KOÇ: "Afet bölgelerinde çadır ve su gibi temel ihtiyaçları karşılanmalı aksi takdirde hastalıkla çoğalacak"

 6 Şubat'ta mey­da­na gelen dep­rem­le­rin üze­rin­den bir buçuk ay geçti. Böl­ge­de enkaz kal­dır­ma ça­lış­ma­la­rı ara­lık­sız sü­rer­ken, çadır ve su gibi temel ih­ti­yaç­lar henüz tam ola­rak gi­de­ril­miş değil. İstan­bul Ru­me­li Üni­ver­si­te­si Sağ­lık Hiz­met­le­ri Mes­lek Yük­se­ko­ku­lu Öğr.Gör.​Nazife Koç ‘’ Afet böl­ge­le­rin­de çadır ve su gibi temel ih­ti­yaç­la­rı kar­şı­lan­ma­lı aksi tak­dir­de has­ta­lık­la ço­ğa­la­cak’’ dedi.
‘’Ge­çi­ci yaşam yer­le­rin­de ka­la­ba­lık­tan do­la­yı bu­la­şı­cı has­ta­lık riski yük­sek­tir’’
Koç, ge­çi­ci yaşam yer­le­rin­de ka­la­ba­lık yaşam bu­la­şı­cı has­ta­lık riski yük­sek­tir di­ye­rek şun­la­rı söy­le­di: ‘’Özel­lik­le doğal afet­ler son­ra­sı, mü­da­ha­le aya­ğı­nın en önem­li sorun alan­la­rın­dan bi­ri­si afet mağ­dur­la­rı­nın ba­rın­ma ih­ti­ya­cı­nın sağ­lan­ma­sı­dır. Afet böl­ge­si­ne ku­ru­lan ge­çi­ci ba­rın­ma alan­la­rı­nın, afet mağ­du­ru­nun ya­kın­la­rın­dan ve sos­yal çev­re­sin­den uzak­laş­ma­dan ve gün­de­lik ya­şan­tı­la­rı­na devam ede­bil­me­le­ri gibi avan­taj­la­rı ol­ma­sı­na kar­şın dar alan­lar­da bir­çok afet mağ­du­ru­nun top­lu­luk ha­lin­de ba­rın­ma­sı, ka­la­ba­lık oluş­ma­sı­na ve bazı risk­le­ri be­ra­be­rin­de ge­tir­mek­te­dir. Ba­rın­ma alan­la­rı­nın fi­zik­sel ola­rak oluş­tu­rul­ma­sı kadar, bu alan­lar­da ka­la­ba­lık kont­ro­lü­nün sağ­lan­ma­sı, hij­yen ko­şul­la­rı­nın ve ye­ter­li hij­ye­nin sağ­lan­ma­sı da önem­li­dir. Ge­çi­ci yer­le­şim alan­la­rın­da tu­va­let­le­rin müm­kün ol­du­ğun­ca hızlı bir şe­kil­de sağ­lan­ma­sı ve hal­kın tu­va­let­le­ri kul­la­nı­mı ko­nu­sun­da eği­til­me­si ge­re­kir. Tu­va­let alan­la­rın­da ve el yı­ka­ma alan­la­rın­da suyun bi­rik­me­si en­gel­len­me­li­dir. Ge­çi­ci yer­le­şim alan­la­rın­da en ideal olanı her aile­ye bir tu­va­le­tin sağ­lan­ma­sı­dır. Eğer bu sağ­la­na­mı­yor­sa mak­si­mum 20 ki­şi­ye bir tu­va­let sağ­lan­ma­ya ça­lı­şıl­ma­lı­dır. Dep­rem son­ra­sı ka­la­ba­lık ya­şa­mın sür­dü­rül­dü­ğü ge­çi­ci yer­le­şim yer­le­rin­de bu­la­şı­cı has­ta­lık riski yük­sek­tir ve ciddi sal­gın­la­ra neden ola­bil­mek­te­dir.’’
