“Sahapsız melmeket’in bitmeyen tünelleri”

Adamın biri demiş ya, hani, “Sahapsız melmeket, kar da yağar dolu da!” 

Erzurum, bu sene ‘sahipsiz’ denecek kadar kardan etkilenmedi. 2-3 kere orta halli kar yağdı, birkaç kez de ‘tozak vurdu, geçti’! O kadar…

Ama bahar da hâlâ ortalıkta görünmüyor. Oysa memleketin batısı, güneyi, kuzeyi yeşermeye başladı; parklar, bahçeler, sokaklar artık gezmeye, eğlenmeye, dinlenmeye müsait hale geldi.

Erzurumlu için baharla, sıcak havayla, yeşille buluşmak için yanı başındaki Trabzon, Rize, Artvin gibi ‘savahel’ yerlere gitmekten başka çare yok!

Bu üç ilin de ulaşılabilir ve ‘sabah git-akşama dön’ mesafede olması bir avantaj; hafta sonları Erzurum’dan özellikle Trabzon’a gidiş-gelişin fazla oluşu yakınlıkla ve daha güzel havayla/doğayla buluşmak arzusuyla açıklanabilir.

Bu ‘git-gel’lerin daha kolay olması ve Trabzon’a nazaran daha yakın olan Rize’ye yapılması, birçok Erzurumlunun arzusu…

An itibariyle Trabzon’a da, ‘iki adımlık’ Rize’ye de ulaşım pek kolay değil; yakın bir zamanda da pek mümkün görünmüyor!

Zira iki güzergâhta da ulaşımı çok zorlaştıran aşılması güç dağlar bulunuyor. Bayburt üzerinden Trabzon’a ve Karadeniz’e ulaşmak isteyenler bitmek bilmeyen tüneller tamamlanana kadar koca Kop dağını aşmak zorunda… İspir üzerinden Rize’ye daha kolay ve daha kısa sürede ulaşmak için de bu güzergâhtaki Kırık ve Dallıkavak tünelleri ile bağlantılı yolların tamamlanmasını beklemekten başka çare yok.

Düşünün; Erzurum’dan ilçesi olan İspir’e, İspir’den de Erzurum’a ulaşmak için bir sürü iniş yokuş ve koca bir dağı aşmak gerekiyor. Kuş uçuşu bekli 100 km olmayan yol, duruma göre, 2-3 saat sürebiliyor. Bu şehrin ve ilçenin yöneticileri, bu şehrin anlı şanlı, yetkili, etkili, güçlü, havalı temsilcileri bu yolu kullanırken (Yoksa kullanmıyorlar mı? Yoksa durumdan haberdar değiller mi?) nasıl rahatsız olmaz, nasıl ortalığı ayağa kaldırmazlar?

Bu yol üzerinde yapımına yaklaşık 10 yıl önce başlanan Kırık-İspir tüneli bulunuyor. Müteahhit firmanın verdiği bilgiye göre, zorlu kış koşulları nedeniyle trafik sıkışıklığının yoğun olduğu önemli bir noktada bulunan tünel tamamlandığında yol 33 km kısalacak ve yaklaşık bir saat zaman tasarrufu sağlayacak. Ayrıca sürücüler için güvenli ve konforlu ulaşım imkânı sunacak söz konusu tünel. Bunun devamı mahiyetindeki -yine yapımı süren- Dallıkavak tüneli de tamamlandığında Erzurum’dan Rize’ye varmak bir buçuk saate mümkün olacak.

Bu tüneller ve yollar tamamlandığında 2018’de açılan ve büyük bir sevinç ve heyecan uyandıran Ovit tüneli bir anlam kazanacak. 

