RTEÜ Ulusal Çay Gen Havuzu Açılışı Gerçekleştirildi

    Prog­ram­da açı­lış ko­nuş­ma­sı yapan RTEÜ Rek­tö­rü Prof. Dr. Hü­se­yin Ka­ra­man, çayın Doğu Ka­ra­de­niz Böl­ge­si’nin ve özel­lik­le de Rize’nin ol­maz­sa ol­ma­zı ve en önem­li ti­ca­ri ürünü ol­du­ğu­nu ifade ede­rek söz­le­ri­ne baş­la­dı.
 

    Rek­tör Ka­ra­man, çayın ülke eko­no­mi­si­ne kat­kı­sı­nın beş mil­yar ci­va­rın­da ol­du­ğu­nu be­lir­te­rek, “Çay hem ili­miz ve böl­ge­miz hem de ül­ke­miz için bu kadar önem­li ve st­ra­te­jik bir ürün ol­du­ğun­dan do­la­yı RTEÜ ola­rak, Cum­hur­baş­kan­lı­ğı St­ra­te­ji Bütçe Baş­kan­lı­ğı ile Yük­se­köğ­re­tim Ku­ru­lu­nun bir­lik­te yü­rüt­müş ol­duk­la­rı Böl­ge­sel Kal­kın­ma Odak­lı Mis­yon Fark­lı­laş­ma­sı ve İhti­sas­laş­ma Pro­je­sin­de ih­ti­sas­laş­ma ala­nı­mı­zı çay ola­rak be­lir­le­dik. Aka­bin­de Üni­ver­si­te­miz bün­ye­sin­de Çay İhti­sas­laş­ma Ko­or­di­na­tör­lü­ğü kur­duk ve çay ile il­gi­li ça­lış­ma grup­la­rı oluş­tur­duk. Sonra çay sek­tö­rü­nün so­run­la­rı ile ya­pıl­ma­sı ge­re­ken­le­ri be­lir­le­mek ve bir yol ha­ri­ta­sı oluş­tur­mak için ül­ke­miz­de bu­gü­ne kadar çay ile il­gi­li ça­lış­ma yap­mış olan bütün aka­de­mis­yen­ler ile sek­tö­rün tem­sil­ci­le­ri­ni Üni­ver­si­te­mi­ze davet ede­rek Çay Ça­lış­ta­yı dü­zen­le­dik ve bütün bo­yut­la­rıy­la çayı ele alıp tar­tış­tık. Bütün bun­lar­dan sonra çayın tar­la­dan bar­da­ğa kadar ki bütün sü­reç­le­riy­le il­gi­li ya­pıl­ma­sı ge­re­ken­le­ri kısa, orda ve uzun va­de­li ola­rak be­lir­le­dik.” dedi.

