RTEÜ iklim değişikliğinin Karadeniz'deki etkilerini araştırmaya başladı

    Recep Tay­yip Er­do­ğan Üni­ver­si­te­si Su Ürün­le­ri Fa­kül­te­si Öğ­re­tim Üyesi Doç. Dr. Er­tuğ­rul Ağır­baş'ın da­nış­man­lı­ğın­da­ki araş­tır­ma grubu, TÜBİTAK ta­ra­fın­dan des­tek­le­nen "Güney Doğu Ka­ra­de­niz'de CO2 Zen­gin­leş­tir­me­si­nin ve Sı­cak­lık De­ği­şim­le­ri­nin Fi­top­lank­ton Bi­rin­cil Üre­ti­mi Üze­ri­ne Olan Mev­sim­sel Et­ki­si­nin Araş­tı­rıl­ma­sı Pro­je­si" kap­sa­mın­da üni­ver­si­te­ye ait R/V Ka­ra­de­niz Araş­tır­ma Ge­mi­si ile ilimizden Ka­ra­de­niz'e açı­la­rak numune aldı.
    Alı­nan nu­mu­ne­le­rle araş­tır­ma grubu de­ği­şen iklim ko­şul­la­rın­da, ba­lık­çı­lık açı­sın­dan son de­re­ce önem­li olan ve Güney Doğu Ka­ra­de­niz Eko­sis­te­mi"ndeki doğal fi­top­lank­ton (de­niz­ler­de­ki tek hüc­re­li bit­ki­ler) ör­nek­le­rin­de ilk defa mev­sim­le­re göre in­kü­bas­yon de­ney­le­ri (süre de­ne­yi) yapıldı. Kar­bon­di­ok­sit zen­gin­leş­tir­me­si, sı­cak­lık de­ği­şim­le­ri­nin fi­top­lank­ton bi­rin­cil üre­ti­mi ve ko­mü­ni­te (aynı türe ait bi­rey­ler) ya­pı­sı üze­ri­ne olan et­ki­si be­lir­le­necek.
    Ka­ra­de­niz Tek­nik Üni­ver­si­te­si ile Tarım ve Orman Ba­kan­lı­ğı Trab­zon Su Ürün­le­ri Mer­kez Araş­tır­ma Ens­ti­tü­sü bün­ye­sin­de ça­lı­şan araş­tır­ma­cı­la­rın da yer al­dı­ğı pro­je­nin 2023'te ta­mam­lan­ma­sı plan­la­nı­yor.
- Ka­ra­de­niz'de de ciddi ısın­ma eği­li­mi
    Doç. Dr. Er­tuğ­rul Ağır­baş yaptığı açıklamada, de­ği­şen iklim ko­şul­la­rı al­tın­da Ka­ra­de­niz eko­sis­te­mi­nin nasıl et­ki­len­di­ği­ne dair ön­gö­rü­ler oluş­tur­mak için ça­lış­tık­la­rı­nı söyledi. Ağır­baş, mev­sim­sel de­ne­me­ler ya­pı­la­ca­ğı­na işa­ret ede­rek, Ka­ra­de­niz'in iklim de­ği­şik­li­ği kap­sa­mın­da ne kadar de­ğiş­ti­ği­ne dair se­nar­yo­lar üre­te­cek­le­ri­ni dile getirdi. De­ni­zel or­tam­da de­ği­şen iklim ko­şul­la­rın­da ne kadar or­ga­nik madde üre­til­di­ği­nin araş­tı­rıl­dı­ğı­nı dile ge­ti­ren Ağır­baş, so­nuç­la­rın TÜBİTAK, Tarım ve Orman Ba­kan­lı­ğı, Çevre, Şe­hir­ci­lik ve İklim De­ği­şik­li­ği Ba­kan­lı­ğı, üni­ver­si­te­ler­le pay­la­şı­la­ca­ğı­nı ve alı­na­cak ön­lem­ler ko­nu­sun­da karar ve­ri­ci­le­re bir yol ha­ri­ta­sı su­nu­la­ca­ğı­nı belirtti. Ağır­baş, yap­tık­la­rı ça­lış­ma­lar­da alı­nan ilk ve­ri­ler ile geç­miş­ten bu­gü­ne kadar olan ve­ri­le­re ba­kıl­dı­ğın­da, Ka­ra­de­niz'de deniz suyu sı­cak­lı­ğı­nın her geçen gün art­tı­ğı­nın gö­rül­dü­ğü­ne dik­ka­ti çekti. Diğer so­nuç­la­rı da alın­ca de­ğer­len­dir­me­nin daha doğru ola­ca­ğı­nı be­lir­ten Ağır­baş, "Kar­bon 14, fi­top­lank­ton bol­lu­ğu, kar­bon kim­ya­sı ve besin tuzu hepsi bir arada de­ğer­len­di­ri­lin­ce çok daha sağ­lık­lı ola­cak­tır ama geç­miş­ten gü­nü­mü­ze yap­tı­ğı­mız ça­lış­ma­la­ra bak­tı­ğı­mız­da, tüm de­niz­ler­de ol­du­ğu gibi Ka­ra­de­niz'de de ciddi ısın­ma eği­li­mi ma­ale­sef var." dedi.