Pusula’dan Sevda Güneş’in yazdığı gibi, an itibariyle, Erzurum bu yatırımdan henüz faydalanamadı diğer iki tünel tamamlanamadığı için. 7 bin 110 metre uzunluğundaki Kırık tüneli, 2015 yılında temeli atılmasına rağmen, üç kere müteahhit değişmesine rağmen hâlâ bitirilemedi. Yine Güneş’in yazdığına göre, tünelin geçiş güzergahı kısa olsun diye proje yapılması gereken yere değil sonradan karar verilen heyelanlı bir bölgeye kaydırıldı iddiası söz konusu.

Güneş, “Kırık’ta yaşananları bilen mühendisler, derhal çalışmaların durdurularak mevcut konumdan vazgeçilip daha yukarı kısımlarda tünel yapımına başlanması gerektiğini savunuyor. Zira tünel açılsa dahi ileride büyük sorunların yaşanması mümkün.” diyor “İspir’e gidemedik, Kop’u aşamadık…” başlıklı yazısında.

Erzurum-Rize güzergâhındaki yol ve tüneller, Erzurum’da üst düzey yöneticileri ve Erzurum’un Ankara’daki temsilcilerini çok rahatsız etmiş görünmüyor. Ama Tahsin Bayramoğlu bu yol ve tüneller için neredeyse ömrünü harcadı. Kendisiyle çok geç tanışmış olmama rağmen bu konudaki girişimlerini, mücadelesini, gayretlerini sonradan dinleyince sorunun bu kadar hayatî olduğunu ancak fark edebildim. İtiraf ediyorum ki, bir yolun bu kadar önemli olacağını hiç düşünmemiştim. 1980’lerde, yani Özal’lı yıllarda siyasetle de uğraşmış olan sanayici ve iş insanı Bayramoğlu, o günlerden bugüne kadar Erzurum-İspir-Rize yolunun daha kısa, daha güvenli, daha konforlu olması için çalmadık kapı, dürtülmedik yetkili bırakmamış… Ovit tünelinin açılmış olması bu uzun süreçte onun için bir teselli kaynağı oldu ama devamı gelmezse, diğer projeler -şimdi olduğu gibi- ötelenirse bu mücadele sırasında kaybettiği sağlığını daha da kaybedecek, Allah korusun. 

Tahsin Bayramoğlu, kaynaklık ettiği haberlerle, köşe yazılarıyla, mesajlarla Erzurum-Rize yolunun Türkiye’ye yakışır hale getirilmesinin mücadelesini adeta tek başına yürütüyor. Ona göre, bu tüneller açılınca Erzurum kolaylıkla İyidere limanına ulaşmış olacak, Karadeniz’den yatırımcı çekecek, ticari faaliyetlerini büyütmeyi düşünen Rizeli yatırımcılar, çay başta olmak üzere birçok üründe iklime dayalı sıkıntılardan kurtulacak. 

     Bayramoğlu, bu konuyla ilgili Talebe Tv’den Şeymanur Katip’e de açıklamalarda bulundu.

Erzurum’un Karadeniz’e açılmasının önündeki ikinci engel olan Kop dağının altından geçecek tünel projesi de aynı şekilde sürüncemede kaldı. Erzurum-Bayburt arasındaki 2 bin 400 rakımlı Kop geçidini aşma zorluğundan kurtaracak 5 km’lik tünellerin temeli 2012 yılında dönemin Ulaştırma ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım tarafından atıldığında 3 yıl içinde bitirilmesi hedeflenmişti. Aynı güzergâhtaki 14,5 km’lik Zigana tünelinin 2017’de başlayıp 2023’te bitirilmiş olmasına rağmen onun üçte biri uzunluğundaki tünel, 12 yılda tamamlanamadı. 

Bu süreçte, mesela Erzurum-Artvin yolu üzerinde 100’den fazla tünel yapıldı. Türkiye’nin dört bir yanında yapılan yüzlerce-binlerce tünel de cabası… 

Bu manzara gerçekten bir ‘sahapsız melmeket’ görüntüsü veriyor. Yakışmıyor Erzurum’a…