Türk Çayının 100. yılı kapsamında ve Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Çay İhtisaslaşma Koordinatörlüğü ev sahipliğinde düzenlenen Ulusal Çay Kongresi'nde, ÇAYKUR Genel Müdürü ve YK Başkanı Yusuf Ziya ALİM, “Türkiye’de Çayın Tarihi Gelişimi” konulu bir sunum gerçekleştirdi.
21-23 Mayıs 2024 tarihleri arasında Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesinde devam eden, “Türk Çayının 100 Yılı” Kongrenin Onursal Başkanlığını, RTEÜ Rektörü Prof. Dr. Yusuf Yılmaz, Kongre Başkanı RTEÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mete Avcı ve Kongre Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Kezban Yazıcı yürütmektedir.
Ulusal Çay Konseyinin ilk konuşmacısı olan, Çaykur Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim geçmişten bugüne çayın serüveni ve Çaykur’un tarihsel dönüşüm süreci anlattı. Davetli konuşmacı, ÇAYKUR Genel Müdürü ve YK Başkanı Yusuf Ziya ALİM, “Ülkemizde çay üretimine yönelik ilk çalışmaların 1800’lü yıllarda, Tanzimat döneminde, Yalova, Bursa bölgesinde yapıldığı bilinmektedir. Bu dönemde yapılan çalışmalardan sonuç elde edilememiştir. Daha sonra 1918 yılında Kars, Ardahan, Batum, Artvin ve Rize vilayetlerine gönderilen bir heyette bulunan halkalı yüksek ziraat mektebi müderrisi Ali Rıza Erten’in gezi sonrası düzenlemiş olduğu bir raporda Rize ve civarında çay ürünün yetişebileceği belirtilmiştir. Bu gelişmelerin üzerine bölgemizin milletvekillerinin de önemli katkılarıyla 6 Şubat 1924 yılında 407 sayılı Rize vilayetiyle Borçka kazasında fındık portakal limon mandalina ve çay yetiştirilmesi hakkında kanun ile çay yetiştiriciliği için yasal altyapı tertip edilmiştir. Çay yetiştiriciliğinin yasal bir düzelme oturması bu işe atfedilen önem bakımından oldukça değerlidir bununla birlikte devamında yasal zemin tek başına yeterli olmayacak çay yetiştiriciliğinin tabana yayılması için bölgemizin coğrafi şartlarının da etki edeceği çok zorlu bir zirai mücadelenin yapılması gerekecekti bu mücadele zihni derin başta olmak üzere asım zihni oğlu ve daha birçok ismin emekleri ile zorlu bir sürecin üstesinden gelinmiştir. Bölgemizin coğrafi yapısına bakıldığında çay dışında kitlesel üretime imkan sağlayacak bir ürünün varlığından bahsetmek gerçekten çok zordur bu bakımdan ve sağladığı ekonomik katkı açısından bakıldığında bu ürüne neden yeşil altın denildi de daha iyi anlaşılacaktır insanlık tarihinin çay ile ilişkisi Çin mitolojisine göre Milat’tan önce 2000 yılından daha öncesine dayanmaktadır bu köklü geçmiş göz önünde bulundurulduğunda bizim yüzyıldan daha az olan üretim hikayemizin oldukça kısa olduğu düşünülebilir. Ancak daha yakın bir plandan baktığımızda bu kısa gibi görünen süreç içerisinde dünyada çok benzeri olmayan rengi ve berraklığı ile öne çıkan bizi özgü demleme yöntemi olan demleme araçlarının bardağımızla bile dünyadaki tüm çay sunum tekniklerinden ayrıştığımız bir çay kültürü oluşturmuş bulunmaktayız. Tüm bunların isimleri bilinen veya bilinmeyen çay yetiştiriciliğinde önce olmuş isimlerle birlikte sahip çıkmamız gereken değerlerimiz olduğunu düşünüyoruz. Günümüzde Türkiye’de çay tarımı Doğu Karadeniz bölgesinde başta Rize olmak üzere, Trabzon, Giresun, Artvin v e Ordu illerinde yapılmaktadır. Doğu Karadeniz bölgesinde dar bir alana yetiştirilen çay ülke ekonomisinde katkısının yanında temel içecek maddesi olarak da önem arz etmektedir. 5488 sayılı tarım kanununda belirtilen ulusal tarım politikaları çerçevesinde çalışmalar yapmak üzere kurulan ulusal çay konseyi kuruluşundan bu yana kısıtlı bütçeyle sektöre katkı sağlayabilmek adına ürün kalitesini iyileştirmek ürünlerin ulusal ve uluslararası ölçekte pazarlama gücünü yükseltmek adına çayla ilgili inceleme araştırma yapmakta ve yaptırmaktadır. Dünyadaki çay tarımı yapılan alanlara nazaran çay üretim aşamalarında pist kullanmayan ve hiçbir katkı maddesi bulunmayan Türk çayını hak ettiği yere taşımak ülke ekonomisine katkı sağlamak çay üreticilerine ve diğer sektör bileşenlerini korumak çay tarımını istikrarlı hale getirmek için çalışmalarımızı karlıkla devam ettireceğiz. Bu vesileyle Ulusal Çay Kongresine katılan tüm konuşmacıları ve dinleyicilere muhabbetlerimle saygılar sunuyorum. Kongrenin ve 2024 çay sezonunun, Çay tarımının yapıldığı bölge illerimize ve tüm sektörlere hayırlı ve bereketli olmasını diliyorum.” diye konuştu.
Haber-Foto: BAYRAM ALİ KAVALCI
