­ti­min­de kul­la­nı­lan süt­ler; başta Senoz Va­di­si olmak üzere Ça­ye­li’nin yük­sek ra­kım­lı köy ve yay­la­la­rın­da ve me­ra­lar­da ot­la­yan hay­van­la­rın süt­le­rin­den elde edi­lir.
    Ça­ye­li’de orman alt sı­nı­rı olan 2100 metre son­ra­sı alp ça­yır­la­rı­na rast­la­nır.
    Bu kuşak için­de bodur çalı ve otsu bit­ki­ler for­mas­yo­nu ha­kim­dir.
    Buna ek ola­rak Ça­ye­li’nin arazi ya­pı­sı dik ve en­ge­be­li

­dir.
    Çok yağış al­ma­sı ve do­la­yı­sıy­la zen­gin ye­ral­tı su kay­nak­la­rı­na sahip ol­ma­sı, Ça­ye­li’nin bitki ör­tü­sü­nün tüm yıl bo­yun­ca yeşil kal­ma­sı­nı sağ­lar.
    Yük­sek böl­ge­ler­de ye­ti­şen bit­ki­ler soğuk hava şart­la­rı­na da­ya­nık­lı­lık ve mu­ka­ve­met ka­za­na­bil­mek için yap­rak­la­rı­nı da­ral­tıp ka­lın­laş­tı­rır.
    Ça­ye­li böl­ge­sin­de hay­van­lar yılın büyük kıs­mın­da taze bit­ki­ler­le bes­le­nir ve bu hay­van­la­rın süt­le­ri de Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri­ne taze, çi­men­si aro­ma­sı­nı ka­zan­dı­rır.
    Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri­nin üre­ti­mi için; coğ­ra­fi sı­nır­da bes­le­nen jer­sey ırkı ve me­le­zi inek­le­rin sa­ğı­mı ya­pı­lır.
    Top­la­nan süt­ler sü­zü­lür.
    Se­pe­ra­tör­den ge­çi­ri­le­rek kay­ma­ğı alı­nır.
    Kay­ma­ğı alı­nan süt, ka­zan­lar içe­ri­sin­de bir süre ol­gun­laş­tı­rı­lır.
    Ol­gun­laş­tır­ma sü­re­si hava sı­cak­lı­ğı­na bağlı ola­rak yarım gün ile bir gün ara­sın­da de­ği­şir. Ol­gun­laş­tır­ma­da ölçü, sütün 40-45 °C ye ısı­tıl­dı­ğın­da ke­sil­me­si, yani pıh­tı­laş­ma­sı­dır.
    Sütün ol­gun­laş­ma­sı­nın ta­mam­lan­dı­ğı, bir su bar­da­ğı sütün bir ta­va­da kısık ateş­te ısı­tıl­ma­sı ile tes­pit edi­lir. Ke­sil­me iş­le­mi ger­çek­leş­miş ise bek­let­me sü­re­si­nin ye­ter­li ol­du­ğu an­la­şı­lır. Ma­ya­lan­ma için hazır olan süt, kısık ate­şin üze­ri­ne konur ve ısı­tıl­ma­ya baş­la­nır. Ek bir yön­tem ola­rak süt, bek­le­til­me­den 30 °C’ye ısı­tıl­dık­tan sonra en­düst­ri­yel pey­nir ma­ya­sı ile ma­ya­la­na­rak ke­sil­me­si sağ­la­na­bi­lir. Pey­nir ma­ya­sı, 20 litre süt için 20 ml ola­rak ek­le­nir. Ka­zan­da­ki süt kısık ateş­te ısı­tıl­ma­ya devam eder­ken, gıda ile te­ma­sa uygun bir tahta kaşık ile ka­rış­tı­rı­lır.
