Literatüre 15 Yılda 57 Tür Ve 2 Cins Tatlı Su Balığı Kazandırıldı

    Recep Tay­yip Er­do­ğan Üni­ver­si­te­si Su Ürün­le­ri Fa­kül­te­si Su Ürün­le­ri Temel Bi­lim­ler Bö­lü­mü Baş­ka­nı Prof. Dr. Davut Turan li­der­li­ğin­de Türk bilim in­san­la­rı, son 15 yılda ül­ke­miz­de­ki tatlı su­lar­da ya­şa­yan 57 tür ve 2 cins ba­lı­ğı li­te­ra­tü­re ka­zan­dır­dı­lar.

    Prof. Dr. Turan yap­tı­ğı açık­la­ma­da, Tür­ki­ye'nin en kap­sam­lı Tatlı Su Ba­lı­ğı Mü­ze­si'nin Recep Tay­yip Er­do­ğan Üni­ver­si­te­si bün­ye­sin­de 2012 yı­lın­da ku­rul­du­ğu­nu be­lirt­ti.
    Mü­ze­de 350'si tatlı su ba­lı­ğı olmak üzere 400'e yakın tür bu­lun­du­ğu­nu vur­gu­la­yan Turan, tür­le­re ait yak­la­şık 50 bin ör­ne­ğin ka­va­noz­lar­da yüzde 4 for­mal­de­hit içe­ren suda sak­lan­dı­ğı­nı, su bu­la­nık­laş­tık­ça de­ğiş­ti­ril­di­ği­ni, örnek ba­lık­la­rın bu şe­kil­de 500 ila 1000 yıl bo­zul­ma­dan ko­ru­na­bil­di­ği­ni söy­le­di.
    Turan, mü­ze­de ta­nım­lan­mış tür­le­rin ya­nın­da ça­lış­ma­la­rı devam eden tür­le­rin de bu­lun­du­ğu­nu, bilim dün­ya­sı­na ka­zan­dı­rıl­ma­sı için ça­lış­ma­la­rın devam et­ti­ği­ni ifade etti. Turan, biri ya­ban­cı 6 ki­şi­lik ekip ar­ka­da­şıy­la Tür­ki­ye'nin bütün akar­su­la­rın­da çok kap­sam­lı ör­nek­le­me ça­lış­ma­sı yü­rüt­tük­le­ri­ni dile ge­ti­re­rek, ülke ge­ne­lin­de 16 ala­ba­lık türü, Tur­cic­hond­ros­ta­ma ve Pa­ra­ca­po­eta sazan cins­le­ri ile bun­la­ra ait 36 sazan tü­rü­nü, ay­rı­ca 5 çöpçü ba­lı­ğı tü­rü­nü ta­nım­la­ya­rak li­te­ra­tü­re ka­zan­dır­dık­la­rı­nı söy­le­di. Türk bilim adam­la­rı­nın balık tür­le­ri üze­rin­de­ki araş­tır­ma­la­rı­nın 1990'lı yıl­lar­da baş­la­dı­ğı­nı, 2000'li yıl­lar­da artış gös­ter­di­ği­ni be­lir­ten Turan, söz­le­ri­ni şu şe­kil­de devam etti: "Tür­ki­ye tatlı su ba­lık­la­rı yö­nün­den çok zen­gin bir ülke. Av­ru­pa'ya yakın bir zen­gin­li­ği var ama Av­ru­pa araş­tır­ma­la­rı­nı çok­tan bi­tir­miş. Türk bilim adam­la­rı 2006 yı­lın­dan sonra daha çok bu araş­tır­ma­la­rın içe­ri­si­ne girdi. Çok sa­yı­da tür ta­nım­la­dı. Sa­de­ce benim ve eki­bim 57 tür ta­nım­la­dı. Ay­rı­ca 2 cins var içe­ri­sin­de. Bizim ta­nım­la­dı­ğı­mız tür­ler Tür­ki­ye'deki tatlı su ba­lık­la­rı­nın yüzde 14'ünü oluş­tur­mak­ta­dır." Turan, Tür­ki­ye'nin ala­ba­lık­lar için bir mer­kez gibi ol­du­ğu­na işa­ret ede­rek, "Çok sa­yı­da tür var Tür­ki­ye'de. 2009'dan bu yana 16 tür biz ta­nım­la­dık. 20. yüz­yıl­da dün­ya­nın hiç­bir ta­ra­fın­da bu kadar ala­ba­lık türü ta­nım­lan­ma­dı. Ana­do­lu'nun bakir ol­ma­sı do­la­yı­sıy­la ar­ka­daş­la­rım­la bize nasip oldu. Halen tas­nif et­me­di­ği­miz, in­ce­le­me­di­ği­miz tür­ler var."
