Seyfettin AFACANLAR

Tarih: 15.09.2022 10:12

Eğitimin sorunları göz ardı edilmemeli, çözüme yönelik kararlar alınmalıdır

    2022-2023 eği­tim-öğ­re­tim yılı, hayat şart­la­rı­nın zor­laş­tı­ğı, alım gü­cü­nün düş­tü­ğü, eği­tim-öğ­re­tim mas­raf­la­rı­nın art­tı­ğı, iyi­leş­tir­me­le­re ve yeni ge­liş­me­le­re rağ­men is­te­ni­len se­vi­ye­ye ge­li­ne­me­di­ği bir ze­min­de, so­run­la­rın göl­ge­sin­de baş­lı­yor.
    Millî Eği­tim Ba­kan­lı­ğı’nın sü­rek­li ola­rak eği­tim­de fır­sat eşit­li­ğin­den, mes­le­ki eği­ti­min ni­te­li­ği­nin ar­tı­rıl­ma­sın­dan, okul ön­ce­si eği­ti­min yay­gın­alaş­tı­rıl­ma­sı ça­ba­la­rın­dan bah­set­me­si­ne kar­şın, alan­da­ki tec­rü­be­le­ri gör­mez­den gelen, eği­ti­min pay­daş­la­rıy­la ye­te­ri de­re­ce­de is­ti­şa­re et­me­den ha­re­ket man­ta­li­te­si ne­ti­ce­sin­de bir türlü is­te­ni­len se­vi­ye­ye ula­şı­la­mı­yor ve he­def­ler aka­me­te uğ­ru­yor.
    Bu tür sü­reç­le­rin ba­şa­rı­ya ula­şa­bil­me­si için ba­kan­lı­ğın sür­dü­rü­le­bi­lir po­li­ti­ka­lar be­nim­se­me­si ge­re­kir. Köklü so­run­la­ra ka­lı­cı çö­züm­ler ancak ka­rar­lı bir ira­dey­le müm­kün­dür.
    Bek­len­ti­le­ri kar­şı­la­ma­yan, ge­liş­ti­ril­me­ye muh­taç mes­lek ka­nu­nu, ana­ya­sal ve yasal hak­la­rı kı­sıt­lan­mış söz­leş­me­li is­tih­dam, bir türlü ka­pa­tı­la­ma­yan öğ­ret­men açığı, öğ­ret­men ata­ma­la­rın­da mü­la­ka­tın kal­dı­rıl­ma­ma­sı, is­tih­dam­da güç­lük çe­ki­len böl­ge­ler­de görev yapan eği­tim­ci­le­re ilave teş­vik­le­rin ve­ril­me­me­si, birim ek ders üc­re­ti mik­ta­rı­nın dü­şük­lü­ğü, eği­tim ku­ru­mu yö­ne­ti­ci­li­ğin­de özlük hak­la­rı­nı ve yet­ki­le­ri ge­liş­ti­ren ka­ri­yer odak­lı sür­dü­re­bi­lir bir sis­te­min halen ha­ya­ta ge­çi­ri­le­me­me­si, eği­ti­min reh­ber­lik aya­ğı­nın ek­sik­li­ği, öğ­ret­men­le­ri şid­de­te karşı ko­ru­ya­cak bir yasal dü­zen­le­me­nin çı­ka­rı­la­ma­ma­sı, öğ­ret­men­le­rin yer de­ği­şik­li­ği ta­lep­le­ri­nin kar­şı­lan­ma­ma­sı­nın do­ğur­du­ğu mağ­du­ri­yet­ler, gö­rev­de yük­sel­me ve unvan de­ği­şik­li­ği sı­nav­la­rı­nın ger­çek­leş­ti­ril­me­me­si, yar­dım­cı per­so­nel is­tih­da­mı gibi so­run­lar ko­nu­sun­da hâlâ somut adım atıl­mış de­ğil­dir.
    Ba­kan­lı­ğın, eği­tim ça­lı­şan­la­rı­nın so­run­la­rı­na ka­yıt­sız kal­ma­ma­sı, sa­ha­dan yük­se­len sese kulak ver­me­si, eği­tim pay­daş­la­rı­nın tek­lif­le­ri­ni göz ardı et­me­den ka­rar­la­rı al­ma­sı, yu­ka­rı­da ta­sa­rı­mı ya­pı­lan te­ori­nin aşa­ğı­da­ki pra­tik­ler­le ör­tüş­me­si, eği­ti­min ni­te­li­ği­ni ve ve­rim­li­li­ği­ni ar­tı­ra­cak­tır. Bek­len­ti­ler doğ­rul­tu­sun­da atı­la­cak hızlı adım­lar, eği­tim ça­lı­şan­la­rı­nın yük­sek mo­ti­vas­yon­la işe baş­la­ma­la­rı­nı sağ­la­ya­cak­tır.