    Ekmek ha­mu­ru kı­va­mı­na gelen pey­nir­den yum­ruk bü­yük­lü­ğün­de bir parça ko­par­tı­la­rak süzme be­zi­nin için­de el ile ezi­le­rek su­yu­nun çık­ma­sı sağ­la­nır. Ezi­len pey­nir yak­la­şık 50-55 °C’de bu­lu­nan ka­zan­da­ki pey­nir altı su­yu­na dal­dı­rı­lıp yoğ­ru­lur ve dı­şa­rı­da el ile sü­zü­lür. Sü­zü­len pey­nir ka­zan­da­ki pey­nir altı suyu 60-65 °C’ye ulaş­tı­ğın­da ikin­ci kez ka­za­na konur, yoğ­ru­lur ve el ile sü­zü­lür. Bu işlem üçün­cü ve son kez, ka­zan­da­ki pey­nir altı suyu sı­cak­lı­ğı 73-75 °C’ye ulaş­tı­ğın­da tek­rar­la­na­rak pey­nir haş­la­nır ve so­ğu­ma­ya bı­ra­kı­lır. So­ğu­yan pey­nir, her 100 g pey­nir için 1,5 g tuz ola­cak şe­kil­de tuz­lan­dık­tan sonra ko­lo­ti ka­bı­na konur. Pey­nir çam ko­lo­ti ka­bı­na ko­nul­duk­tan sonra en az 3 ay bo­yun­ca 10 °C al­tın­da­ki sı­cak­lık­ta temiz kuru ve güneş ışığı gör­me­yen yer­ler­de mu­ha­fa­za edi­lir. Ko­lo­ti ka­bın­dan çı­ka­rı­lan Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri gıda ile te­ma­sa uygun am­ba­laj­lar ile am­ba­laj­la­nır ve 10 °C sı­cak­lı­ğın al­tın­da serin kuru yer­ler­de mu­ha­fa­za edi­lir.
    Vali Çeber, Rize’nin coğ­ra­fi tes­cil­li ürün sa­yı­sı­nın 14’e yük­sel­me­sin­den do­la­yı mut­lu­luk duy­du­ğu­nu ifade ede­rek, “Coğ­ra­fi tes­cil­li ürün sa­yı­mı­zı 14’ yük­sel­te­rek ili­mi­zin zen­gin­lik­le­ri­ni tes­cil­le­miş olu­yo­ruz. İli­mi­zin ken­di­ne özgü bir­çok ürünü var ve bun­lar için­de gi­ri­şim­le­ri­miz devam edi­yor. Bu­gü­nün dün­ya­sın­da Pa­tent/Marka ko­nu­su ger­çek­ten önem­li bir konu. Bir­çok alan­da ol­du­ğu gibi bu ko­nu­da da ciddi bir re­ka­bet var. Bu an­lam­da yap­mış ol­du­ğu­muz ça­lış­ma­la­rı­mız bu de­ğer­le­ri­mi­ze sahip çık­ma­mız da çok önem teş­kil edi­yor.” dedi.
Coğ­ra­fi İşaret Tes­ci­li Alan Ürün­le­ri­miz
• Rize Bezi
• Ça­ye­li Kuru Fa­sul­ye Ye­me­ği
• De­re­pa­za­rı Pi­de­si
• Rize Si­mi­di
• Rize Bas­ton Ekmek
• Rize Ka­vur­ma­sı
• Anzer Balı
• Rize Çayı
• Rize Muh­la­ma­sı
• Rize Pe­pe­çu­ra­sı
• Rize Eniş­te Lo­ku­mu
• Hem­şin Ço­ra­bı
• Ayder Balı
• Ça­ye­li Ko­lo­ti Pey­ni­ri
    Ay­rı­ca Rize Ko­ku­lu Üzüm Pek­me­zi, Fın­dık­lı Se­pe­ti, İyi­de­re Pi­le­ki Taşı ve Hem­şin Ka­ra­ko­van Balı coğ­ra­fi işa­ret tes­ci­li baş­vu­ru ya­pıl­mış ve de­ğer­len­dir­me sü­reç­le­ri devam et­mek­te­dir de­nil­di.
           

Haber-Foto: Mustafa SAKLI