- "Er­zu­rum ve Ağrı'da ta­nım­la­dı­ğı­mız tür­le­rin nesli teh­li­ke al­tın­da"
    Ala­ba­lık­la­rın en zen­gin bu­lun­du­ğu böl­ge­nin Doğu Ka­ra­de­niz ol­du­ğu­nu kay­de­den Turan, "Rize'deki akar­su­lar ve Çoruh Nehri'nde. Fırat Nehri çok çe­şit­li­lik ih­ti­va edi­yor fakat Er­zu­rum ve Ağrı'da ta­nım­la­dı­ğı­mız tür­le­rin nesli teh­li­ke al­tın­da. Bu­nun­la il­gi­li ça­lış­ma ya­pıl­ma­sı ge­re­ki­yor. Ak­de­niz Böl­ge­si çe­şit­li­lik açı­sın­dan zen­gin ama stok yo­ğun­lu­ğu ba­kı­mın­dan Doğu Ka­ra­de­niz kadar güçlü değil." Ala­ba­lık tür­le­ri­nin ko­run­ma­sı için çe­şit­li ted­bir­ler alın­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni ifade ede­rek, söz­le­ri­ne şöyle devam etti: "Bi­linç­siz av­lan­ma ris­ki­nin ya­nın­da ya­pı­lar da risk oluş­tu­ru­yor. Akar­su­la­rın ta­ma­mı­nı en az üç kez ekip ha­lin­de do­laş­tık. Daha önce ekip ar­ka­daş­la­rı­mız­la ara­lık­lar­la git­ti­ği­miz de­re­ler­de balık mik­ta­rı ciddi se­vi­ye­de azal­mış ve yok olma teh­li­ke­si olan­lar vardı. Ge­le­cek­te ala­ba­lık­lar­da bir­kaç tür sa­de­ce bu mü­ze­de gö­rü­le­bi­lecek. Av­lan­ma­nın fren­len­me­si, ya­pı­lar­da­ki balık ge­çiş­le­ri­nin uygun olup ol­ma­dı­ğı kont­rol edil­me­li. Bun­lar ya­pı­lır­sa sı­kın­tı or­ta­dan kal­kar."
    Turan, mü­ze­nin Türk ba­lık­çı­lı­ğı­na ışık tut­tu­ğu­nu vur­gu­la­ya­rak, Su Ürün­le­ri Fa­kül­te­si içe­ri­sin­de­ki mü­ze­nin zi­ya­ret­çi­le­re açık ol­du­ğu­nu, yurt dı­şın­dan da çok sa­yı­da ki­şi­nin zi­ya­ret et­ti­ği­ni be­lirt­ti. Turan, mü­ze­nin bi­lim­sel an­lam­da öğ­re­tim gö­rev­li­le­ri ve öğ­ren­ci­ler ta­ra­fın­dan da araş­tır­ma ve in­ce­le­me mer­ke­zi ola­rak kul­la­nıl­dı­ğı­nı söz­le­ri­ne ilave etti.