    Öğ­ret­men­lik mes­lek ka­nu­nu­nun kap­sa­mı ge­niş­le­til­me­li, başta ka­ri­yer ba­sa­mak­la­rı olmak üzere so­run­lu ta­raf­la­rı gi­de­ril­me­li­dir.
    5 ve 6. Dönem Toplu söz­leş­me­ler­de ma­sa­ya ta­şı­dı­ğı­mız, “Millî Eği­tim Ba­kan­lı­ğı kad­ro­la­rın­da, eği­tim-öğ­re­tim hiz­met­le­ri sı­nı­fı­na dâhil kad­ro­lar­da bu­lu­nan­lar­dan en az 8 yıl sü­rey­le fi­ilen öğ­ret­men­lik yap­mış olan­la­ra uzman öğ­ret­men­ler; en az 4 yıl sü­rey­le fi­ilen uzman öğ­ret­men­lik yap­mış olan­la­ra ise ba­şöğ­ret­men­ler için ön­gö­rü­len özel hiz­met taz­mi­na­tı öde­nir” tek­li­fi uya­rın­ca, 8 yı­lı­nı dol­du­ran öğ­ret­men­le­re uzman öğ­ret­men, 12 yı­lı­nı ta­mam­la­yan­la­ra da ba­şöğ­ret­men un­va­nı ve­ril­me­li­dir. Bu çer­çe­ve­de, toplu söz­leş­me tek­li­fi­miz esas ol­ma­lı, sınav tar­tış­ma­sı da son bul­ma­lı­dır.
    GİHS, THS ve YHS ve diğer hiz­met sı­nıf­la­rı­na tabi eği­tim ça­lı­şan­la­rı­nın hak­la­rı iyi­leş­ti­ril­me­li­dir.
    Eği­ti­min ka­li­te­si için ter döken memur ve hiz­met­li ça­lı­şan­la­rı­mı­zın özlük hak­la­rı iyi­leş­ti­ril­me­li­dir. Millî Eği­tim Ba­kan­lı­ğı kad­ro­la­rın­da genel idare hiz­met­le­ri sı­nı­fı, tek­nik hiz­met­ler sı­nı­fı, yar­dım­cı hiz­met­ler sı­nı­fı ve diğer hiz­met sı­nıf­la­rın­da ça­lı­şan­la­rın eği­tim-öğ­re­tim hiz­me­ti­nin ak­sa­ma­dan etkin şe­kil­de yü­rü­tül­me­si için emek har­ca­dı­ğı ger­çe­ği gö­rül­me­li­dir.
    Öğ­re­tim yı­lı­na ha­zır­lık öde­ne­ği, öğ­ret­men­ler­le bir­lik­te eği­tim ve öğ­re­tim hiz­met­le­ri­nin yü­rü­tül­me­sin­de emek sarf eden Millî Eği­tim Ba­kan­lı­ğı’nın mer­kez ve taşra teş­ki­la­tı kad­ro­la­rın­da gö­rev­li tüm hiz­met sı­nıf­la­rın­da­ki eği­tim ça­lı­şan­la­rı­na da öden­me­li­dir.
    Memur ve hiz­met­li­ler başta olmak üzere, genel idare hiz­met­le­ri sı­nı­fı, tek­nik hiz­met­ler sı­nı­fı, yar­dım­cı hiz­met­ler sı­nı­fı ve diğer hiz­met sı­nıf­la­rın­da yer alan eği­tim ça­lı­şan­la­rı­nın li­ya­kat ve ka­ri­yer il­ke­le­ri çer­çe­ve­sin­de mes­le­ki iler­le­me­le­ri­ni sağ­la­yan en önem­li araç­lar­dan biri olan unvan de­ği­şik­li­ği sı­nav­la­rı ko­nu­sun­da somut adım atıl­ma­lı; sınav ve atama tak­vi­mi, Ba­kan­lık ça­lış­ma tak­vi­mi­ne alı­na­rak be­lir­siz­lik gi­de­ril­me­li­dir.