- "Ka­ra­de­niz'de ya­pı­lan böyle kap­sam­lı bir ça­lış­ma yok"
    Er­tuğ­rul Ağır­baş, Ka­ra­de­niz'in yarı ka­pa­lı ve izole bir eko­sis­tem ol­du­ğu­nu, Ka­ra­de­niz gibi de­niz­le­rin iklim de­ği­şik­li­ğin­den daha fazla et­ki­len­di­ği­ni ifade ede­rek, "İnsan kay­nak­lı fa­ali­yet­ler, Ka­ra­de­niz eko­sis­te­mi­ni çok daha fazla et­ki­li­yor. İklim de­ği­şik­li­ği, kir­li­lik ve eko­sis­te­min doğru yö­ne­ti­le­me­me­si gibi du­rum­lar, Ka­ra­de­niz'in ge­le­ce­ği­ni ciddi an­lam­da teh­dit edi­yor." şeklinde ko­nuş­tu.
Ağır­baş, pro­je­nin Ka­ra­de­niz için bir yol ha­ri­ta­sı ola­ca­ğı­nın al­tı­nı çi­ze­rek, şu de­ğer­len­dir­me­de bu­lun­du: "Ka­ra­de­niz'de ya­pı­lan böyle kap­sam­lı bir ça­lış­ma yok. Asi­di­fi­kas­yon ça­lış­ma­la­rı Ak­de­niz'de, fark­lı de­niz­ler­de ve ok­ya­nus­lar­da tek mev­sim­de ya­pıl­mış ça­lış­ma­lar var. Hem mev­sim­sel hem de sı­cak­lık kont­ro­lü al­tın­da fark­lı fi­top­lank­ton boy grup­la­rı­na bağlı ola­rak ne kadar or­ga­nik madde üre­til­di­ği­ni ilk defa bu pro­je­de ger­çek­leş­tir­miş ola­ca­ğız." Pro­je­nin çık­tı­la­rı sa­ye­sin­de kı­yı­sal ve açık deniz eko­sis­te­mi­nin kı­yas­la­na­bi­le­ce­ği­ni ifade eden Ağır­baş, şöyle devam etti: "İnsan kay­nak­lı fa­ali­yet­ler ağır­lık­lı ola­rak kı­yı­sal böl­ge­de ger­çek­le­şi­yor. Ger­çek­te kıyı ile açık ne kadar fark­lı? Bunu araş­tı­rı­yo­ruz. 2 ve 20 deniz mili me­sa­fe­sin­de be­lir­le­di­ği­miz is­tas­yon­la­rı­mız var. Ara­da­ki fark­lı­lık­la­rı or­ta­ya koy­ma­ya ça­lı­şa­ca­ğız.
    Çünkü ba­lık­çı­lık, insan kay­nak­lı fa­ali­yet­ler ve rek­re­as­yo­nel ak­ti­vi­te­ler, ağır­lık­lı ola­rak kı­yı­sal böl­ge­de ger­çek­le­şi­yor. Biz bunu ölç­tü­ğü­müz deniz suyu sı­cak­lık­la­rın­dan an­lı­yo­ruz. Açık böl­ge­de 23-24 de­re­ce olan deniz suyu sı­cak­lı­ğı, kı­yı­sal böl­ge­de 25-26 de­re­ce. Kı­yı­sal bölge bu an­lam­da daha fazla teh­dit al­tın­da."
    Ağır­baş, eko­sis­tem­le­rin bu ve ben­ze­ri pro­je­ler kap­sa­mın­da alı­na­cak ve­ri­ler ışı­ğın­da daha doğru yö­ne­ti­le­bi­le­ce­ği­ni belirtti.
          

Haber Merkezi