‘’Ye­ter­li mik­tar­da temiz su sağ­lan­maz­sa has­ta­lık­lar ço­ğa­la­cak’’
Afet­ler­den sonra, ye­ter­li mik­tar­da kul­la­nı­la­bi­lir suyun sağ­lan­ma­sı afet­ze­de­ler için ha­ya­ti önem ta­şı­mak­ta­dır diyen İstan­bul Ru­me­li Üni­ver­si­te­si Sağ­lık Hiz­met­le­ri Mes­lek Yü­kes­ko­ku­lu Öğr.Gör.​Na­zi­fe Koç su sağ­lan­ma­dı­ğı tak­dir­de olu­şa­bi­lecek has­ta­lık­la­rı ise şöyle sı­ra­la­dı: ‘’Özel­lik­le ge­çi­ci ba­rın­ma alan­la­rın­da suyun sağ­lan­ma­sı kadar suyun ye­ter­li mik­tar­da ve temiz ol­ma­sı da önem­li­dir. Afet de­ne­yim­le­ri, afet böl­ge­le­ri­ne ye­ter­li mik­tar­da suyun sağ­la­na­ma­ma­sı du­ru­mun­da afet mağ­dur­la­rı­nın ula­şa­bil­dik­le­ri her türlü suyu iç­tik­le­ri­ni gös­ter­mek­te­dir. Bu durum başta bu­la­şı­cı has­ta­lık­lar olmak üzere bir­çok has­ta­lı­ğa neden ola­bi­lir ve has­ta­lık­la­rın hızla ya­yıl­ma­sı­na etken ola­bi­lir. İçme suyu ile ki­şi­sel hij­yen için, diğer in­sa­ni ih­ti­yaç­lar ve sa­ni­tas­yon için de ye­te­ri kadar su sağ­lan­mış ol­ma­lı­dır. Dep­rem gibi doğal afet­ler­de sağ­lık­lı içme suyu elde edi­le­me­me­si, bu­la­şı­cı has­ta­lık­la­rın ge­li­şi­mi­ne zemin ha­zır­la­mak­ta­dır. Bu has­ta­lık­lar, kon­ta­mi­ne su ve gıda kay­nak­lı ola­bi­le­ce­ği gibi so­lu­num yolu en­fek­si­yon­la­rı, vek­tör kay­nak­lı has­ta­lık­lar ve ya­ra­lan­ma­la­ra bağlı da ge­li­şe­bil­mek­te­dir. Bak­te­ri­ler, vi­rüs­ler, pro­to­zo­on­lar, küf şek­lin­de­ki man­tar­lar, hel­mint­ler, pri­on­lar, bi­yo­lo­jik veya çev­re­sel tok­sin­ler gibi çok çe­şit­li en­fek­si­yon et­ken­le­ri su ve gıda kay­nak­lı et­ken­ler ara­sın­da yer al­mak­ta­dır.’’
Sal­gın ris­ki­ni art­tı­ran diğer fak­tör­ler
Öğr.Gör.​Na­zi­fe Koç sal­gın has­ta­lık­la­rı ris­ki­ni art­tı­ra­cak diğer fak­tör­le­ri ise şöyle sı­ra­la­dı: ‘’Afet­ler­den sonra bu­la­şı­cı has­ta­lık sal­gın­la­rı­nın hem gö­rül­me riski hem de ya­yı­lım hızı artar. Ama bu her afet­ten sonra sal­gın­la­rın ola­ca­ğı an­la­mı­na gel­mez. Dört haf­ta­dan daha uzun süre ka­la­ba­lık or­tam­da ya­şan­mak zo­run­da ka­lın­ma­sı, en­fek­si­yon has­ta­lık­la­rı­nın ya­yıl­ma ris­ki­ni art­tı­rır. Sal­gın­la­rın oluş­ma­sın­da ka­la­ba­lık fak­tö­rü ile, bazı başka bir­ta­kım ko­şul­lar­da et­ki­li­dir. En­fek­si­yon aja­nı­nın daha ön­ce­den böl­ge­de var ol­ma­sı, ye­te­ri mik­tar­da sağ­lık­lı suyun sağ­la­na­ma­ma­sı, evsel atık­la­rın ve insan atık­la­rı­nın za­rar­laş­tı­rı­la­ma­ma­sı gibi çev­re­sel risk­le­rin var ol­ma­sı, afet son­ra­sı ba­şı­boş kal­mış kedi, köpek gibi hay­van­la­rın kont­rol edi­le­me­me­si sal­gın ris­ki­ni art­tı­rır.’’
                

Ha­ber-Fo­to: Teni ÇİMEN