Cumhuriyetin 100.kuruluş yıldönümü dolayısıyla Türk Ocakları Rize Şubesi tarafından anma programı düzenlendi. Anma programı Valilik önündeki alanda Atatürk Büstüne çelenk koyma ve saygı duruşunda bulunmayla başladı.Yoğun bir katılımla başlayan programa 53 Türk Ocaklı katıldı. Türk Ocakları Şubesinin salonunda saygı duruşu ve İstiklal Marşı okunmasıyla başladı. Şube Başkanı Turan Aslan Mercan’ın açılış konuşmasından sonra RTEÜ Öğretim Üyelerinden Doç. Gülşah Güveloğlu’nun Cumhuriyetin 100.yılında İktisadi ve Dış Politikadaki kazanımlar konulu konuşmasıyla devam etti. Doç. Gülşah Güveloğlu konuşmasında’’Cumhuriyetin100 yıldaki kazanımları dış politikasında önemli gelişmeler oldu. Bir asırlık dönem nasıl geçti iyi tahlil etmemiz lazım. Cumhuriyetle ne oldu evvelinde ne olmadığını bilmek lazım. Cumhuriyet ilan edilmeden önce bizde ne yoktu. Osmanlı Devleti 700 yıla yakın Anadolu’ya hâkim oldu. Osmanlı Devleti dünyada gelişen ekonomik deviri takip edemedi. Geri kalma sebebini askeriyede gördü. Kanuniye kadar zaferler vardı. Fetihler ederdi ne kadar toprak elde ederse büyürdü. Avrupa ise yeni kıtalar keşfetti. Değerli madenleri ekonomilerine kavuşturdu. Avrupa’ya hâkim oldular. Osmanlı yeni topraklar fethedemeyince eldekileri erimeye başladı. Osmanlı gelişme için çabaladı ama bu yalnız askeri alanla olamazdı. Avrupa’ya girmeye başladı ama Avrupa ekonomik olarak çok fark atmıştı.
Cumhuriyet enkaz devraldı
Cumhuriyet kaybedilmiş bir ekonomik çöküntü devraldı. Atatürk Avrupa görmüş bir insandı. Selanik’te doğdu Manastırda okudu. Çocukluğunda Avrupa’da İmparatorlukların yıkılmasını gördü. Okuduğu kitaplarda cumhuriyet, özgürlük, hürriyetin olacağı rejimleri tasarlayarak büyüdü gelişti. Çok kitaplar okumuştu. Ticaret tamamen gayrimüslimlerin elindeydi.
1914 yılında Osmanlının nüfusu 26.5 milyondu.1923 de 13 milyona iniyor.1.Dünya Savaşı esnasında gayrı Müslimler çoğunlukla ceplerini düşünerek yurdu terk ediyor. Bu dönemde iktisadi kaynaklar doğru kullanılamadı. Payitahtta bile sıkıntılar vardı. İşgal altında direnen bir payitaht vardı. İmparatorluklar miadını doldurdu. İmparatorluklar çok ulusluydu. Her ulusun kendi milli devletlerini kurma hakkı verdi. Osmanlıda Milet sistemi gayrı Müslim ve Müslim diye ayrılmıştı. Osmanlı Ermeni, Rum gibi tebaaya ekonomiyi kaptırmıştı.1856 da ilk dış borçları almaya başladı. Osmanlı Devleti buğdayı dışardan almaya başladı. İaşede kıtlık başladı. Anadolu’da tarım yok. Vatan kutsaldır, devlet babamız millet anamızdır. Yakılan meşale 23 Nisan 1920 de Meclis açılmasıyla başladı.29 Ekim 1923 de kendi ulus devletini kurarak benim yönetimim budur denilmiştir. Halk kendisini yönetecek yönetim şeklini benimsedi.
Manda kabul edilemezdi
Mustafa Kemal Paşa her yerde Cumhuriyetten bahsetti. Erzurum, Sivas kongrelerinde çok önemli hususlar vardır. Manda ve himaye kabul edilemez önemli bir mesajdı. Yeni kurulan devlet hiçbir büyük devletin bağlısı olmayacak. Yeni kurulan devlet iktisaden de bağımsız olacaktı. İzmir İktisat Kongresi bu konuda çok önemli, bir adımdır. Yeni kurulacak devletin iktisat bakımından güçlü olmasına karar verildi. TC Devleti küllerinden doğan bir devlettir. Kılıçla kazanılan zaferler kalıcı olmaz, karasabanla kazanmak lazımdır. Sümerbank, Bursa Merinos, Ankara’da, Nazilli de Bez fabrikaları ekonomik iktisadi gelişme için yapılmıştır. TMO bu amaçla kuruldu, Ormanlık alanların korunmasına karar verildi’’ dedi.
Program sonrası 100.YIL pastası kesilerek katılımcılara ikram edildi. Doç. Gülşah Güveloğlu’na Rize Şube Başkanı Tarafından Türk ocağı plaketi verildi.
Haber-Foto: İsmet KÖSOĞLU