    Öğ­ret­men­le­rin yer de­ği­şik­li­ği sü­re­ci ye­ni­den kur­gu­lan­ma­lı­dır.
    Yö­ne­ti­ci gö­rev­len­dir­me sü­re­ci ye­ni­den ele alın­ma­lı, ek­sik­lik­ler gi­de­ril­me­li­dir.
    Eği­tim ku­ru­mu yö­ne­ti­ci­li­ği­nin eği­tim li­der­li­ği­ne dö­nüş­tü­rül­me­si, yö­ne­ti­ci­li­ğin pro­fes­yo­nel bir mes­lek ola­rak ele alı­na­rak ‘ikin­cil görev’ ve ‘gö­rev­len­dir­me’ kap­sa­mın­dan çı­ka­rı­la­rak kadro un­van­lı bir uz­man­lık mes­le­ği hâ­li­ne dö­nüş­tü­rül­me­siy­le müm­kün­dür. Eği­tim ku­ru­mu yö­ne­ti­ci­le­ri­nin bir eği­tim ve okul li­de­ri ola­rak ini­si­ya­tif alan­la­rı ge­niş­le­til­me­li, mev­zu­at ku­şat­ma­sın­dan kur­ta­rıl­ma­lı, bü­rok­ra­tik rol­le­ri azal­tıl­ma­lı, yet­ki­len­di­ri­lip güç­len­di­ri­le­rek eği­tim-öğ­re­tim­le il­gi­li rol­le­ri öne çı­ka­rıl­ma­lı­dır. Eği­tim ku­ru­mu yö­ne­ti­ci­li­ği pro­fes­yo­nel bir mes­lek ola­rak ta­nım­la­nıp, mün­ha­sır kad­ro­lar üze­rin­den ka­za­nıl­mış hak­la­rın ko­run­du­ğu bir düz­lem­de li­ya­kat ve mes­le­ki iler­le­me ek­se­nin­de ye­ni­den kur­gu­lan­ma­lı­dır.
    Eği­tim ku­ru­mu yö­ne­ti­ci­le­ri­nin iş sağ­lı­ğı ve gü­ven­li­ği ile sos­yal gü­ven­lik mev­zu­atı çer­çe­ve­sin­de iş­ve­ren ve­ki­li sta­tü­sün­de ol­ma­sın­dan kay­nak­lı idari para ce­za­la­rı­nın yü­küm­lü­sü ol­ma­la­rı hak­ka­ni­ye­te ve ada­le­te ay­kı­rı­dır. Bu yü­küm­lü­lük ki­şi­sel ol­mak­tan çı­ka­rıl­ma­lı, ku­rum­sal hâle ge­ti­ril­me­li­dir.
Okul­la­rın yar­dım­cı per­so­nel ve do­na­nım ih­ti­ya­cı kar­şı­lan­ma­lı, okul­la­ra doğ­ru­dan öde­nek tah­sis edil­me­li­dir.
    Okul­lar ara­sın­da­ki ni­te­lik far­kı­nın se­bep­le­rin­den biri de fi­zi­ki alt­ya­pı ve do­na­nım ek­sik­li­ği­dir. Okul­la­rın la­bo­ra­tu­var, ya­ban­cı dil sı­nı­fı, bil­gi­sa­yar sı­nı­fı ve ders ki­ta­bı ha­ri­cin­de­ki öğ­re­tim ma­ter­ya­li ih­ti­ya­cı had saf­ha­da­dır. Hâ­li­ha­zır­da eği­tim ku­ru­mu yö­ne­tim­le­ri­nin kul­la­nı­mı­na tah­sis edil­miş öde­nek­ler ye­ter­li de­ğil­dir.
    Özel­lik­le mal ve hiz­met fi­yat­la­rı­nın, et­ki­si her geçen gün his­se­di­len enf­las­yo­nist bir or­tam­da sü­rek­li art­tı­ğı göz önüne alın­dı­ğın­da, okul­la­ra tah­sis edi­len öde­nek­le­rin de ar­tı­rıl­ma­sı ge­rek­li­dir.
Eği­tim­ci­le­re şid­de­te karşı yasal dü­zen­le­me ya­pıl­ma­lı­dır.
    Öğ­ret­men ata­ma­la­rın­da mü­la­kat kal­dı­rıl­ma­lı­dır.
    İstih­dam­da güç­lük çe­ki­len yer­ler­de teş­vik sis­te­mi ha­ya­ta ge­çi­ril­me­li­dir.
