Kadına yönelik şiddetle mücadelede kurumlar arası işbirliği şart

 Sağ­lık ku­rum­la­rı­na baş­vu­ran şid­de­te maruz kalan ka­dın­lar, kamu ku­rum­la­rı ara­sın­da ko­or­di­nas­yon ye­ter­siz­li­ği ne­de­niy­le de ih­ti­yaç duy­duk­la­rı ni­te­lik­li hiz­me­ti ala­mı­yor­lar. TAP Vakfı ta­ra­fın­dan yü­rü­tü­len proje kap­sa­mın­da ya­pı­lan araş­tır­ma­da kamu ku­rum­la­rı­nın kendi ara­la­rın­da­ki ile­ti­şi­min bile bir­bi­rin­den kopuk ol­du­ğu­nu or­ta­ya koydu. Tür­ki­ye’de şid­det gören ka­dın­la­ra ilk mü­da­ha­le­yi yapan sağ­lık ça­lı­şan­la­rı, sos­yal hiz­met uz­man­la­rı ve sivil top­lum ku­ru­luş­la­rı tem­sil­ci­le­ri­ne yö­ne­lik ola­rak ya­pı­lan araş­tır­ma so­nuç­la­rı ku­rum­lar arası iş bir­li­ği­nin ye­ter­siz ol­du­ğu­nu or­ta­ya koydu. Ka­tı­lım­cı­la­rın yüzde 70,4’ü ka­dın­la­ra yö­ne­lik şid­det­le mü­ca­de­le­de ku­rum­lar ara­sın­da­ki iş bir­li­ği­ni ye­ter­siz bul­duk­la­rı­nı ifade etti. Araş­tır­ma, Bir­leş­miş Mil­let­ler Kadın Bi­ri­mi (UN Women) ta­ra­fın­dan Av­ru­pa Bir­li­ği’nin fi­nan­sal des­te­ğiy­le yü­rü­tü­len CİSÜ Plat­for­mu Üyesi Tür­ki­ye Aile Sağ­lı­ğı ve Plan­la­ma­sı Vakfı (TAPV) ta­ra­fın­dan ‘Şid­de­te Maruz Kalan Ka­dın­la­ra Yö­ne­lik Sağ­lık Hiz­met Me­ka­niz­ma­la­rı­nın Güç­len­di­ril­me­si Pro­je­si’ kap­sa­mın­da ya­pıl­dı.
Proje hak­kın­da bilgi veren CİSÜ Plat­for­mu Proje Ko­or­di­na­tö­rü Ayşe Tek, ka­dı­na yönelik şid­det­le müca­de­le­de, ka­dın­la­rın hak ve hiz­met­le­re erişimin­de ve şid­de­tin ön­len­me­sin­de sağlık çalışan­la­rı­nın kri­tik bir role sahip bu­lun­du­ğu­nu be­lirt­ti. Tek, şun­la­rı söy­le­di: “Ka­dın­lar şid­de­te uğ­ra­dık­la­rın­da po­li­se git­mek­ten­se sağ­lık ku­rum­la­rı­na baş­vur­ma­yı ter­cih ede­bi­lir­ler. Ka­dın­lar, şid­det ya da kendi ih­ti­yaç­la­rı ol­ma­sa bile ço­cuk­lar ya da başka aile bi­rey­le­ri için sağ­lık ku­rum­la­rı­na sık­lık­la baş­vu­ru­yor­lar. Özel­lik­le 1. Ba­sa­mak sağ­lık ku­ru­luş­la­rın­dan olan ASM’lere gi­di­yor­lar. Bu açı­dan şid­det ris­ki­ni aile he­kim­le­riy­le pay­laş­ma­sı ka­dı­nın ko­run­ma­sı ve ön­le­yi­ci ça­lış­ma­lar ya­pıl­ma­sı­nı ko­lay­laş­tı­rı­la­bi­lir ve sis­tem bunun üze­rin­den etkin şe­kil­de iş­le­ti­le­bi­lir.. Ka­dı­na yönelik şid­de­tin tes­pi­ti, şid­de­te maruz bı­ra­kı­lan ka­dı­nın hak­la­rı bağla­mın­da bil­gi­len­di­ri­le­rek şid­de­ti ra­por­laştır­ma­sı, diğer des­tek ih­ti­yaç­la­rı için il­gi­li kurum ya da pro­fes­yo­ne­le yönlen­dir­me­si ve ka­dı­nı sürece ha­zır­la­ya­rak bil­di­rim süreçle­ri­nin yürütülerek ta­ki­bi­nin sağ­lan­ma­sı sağlık sis­te­mi çalışan­la­rı­nın temel so­rum­lu­luk­la­rı ara­sın­da­dır.” ‘Şid­de­te Maruz Kalan Ka­dın­la­ra Yö­ne­lik Sağ­lık Hiz­met Me­ka­niz­ma­la­rı’nın Güç­len­di­ril­me­si Pro­je­si’ kap­sa­mın­da TAP Vakfı ta­ra­fın­dan şid­de­te maruz kalan ka­dın­la­rın sağlık hiz­met­le­ri­ne erişimi ala­nın­da çalışan