    Ulu­sal Çay Gen Ha­vu­zu’nun oluş­tu­rul­ma­sı ile il­gi­li bilgi veren Rek­tör Ka­ra­man, “Çay Bit­ki­si Gen Ha­vu­zu­nun Oluş­tu­rul­ma­sı ve Ti­ca­ri Çay Çeşit Aday­la­rı­nın Be­lir­len­me­si Pro­je­si 01 Mart 2019 ta­ri­hin­de baş­la­dı. Proje sü­re­si 48 ay, büt­çe­si de yak­la­şık ola­rak 5 mil­yon­dur. Proje çer­çe­ve­sin­de oluş­tu­rul­muş olan ekip­ler, ül­ke­miz­de çay ta­rı­mı ya­pı­lan Rize, Trab­zon, Art­vin ve Gi­re­sun il­le­rin­de­ki 31 il­çe­de yer alan çay plan­tas­yon­la­rı­nın ta­ma­mı­nı ta­ra­dı. Bunun so­nu­cun­da da 2034 fark­lı ge­no­tip tes­pit edi­le­rek ko­ru­ma al­tı­na alın­dı. Gen ha­vu­zu­na ÇAY­KUR Genel Mü­dür­lü­ğü­nün ön­ce­den beri elin­de olan yerli ve ya­ban­cı çe­şit­ler de ek­le­ne­rek ge­no­tip sa­yı­sı 2054’e çı­ka­rıl­mış­tır. Bu ge­no­tip­le­rin ta­ma­mı Üni­ver­si­te­miz Ulu­sal Çay Gen Ha­vu­zu­na di­kil­miş ve Çay Araş­tır­ma Se­ra­sın­da da ko­ru­ma al­tı­na alın­mış­tır. Ulu­sal gen ha­vu­zun­da­ki her bir ge­no­ti­pin ne­re­den alın­dı­ğı bel­li­dir. Ça­lış­ma kap­sa­mın­da iki fark­lı gen ha­vu­zu oluş­tu­rul­muş­tur. Bun­la­rın bi­ri­si ÇAY­KUR’un Hay­rat’taki bah­çe­sin­de­dir. Di­ğe­ri de Üni­ver­si­te­mi­zin Zi­ra­at Fa­kül­te­si bah­çe­sin­de­dir. Bu ça­lış­ma ül­ke­miz­de­ki tüm çay plan­tas­yon­la­rı­nın ta­ran­dı­ğı ilk ve tek ça­lış­ma ol­mak­ta­dır.” diye ko­nuş­tu.
    Pro­je­nin ba­şa­rıl­ma­sın­da katkı ve des­tek­le­ri olan TÜBİTAK Baş­ka­nı Sayın Prof. Dr. Hasan Man­dal’a, Rize Va­li­si Kemal Çeber ve ön­ce­ki va­li­ler ile ÇAY­KUR Genel Mü­dü­rü Yusuf Ziya Alim ve ön­ce­ki genel mü­dür­le­re, bu pro­je­de asıl söz sa­hi­bi olan Çay İhti­sas­laş­ma Ko­or­di­na­tör­lü­ğü Mü­dü­rü Doç. Dr. Ke­zi­ban Ya­zı­cı ile pro­je­de yer alan tüm ekibe ayrı ayrı te­şek­kür eden Rek­tör Ka­ra­man, “Dün­ya­da en büyük be­şin­ci gen ha­vu­zu olan ulu­sal çay gen ha­vu­zu­mu­zun çayın ge­le­ce­ği­ne katkı ver­me­si, ili­miz ve ül­ke­miz için ha­yır­la­ra ve­si­le ol­ma­sı­nı di­li­yor, siz de­ğer­li ko­nuk­la­ra biz­le­ri kır­ma­ya­rak da­ve­ti­mi­ze ica­bet et­ti­ği­niz için bir kez daha ayrı ayrı te­şek­kür edi­yor, şük­ran­la­rı­mı su­nu­yo­rum.” di­ye­rek ko­nuş­ma­sı­nı ta­mam­la­dı. Rek­tör Ka­ra­man’ın ko­nuş­ma­sı­nın ar­dın­dan, TÜBİTAK Baş­ka­nı Prof. Dr. Hasan Man­dal ve Rize Va­li­si Kemal Çeber pro­to­kol ko­nuş­ma­sı ger­çek­leş­tir­di. TÜBİTAK Baş­ka­nı Prof. Dr. Hasan Man­dal, dün­ya­da en büyük be­şin­ci çay gen ha­vu­zu­nun kıy­met­li ol­du­ğu­nu be­lir­te­rek, “Çay bu böl­ge­nin bir ger­çe­ği. Ge­lecek açı­sın­dan bak­tı­ğı­mız­da bu kadar çok re­ka­be­tin ol­du­ğu or­tam­da ne kadar çok katma değer ka­ta­bi­lir­sek o kadar kıy­met­li hale ge­ti­re­bi­li­yor­su­nuz. Bu ça­lış­ma­nın en büyük önemi Tür­ki­ye’yi çayda be­şin­ci büyük ola­rak ifade edi­yo­ruz ama katma değer nok­ta­sı­nı ge­liş­tir­me­miz ol­du­ğu­nu bi­li­yo­ruz.” dedi. Katma değer de­nil­di­ğin­de akla ha­va­cı­lık, uzay gibi de­ğer­li kav­ram­la­rın gel­di­ği­ne işa­ret eden Man­dal, “Ül­ke­mi­zin de li­der­lik yap­tı­ğı alan­lar. Rize'deki en önem­li katma değer ise çaya ve­re­ce­ği­miz katma değer. Bun­dan ek­me­ği­ni ka­za­nan evini aile­si­ni, böl­ge­yi ge­çin­di­ren her bir bi­re­ye fay­da­sı ola­cak. Çünkü, bah­çe­le­ri­miz­de tek tip ho­mo­jen ol­ma­yan, ön­ce­ki yıl­lar­dan kalma ye­tiş­ti­ri­ci­li­ğin ol­du­ğu, katma de­ğe­ri düşük gen­ler var. İnsan­la­ra artık içmek için çayın ya­nın­da yan ürün ola­rak neler ya­pı­la­bi­le­ce­ği­ne ba­kı­yor. Bunun için eli­niz­de­ki ürünü tes­pit edip düz­gün ola­rak ye­tiş­tir­me­niz lazım.” di­ye­rek ko­nuş­ma­sı­nı ta­mam­la­dı. Rize Va­li­si Kemal Çeber ko­nuş­ma­sın­da, çayın öne­mi­ne de­ği­ne­rek, “Başta Ri­ze­li­ler olmak üzere bölge ola­rak çaya gö­zü­müz gibi bak­ma­mız lazım.” dedi. RTEÜ’nün çay ile il­gi­li ça­lış­ma­la­rı­nın ili­miz ve böl­ge­mi­ze sağ­la­dı­ğı kat­kı­lar­dan ötürü mem­nu­ni­yet duy­du­ğu­nu ifade eden Çeber, açı­lı­şı ger­çek­leş­ti­ri­len Ulu­sal Çay Gen Ha­vu­zu’nun oluş­tu­rul­ma­sın­da emeği ge­çen­le­ri teb­rik ede­rek ko­nuş­ma­sı­nı ta­mam­la­dı. Ko­nuş­ma­la­rın ar­dın­dan, pro­to­kol ta­ra­fın­dan Ulu­sal Çay Gen Ha­vu­zu’nun açı­lış ger­çek­leş­ti­ril­di. Prog­ra­ma, Rize Va­li­si Kemal Çeber, TÜBİTAK Baş­ka­nı Prof. Dr. Hasan Man­dal, Rize Cum­hu­ri­yet Baş­sav­cı­sı Meh­met Pat­lak, RTEÜ Rek­tö­rü Prof. Dr. Hü­se­yin Ka­ra­man, Rize Baro Baş­ka­nı Av. Ümit Peçe, Rize İl Em­ni­yet Mü­dü­rü Nu­ret­tin Gök­du­man, ÇAY­KUR Genel Müdür Yar­dım­cı­la­rı Zeki Ka­ra­oğ­lu, Er­dinç Ha­ti­noğ­lu, Üni­ver­si­te yö­ne­ti­ci­le­ri, aka­de­mik ve idari per­so­nel ka­tıl­dı.
            

Ha­ber-Fo­to: RTEÜ Basın