    Kad­ro­suz usta öğ­re­ti­ci­le­re sen­di­ka hakkı ta­nın­ma­lı­dır.
    Eği­tim ça­lı­şan­la­rı­nın mali ve özlük hak­la­rı iyi­leş­ti­ril­me­li­dir.
    Söz­leş­me­li öğ­ret­men­lik kal­dı­rıl­ma­lı, kad­ro­lu is­tih­dam esas ol­ma­lı­dır.
    De­ği­şen şart­lar göz önüne alı­na­rak banka pro­mos­yon söz­leş­me­le­ri gün­cel­len­me­li­dir.
    Kamu kurum ve ku­ru­luş­la­rı ile ban­ka­lar ara­sın­da, eko­no­mik ve­ri­ler ve he­def­ler dik­ka­te alı­na­rak pro­mos­yon an­laş­ma­sı ya­pıl­mak­ta ve kamu gö­rev­li­le­ri­ne ek mali imkân sağ­lan­mak­ta­dır. Sal­gın sü­re­ciy­le baş­la­yan kü­re­sel kri­zin yan­sı­ma­sı ola­rak eko­no­mi­de ya­şa­nan dal­ga­lan­ma­lar ve yük­sek enf­las­yon ra­kam­la­rı, kamu gö­rev­li­le­ri adına ban­ka­la­ra ya­tı­rı­lan pa­ra­la­rın hac­mi­ni de ar­tır­mış­tır. Buna rağ­men, geç­miş dö­nem­de ya­pı­lan an­laş­ma­lar ge­re­ği kamu gö­rev­li­le­ri­ne ve­ri­len pro­mos­yon öde­me­le­ri düşük kal­mış­tır.
    Eko­no­mik şart­lar ve enf­las­yon du­ru­mu gö­ze­til­me­li, kamu kurum ve ku­ru­luş­la­rı­nın yö­ne­ti­ci­le­ri, kamu gö­rev­li­le­ri­nin hak­kı­nı ve hu­ku­ku­nu ko­ru­ya­cak şe­kil­de ha­re­ke­te ge­çe­rek sen­di­ka tem­sil­ci­si ve ban­ka­lar­la tek­rar bir araya gel­me­li, de­ği­şen durum ve şart­la­rı dik­ka­te ala­rak pro­mos­yon tu­tar­la­rı­nı re­vi­ze et­me­li­dir.
    Ek gös­ter­ge ar­tı­şın­da­ki ek­sik­lik­ler gi­de­ril­me­li­dir.
    Ek gös­ter­ge ar­tı­şı­na iliş­kin dü­zen­le­me, ve­ri­len söz­le­rin ha­ya­ta ge­çi­ril­me­si­ni ve kamu per­so­ne­li­nin haklı bek­len­ti­le­ri­nin kar­şı­lan­ma­sı­nı sağ­la­mış ise de aynı za­man­da adil ol­ma­yan so­nuç­lar üret­miş­tir. Bu bağ­lam­da, yö­ne­ti­ci sı­nı­fın­da yer alan şef­ler, ens­ti­tü-yük­se­ko­kul sek­re­te­ri ve üni­ver­si­te şube mü­dür­le­ri­nin ek gös­ter­ge ra­kam­la­rı da 3600’e çı­ka­rıl­ma­lı; ek gös­ter­ge ra­ka­mı 3600’ün al­tın­da olan bütün kamu gö­rev­li­le­ri­nin taz­mi­nat yan­sıt­ma oran­la­rı ar­tı­rıl­ma­lı­dır.
    Eği­tim-Bir-Sen ola­rak, Tür­ki­ye’nin daha mü­ref­feh olma yo­lun­da­ki uzun va­de­li he­def­le­ri­ne ancak so­run­la­rı­nı aşmış bir eği­tim sis­te­miy­le eri­şe­bi­le­ce­ği­ne ina­nı­yor; eği­tim­ci­le­rin bek­len­ti­le­ri­nin ye­ri­ne ge­ti­ril­me­si­nin öne­mi­ni ifade edi­yor, so­run­la­rın çö­zü­me ka­vuş­tu­ru­la­ca­ğı bir eği­tim-öğ­re­tim yılı te­men­ni ede­rek, bütün eği­tim ça­lı­şan­la­rı­na ve öğ­ren­ci­le­ri­mi­ze ba­şa­rı dolu bir yıl di­li­yo­ruz.