uz­man­la­ra yö­ne­lik bir anket ça­lış­ma­sı ya­pıl­dı. An­ke­te Sağ­lık Ku­rum­la­rın­dan, Ka­dı­na yö­ne­lik şid­det ala­nın­da hiz­met veren ku­rum­la­rın­dan, yerel yö­ne­tim­ler­den, STK’lar­dan, Baro’lar­dan ve Mes­lek Ör­güt­le­ri’nden uz­man­lar ka­tıl­dı. Ka­tı­lım­cı­la­ra hem kendi de­ne­yim, bilgi ve karşılaşma­la­rı­na dair so­ru­lar, hem de içinde bu­lun­duk­la­rı ku­ru­mun, şid­de­te maruz kalan ka­dın­la­rın sağlık hiz­met­le­ri­ne erişimi ko­nu­sun­da yürüttüğü fa­ali­yet­le­ri, ku­ru­mun mev­cut du­ru­mu, ka­pa­si­te­si ve ye­ter­siz­lik­le­ri­ni ve çalışma­la­rı es­na­sın­da yaşadık­la­rı so­run­la­rı ir­de­le­yen so­ru­lar yönel­til­di.
Şid­det kar­şı­sın­da ku­rum­lar arası ile­ti­şim­siz­lik hâkim
Araş­tır­ma­ya ka­tı­lan­lar, ka­dı­na yönelik şid­det­le müca­de­le­de et­kin­liği sağlamak için en başta gelen koşul­lar­dan biri olan ku­rum­la­ra­ra­sı işbir­liğini ol­dukça ye­ter­siz bul­duk­la­rı­nı ifade et­ti­ler. Ka­tı­lım­cı­la­rın yüzde 70,4 gibi yüksek bir çoğunluğu şid­det­le müca­de­le­de fark­lı ku­rum­lar ara­sın­da­ki işbir­liğini ye­ter­siz bul­duk­la­rı­nı dile ge­tir­di. Ka­tı­lım­cı­la­rın büyük bir oranı, Sağlık Ba­kan­lığı ve Aile ve Sos­yal Hiz­met­ler Ba­kan­lığı’nın diğer idari ku­rum­lar­la işbir­liğinin zayıf olduğunu be­lir­tir­ken, yüzde 79,6’sı Sağlık Ba­kan­lığı’nın diğer idari ku­rum­lar­la işbir­liğini ye­ter­siz bul­du­ğu­nu kay­det­ti. Sivil top­lum ku­ru­luş­la­rın­dan ka­tı­lım­cı­lar, kamu ku­rum­la­rı­nın diğer kamu ku­rum­la­rıy­la dahi ara­la­rın­da ko­puk­luk olduğunu ve bu ko­puk­luğun da et­ki­li hiz­met üre­ti­mi­ni sek­te­ye uğrat­tığını be­lirt­ti­ler. Ka­tı­lım­cı­la­ra göre ku­rum­la­ra­ra­sı işbir­liği zayıf ol­ma­sı­na rağmen, ku­rum­la­ra­ra­sı des­tek me­ka­niz­ma­la­rı işliyor. Ka­tı­lım­cı­la­rın yüzde 71,1’i kendi çalıştığı ku­ru­mun başka ku­rum­la­ra des­tek ver­diğini, yüzde 70,2’si de des­tek aldığını be­lir­ti­yor. Ancak, bu des­tek­le­rin sürdürüle­bi­lir ku­rum­sal me­ka­niz­ma­lar­la değil, bi­rey­sel çaba­lar­la yürütüldüğü vur­gu­lan­dı. Proje Ko­or­di­na­tö­rü Ayşe Tek, “Ku­rum­lar arası ko­or­di­nas­yon ek­sik­liği yal­nız­ca ka­dın­la­rın hak ve hiz­met­le­re erişimi­nin önünde engel değil, aynı za­man­da şiddet ol­gu­la­rıy­la çalışan mes­lek ele­man­la­rı­nın, uy­gu­la­ma ve pra­tik­ler­de çözümsüz kal­ma­sı­na, etkin müda­ha­le şan­sı­nın azal­ma­sı­na neden olu­yor. Ka­dı­na yönelik şiddet va­ka­la­rıy­la müca­de­le­de yal­nız­ca fark­lı ku­rum­la­rın bir­lik­te çalışması değil aynı za­man­da, kurum içinde mul­ti­di­sip­li­ner ve in­ter­di­sip­li­ner çalışıl­ma­sı çok önem­li. Kamu ku­rum­la­rı ile ka­dı­na yönelik şiddet ala­nın­da çalışan sivil top­lum örgütle­ri­nin ve kadın örgütle­ri­nin bir arada çalışma­la­rı ve bu çalışma­la­rın içinde yerel yöne­ti­min de dahil ol­ma­sı ka­dı­na şid­de­te karşı çok önem­li bir adım ola­cak­tır” dedi.
