İnançlarının kökeni İslamiyete dayansa da namaz ve oruç yok. İsrail'in saldırıları sonrası gündeme geldiler. Orta doğu'nun en kapalı topluluklarından biri olan Dürziler Suriye'deki son çatışmalarla tekrar gündeme geldi. Nüfuslarının önemli bir kısmı Suriye, Lübnan, İsrail ve Ürdün'de bulunan Dürziler inançlarının yanı sıra nüfus dağılımlarının jeopolitik önemiyle de dikkat çekiyor. İşte Suriye'nin kaderinde belirleyici unsurlardan biri haline gelen dürziler hakkında bilmeniz gerekenler.
DÜRZİLER KİMDİR? İSRAİL VE PKK İLE NE İŞLERİ VAR?
Dürzi inancının kökleri 11. yüzyılda Mısır'daki Fatımi halifesi El hakim bi emrillah döneminde Şii mezhebinin İsmaili koluna dayanıyor. Topluluk adını Hamza bin Ali'nin öğrencisi Muhammed Eddürzi'den alıyor. Ancak Dürziler Muhammed Dürzi'yi resmi kurucu olarak kabul etmiyor ve öğretilerini Hamza bin Ali'ye dayandırıyor. Her ne kadar inançlarının kökeni İslamiyete dayansa da dürziler namaz, oruç, hac gibi ibadetleri yerine getirmiyor. Zamanla farklı din ve inançlardan etkilenerek değişen dürzilik, bugün diğer İslam mezheplerinden ciddi oranda farklılaşan yapısıyla İslamiyetten bağımsız bir inanç haline geldi. Dürziler kendilerini Müslüman olarak görmüyor.
Dürziliğin İslamiyetten bağımsız bir inanç haline gelmesi onları yaşadıkları bölgede azınlık haline getirdi. Bu durum Dürzileri kapalı bir topluluk olmaya itti. Günümüzde Dürzi inancının dini metinlerini ancak bu inanca mensup kişilerin okumasına izin veriliyor. Dışarıya fazlasıyla kapalı olan dürziler inançlarını yayma amacı taşımıyor ve inançlarına geçişi ya da çıkışı da kabul etmiyor.
Dürzilerin dünya çapında 1 ila 2,5 milyon arasında bir nüfusa sahip oldukları tahmin ediliyor. Dürzi nüfusunun büyük kısmı Suriye'nin Süveyda bölgesinde yer alan Cebel El Dürz, Dürzi dağları olarak da bilinen alanda yaşıyor. Suriye'de 700.000 civarı Dürzinin yaşadığı düşünülüyor. Dürzilerin Suriye'de sahip oldukları yoğun nüfus Suriye siyasetinde önemli bir yer tutmalarına neden oldu. En kalabalık Dürzi topluluğuna sahip ikinci ülke ise 300.000 civarı Dürzi nüfusu olduğu tahmin edilen Lübnan. İsrail'de ise çoğu Golan tepelerinde yoğunlaşmış 100.000 civarı Dürzi yaşıyor. İsrail topraklarında yaşayan Dürzi nüfusundan dolayı diğer ülkelerde yaşayan Dürzilerin meseleleri konusunda söz hakkına sahip olduğunu iddia ediyor. Dürzilerin en az yaşadığı ülke ise 20.000 kişilik nüfusla Ürdün.
YERALTINDA SAKLI GEÇEN YÜZYILLAR
Suriye'deki iç savaş sırasında Dürziler Esad rejimine karşı açık bir muhalefet göstermemekle birlikte doğrudan rejim yanlısı bir pozisyona da girmediler. Süveyda'daki yerel savunma grupları zaman zaman rejimle, zaman zaman da muhalif ya da radikal gruplarla çatıştı. Bu esnek duruş, dürzilerin tarihsel olarak hayatta kalma stratejilerinin bir yansıması olarak görülüyor.
İNANÇ ESASLARI
Dürzilik, İslam'ın batıni, ezoterik yorumlarından beslenen ancak kendine özgü teolojik ilkeler geliştiren bir inanç sistemidir ve temelde tevhit, tanrının birliği anlayışına dayanır. Dürziler tanrının yeryüzünde belirli dönemlerde insan suretinde tecelli ettiğine, en son ve en yüce zuhurunun ise Fatımi halifesi El hakim bi emrillah olduğuna inanırlar. Dürziler hakimin ölümünü gizlenme, gaybet olarak yorumluyor ve onun kıyametten önce döneceğine inanıyor. Dürzilikte ibadet diğer İslami mezheplerden farklı. Dürziler namaz, oruç veya hac gibi ibadetleri yerine getirmiyor. Dürzi inancında ibadet ve dini vecibeler dışa dönük ritüellerden çok içsel ahlaki disipline ve toplumsal sadakate dayanıyor.
Dürzilikte sadece ukkal (bilginler) adı verilen inançlı bir elit sınıfın dini metinlere ve öğretiye tam erişimine izin veriliyor. Sıradan dürziler olan cuhhal ise günlük yaşamlarında inançlarını sadelik ilkesine göre sürdürüyor. Doğru konuşmak, diğer dürzileri korumak, inançlara bağlı olmak, şeytandan uzak durmak, önceki inançları terk etmek, tanrının birliğine inanmak ve tanrının emirlerine uymak dürziliğin yedi temel ilkesini oluşturuyor.
Dürzilikte cennet ve cehennem inancının yerine tenasühe, reenkarnasyon inanılıyor. Bu inançta iyilik yapanların daha iyi bir mertebede yeniden doğarken, kötülük yapanların daha kötü şartlarda yeniden dünyaya geldiğine inanılıyor.
Yazımın 1nci bölümünü burada noktalarken 2 nci bölümünde de Dürzilerin ve PKK’nın İsraille ne işleri olduğuna cevap vereceğim. Şimdilik sevgi ve saygılarımı yolluyorum. Hoşça kalın ve elbette UYANIK kalın. Sevgi ışığınız kalbiniz rehberiniz olsun.