Şid­de­te dair bil­gi­ler bi­rey­sel ça­ba­lar­la öğ­re­ni­li­yor
Araş­tır­ma­ya ka­tı­lan­lar, mes­le­ki alan­la­rın­da ka­dı­na yö­ne­lik şid­det ile il­gi­li gün­cel dü­zen­le­me ve ge­liş­me­le­re dair bil­gi­yi çoğun­luk­la ken­di­le­ri­nin araştır­dık­la­rı­nı be­lirt­ti­ler. Ka­tı­lım­cı­la­rın 3’te iki­sin­den faz­la­sı çalıştık­la­rı şe­hir­de­ki ko­or­di­nas­yon top­lan­tı­la­rın­dan ha­ber­le­ri ol­ma­dı­ğı­na dik­kat çek­ti­ler. Ka­tı­lım­cı­la­rın bilgi sa­hi­bi olduğu mev­zu­at­lar ara­sın­da en çok bi­li­nen­ler ara­sın­da 6284 Sa­yı­lı Kanun, CEDAW ve İstan­bul Sözleşmesi öne çıktı. Ka­tı­lım­cı­la­rın ya­rı­sın­dan çoğu şid­de­te maruz kalan ka­dın­la­rın tes­pi­ti ve şid­de­te maruz kalan ka­dın­la­ra yönelik sağlık bakım hiz­met­le­ri­ne ilişkin pro­to­kol ve yöner­ge­le­rin mev­cut ama ye­ter­siz olduğunu, dörtte biri de mev­cut ama uy­gu­lan­ma­dığı için ye­ter­siz olduğunu be­lirt­ti.Top­lum­sal cin­si­yet eği­tim­le­ri­ne rağ­bet yok
Ka­tı­lım­cı­la­rın yak­laşık ya­rı­sın­dan faz­la­sı yasal mev­zu­ata yönelik eğitim­le­re yılda en az bir defa ka­tıl­dığını ifade eder­ler­ken, her 5 ka­tı­lım­cı­dan 4’ü top­lum­sal cin­si­yet eşitliğine yönelik eğitim­le­re yılda en az bir defa ka­tıl­dık­la­rı­nı kay­det­ti­ler.
Ka­dı­na yönelik şiddet ala­nın­da çalışan sos­yal hiz­met uz­man­la­rı­nın ya­rı­dan faz­la­sı mev­zu­ata, uy­gu­la­ma­ya ve top­lum­sal cin­si­yet eşitliğine yönelik eğitim­le­re büyük oran­da hiç ka­tıl­ma­dık­la­rı­nı veya son 5 yıl içeri­sin­de bir defa ka­tıl­dık­la­rı be­lirt­ti. Sağlık ku­ru­mu çalışan­la­rı­nın yak­laşık 3’te biri, mev­zu­ata, uy­gu­la­ma­ya ve top­lum­sal cin­si­yet eşitliğine yönelik eğitim­le­re hiç ka­tıl­ma­dık­la­rı veya son 5 yıl içeri­sin­de sa­de­ce bir defa ka­tıl­dık­la­rı­nı be­lirt­ti.
            Ha­ber-Fo­to: Era Medya